Jonge ICT’ers en zelfs game-ontwerpers: dit zijn de Russische mannen en vrouwen achter de rakettenregens op Oekraïne

Onderzoekscollectief Bellingcat heeft de identiteit achterhaald van tientallen leden van een geheime Russische eenheid die verantwoordelijk is voor het plannen van raketbeschietingen op doelen in Oekraïne. Daarbij gaat het ook om aanvallen op burgerdoelen, die als oorlogsmisdaden te boek staan.

Na maanden onderzoek in samenwerking met het Duitse blad Der Spiegel en de Russische site The Insider publiceerde Bellingcat dinsdag de namen en foto’s van 33 militaire ingenieurs en ICT’ers die de trajectberekening maken voor aanvallen met Russische kruisraketten. De onderzoekers kwamen hen op het spoor door de gegevens van duizenden afgestudeerde specialisten van de twee belangrijkste militaire academies voor rakettechnologie na te pluizen.

Met behulp van gegevens die de onderzoekers op de Russische online zwarte markt kochten, wisten zij te achterhalen dat sommige van hen bij het GVTs werkten, het geheime computercentrum dat vluchtbaan voor de kruisraketten programmeert.

Opvallend was dat sommigen van hen als woonadres Znamenka-straat 19 in Moskou hadden, waar de generale staf van de Russische strijdkrachten is gevestigd. Ook bleek dat er druk telefoonverkeer was tussen de programmeurs en hun meerderen vlak voor raketbeschietingen, zoals de aanvallen op Oekraïense commandocentra en energiecentrales eerder deze maand. De eenheid was ook betrokken bij de raketbeschieting in juli op een winkelcentrum in Vinnytsja in juli, waarbij 27 burgers werden gedood.

Het hoofd van de geheime eenheid, kolonel Igor Bagnjoek, had begin maart ook druk telefonisch overleg met zijn chefs, vlak voor de raketaanval op een militair terrein in de buurt van Lviv, waar buitenlandse vrijwilligers voor het Oekraïense leger werden getraind. Daarbij kwamen verscheidene van hen om.

Ontwerpers van computerspelletjes

Volgens Bellingcat werken de programmeurs in drie groepen, voor raketten die vanaf zee, vanuit de lucht en vanaf land worden gelanceerd. De meesten zijn jonge ICT’ers of zelfs ontwerpers van computerspelletjes. Opmerkelijk is dat een van hen zich volgens Bellingcat bij de Russische verkiezingen had aangemeld voor de ‘Slim stemmen’-campagne, waarmee oppositieleider Aleksej Navalny president Poetins partij stemmen probeerde af te snoepen. Navalny zit nu vast in een strafkamp, waar hem een nieuw proces boven het hoofd hangt.

Het onderzoekscollectief wist een van de leden van de geheime eenheid te bewegen een oude foto te sturen van kolonel Bagnjoek en leden van zijn team. Maar de meeste GVTs-leden die Bellingcat per telefoon benaderde, ontkenden dat zij ook maar iets met de Russische strijdkrachten van doen hadden, ook al stonden zij afgebeeld in militair uniform.

De ontmaskering van de vluchtplanners is een flinke blamage voor de Russische legerleiding. Eerder wist Bellingcat ook al de identiteit te achterhalen van leden van de Russische geheime diensten die achter de mislukte vergiftigingspogingen op dubbelspion Sergej Skripal en Navalny zaten.

Onderzoek naar oorlogsmisdaden

De onthulling van het onderzoekscollectief kan een rol gaan spelen bij eventuele onderzoeken naar Russische oorlogsmisdaden, zoals het opzettelijk bestoken van burgerdoelen. Het is onwaarschijnlijk dat de geïdentificeerde leden van de eenheid ooit voor de rechter zullen verschijnen, maar het lijdt geen twijfel dat zij heel ongelukkig zullen zijn nu zij met naam en toenaam zijn genoemd als medeverantwoordelijken voor de raketaanvallen.

Mogelijk zullen ze bang zijn het slachtoffer te worden van Oekraïense wraakacties. In augustus van dit jaar werd de dochter van de ultranationalistische Russische filosoof Aleksandr Doegin even buiten Moskou gedood door een bomaanslag, die vermoedelijk voor haar vader was bedoeld.