Kan Clinton toch nog president worden na hertellingen?

Om nog kans te maken op het presidentschap, zouden de verkiezingsresultaten in alle drie de staten plots in het voordeel van Hillary Clinton moeten uitdraaien. Dat zou betekenen dat er in die staten massale kiesfraude werd gepleegd, terwijl daar niet de minste aanwijzing voor is.

Trump won de presidentsverkiezingen met 306 kiesmannen, tegenover 232 voor Clinton. Om te winnen, moet een kandidaat 270 kiesmannen achter zich krijgen. Clinton won wel de zogenoemde popular vote, met over het hele land bijna 2 miljoen stemmen meer dan Trump. In de gecontesteerde staten heeft Trump echter een aanzienlijke voorsprong op Clinton: 27.000 stemmen in Wisconsin, 11.000 in Michigan en 68.000 in Pennsylvania.

"Nul procent kans"

"Clinton heeft de popular vote gewonnen, Trump de verkiezingen. Get over it", zo schrijft de Amerikaanse professor Joshua A. Douglas in een opiniestuk op CNN. "Er is absoluut geen bewijs voor wijdverspreide kiesfraude, net zoals er geen miljoenen illegale kiezers waren. Door deze beschuldigingen kleineert de president-elect het presidentschap", stelt Douglas. Hij noemt de hertellingen "schadelijk" omdat ze mensen doen geloven dat er iets mis was met de verkiezingen, terwijl daar geen enkel bewijs voor is en het ook niks zal veranderen aan het resultaat.

"Er is nul procent kans dat de hertellingen in Wisconsin, Michigan en Pennsylvania de voorsprong van Trump, die in de drie staten in de duizenden stemmen loopt, zullen veranderen. Dit is niet Florida in 2000, waarbij George W. Bush na een gedeeltelijke hertelling won met 537 stemmen verschil met Al Gore", schrijft Douglas.

Ook Larry Sabato, de directeur van het Instituut voor Politiek aan de universiteit van Virginia, noemt de kans dat de verkiezingsuitslag nog verandert "bijna nul, als het al niet nul is".

Wat is het nut?

Het initiatief tot de hertelling kwam van de groene presidentskandidate Jill Stein, na stellingen van computerexperts dat de stemcomputers in Wisconsin, Michigan en Pennsylvania mogelijk gemanipuleerd werden. Clinton scoorde volgens de onderzoekers 7 procent slechter in kiesdistricten waar stemcomputers werden gebruikt, dan in districten waar met pen en papier werd gestemd. Dat zou erop kunnen wijzen dat de computersystemen gehackt werden.

Stein verdedigde zich maandag nog tegen kritiek op de hertellingen, ook al gaf ze toe dat er geen concrete aanwijzingen zijn van fraude. "Tenzij we ook echt gaan kijken, zullen we het nooit weten", zei ze op CNN.

Volgens hoogleraar Amerikaanse politiek Bart Kerremans is het hele idee waarop de hertelling is gestoeld echter complete nonsens. "De verschillen in de uitslagen worden wegverklaard wanneer je controleert op andere factoren als scholingsgraad, ras en etniciteit", aldus Kerremans. Hij vraagt zich dan ook af wat het nut is van een hertelling. Uiteraard heeft elke partij die deelneemt aan de verkiezingen het volste recht om tot op de laatste stem duidelijkheid te hebben, maar de basis voor de hertelling maakt de kans enorm klein dat ze tot een ander resultaat zal leiden, stelt Kerremans in De Ochtend op Radio 1.

"De hele discussie is begonnen door vermeende manipulatie van de stemcomputers, maar in het algemeen hangt er altijd een potentieel probleem vast aan stemmen met de computer, er is geen paper trail. Als we het effect van het gebruik van stemcomputers in de VS in vraag stellen, moeten we dat in België ook doen."

Hels karwei

Een bijkomend probleem is de omvang van de hertelling. Alle 3 miljoen stemmen in Wisconsin moeten met de hand worden herteld, een hels karwei dat uiterlijk op 13 december klaar moet zijn. Dan moeten alle definitieve uitslagen binnen zijn. Of die deadline ook zal worden gehaald, is zeer twijfelachtig. In 2011 vond in de staat al eens een hertelling plaats na de verkiezingen voor een zitje in het Hooggerechtshof van Wisconsin. Die nam ruim een maand in beslag, en dat terwijl er toen veel minder mensen naar de stembus waren getrokken.

Als die deadline van 13 december niet wordt gehaald, tellen de tien kiesmannen van Wisconsin niet mee in het kiescollege. Dat bepaalt op 19 december officieel wie de nieuwe president van de VS wordt. Zelfs zonder de tien kiesmannen van Wisconsin heeft Trump nog een comfortabele voorsprong, al zou dat kunnen veranderen als er ook hertellingen komen in Pennsylvania, dat 20 kiesmannen afvaardigt, en in Michigan, dat er 16 telt.

Een hertelling is in het geval van Pennsylvania een erg ingewikkelde procedure. De aanvraag moet worden ondersteund door 27.000 kiezers uit de hele staat, die hun verklaring bovendien moeten laten bekrachtigen door een notaris. In Michigan dreigt er dan weer een juridisch steekspel. Daar mag een kandidaat per kiesdistrict een hertelling aanvragen als hij of zij fraude vermoedt, maar tegenkandidaten kunnen daar bezwaar tegen aantekenen.

Als de deadline van 13 december in geen van de drie staten wordt gehaald, raakt Trump zijn meerderheid in het kiescollege kwijt en moet het Huis van Afgevaardigden de president aanduiden. Ook dan heeft hij echter nog altijd de beste papieren. Elke staat heeft in dat geval één stem, maar in de meest staten hebben de Republikeinen de meerderheid.

Tijdens de gecontesteerde verkiezing van 2000 stak het Hooggerechtshof op het nippertje een stokje voor dat scenario. De door Al Gore aangevraagde hertelling van de stemmen in Florida draaide uit op een juridische veldslag waar het Amerikaanse Hooggerechtshof vlak vóór de deadline een einde aan maakte. Met vijf tegen vier stemmen beslisten de rechters dat de hertelling moest worden gestaakt, waardoor George W. Bush de overwinning hield.

En de reactie van Trump? Die is wat je kunt verwachten. Hij stuurde een batterij tweets de wereld in waarin hij en enkele van zijn aanhangers kritiek uiten op de media, en vasthouden aan zijn ongefundeerde theorie dat er wel degelijk massaal gefraudeerd is in het voordeel van Clinton.