‘Jobs bij de overheid worden zo een pak minder aantrekkelijk’: ambtenaren over het einde van de vaste benoeming

Vanaf 2024 zal de Vlaamse overheid alleen nog maar personeelsleden in een gezagsfunctie vast benoemen. Dat betekent minder ziektedagen, een lager pensioen en meer werkonzekerheid voor personeelsleden met een contract. ‘Ik had wel in mijn hoofd dat ik na een tijdje vastbenoemd zou worden.’

‘Voor die hoge pensioenen boeten we wel jarenlang op ons loon in’

Margot Loos (56), bemiddelaar bij VDAB

“Toen ik in 1986 begon bij VDAB was ik nog niet vastbenoemd, maar wel gelukkig ­getrouwd. Op een gegeven moment kwam ik alleen te staan en heb ik mijn voet gebroken. Het was niet evident om plots als alleenstaande op een heel laag inkomen terug te vallen. De 666 ziektedagen waren dan ook een van de belangrijkste redenen voor mij om mee te doen aan de examens voor een vaste benoeming. Niet omdat ik daarvan wilde profiteren, want ik heb sinds mijn benoeming in 2002 nog maar 17 dagen gebruikt, maar om die zekerheid over mijn loon en job te hebben.

“Voor de overheid werken is een bewuste keuze geweest. Ik haal veel voldoening uit mijn job. Er is vaak verontwaardiging omdat we zulke hoge pensioenen hebben. Maar mensen begrijpen niet dat we daarvoor jarenlang op ons loon hebben moeten inboeten. Als ik in de privésector was gaan werken, had ik veel meer kunnen verdienen.

“We zijn allemaal werknemers en doen allemaal dezelfde job. Natuurlijk vind ik dat er meer uniformiteit moet zijn. Maar dat betekent niet dat één groep drastisch moet inboeten op haar verworven rechten. Ik zou het oké vinden om mijn ziektedagen van 666 naar ongeveer 300 te zien dalen, bijvoorbeeld. Maar in deze hervorming zie ik geen enkel voordeel voor vastbenoemden. Het enige gevolg zal zijn dat contractuelen sneller richting de privésector trekken.

“Ik mag over vijf jaar met pensioen. Ik denk niet dat er voor mij nog veel zal veranderen. Maar voor collega’s die pas over tien jaar of later met pensioen gaan, zal dat wel zo zijn. Ik zou een job bij de overheid nog steeds aanraden vanwege de mogelijkheden om werk en privé te combineren en het respect dat je van je werkgever krijgt. Maar als ze dit doorvoeren denk ik dat een job bij de overheid plots wel een stuk minder aanlokkelijk zal zijn.”

‘Het is elke keer afwachten of er een nieuw contract komt’

Kevin Michielsens (46), leerkracht mechanica voor het agentschap Opgroeien

“Ik werk nu al bijna drie jaar bij gemeenschapsinstelling De Zande. Officieel is mijn titel ‘opvoeder’, want onze instelling heeft geen onderwijsnummer. Maar ik noem mezelf een leerkracht, want we geven thuisonderwijs aan jongeren die bijvoorbeeld geplaatst zijn door een jeugdrechter. Mocht ik in het reguliere onderwijs werken, dan kon ik al na een jaar een vast contract krijgen, om dan na een paar jaar benoemd te worden. Nu werk ik al drie jaar met contracten van drie maanden tot maximaal een jaar. Dat is heel jammer, want het is elke keer afwachten of er een nieuw contract komt of niet.

“Ik heb vijfentwintig jaar lang in de privésector gewerkt. Drie jaar geleden ben ik dan op aanraden van een collega naar de overheid gestapt. Bij die overstap moest ik tijdelijk wat loon inboeten. Maar met jongeren werken is mijn roeping. Ook van thuis heb ik altijd meegekregen dat je als ambtenaar een mooie, goedbetaalde job hebt. Mijn vader heeft bijna dertig jaar gewerkt als vastbenoemde cipier. Ik wist dat ik sowieso eerst in een contractueel stelsel zou terechtkomen, maar ik had wel in mijn achterhoofd dat ik na een tijdje vastbenoemd zou worden.

“Als dat nu niet zo is, is dat in de eerste plaats lastig voor mijn werkzekerheid. Ook als je ziek bent, is er een verschil. Vorig jaar heb ik een sportongeval aan mijn kuitbeen gehad waardoor ik enkele maanden niet kon werken. Maar na één maand val je al terug op maar 60 procent van je loon. Ze willen dat nu wel opschroeven naar twee maanden en 80 procent, maar het verschil met vastbenoemde collega’s blijft zeer groot.

“Voor onze leidinggevenden is dit ook niet leuk. Er staan bij ons al veel vacatures open, en nu wordt dit boven hun hoofd beslist. Zij zouden veel liever hun mensen kunnen houden, in plaats van steeds weer op zoek te moeten gaan.”

‘De tactiek van de Vlaamse regering is verdeel en heers’

Peter Nielsen (52), secretariaatsmedewerker bij het agentschap Wegen en Verkeer en vakbondsafgevaardige

“Ik ben in 1995 gestart als ambtenaar. Toen zei men: als je nu ambtenaar wordt en je wordt vastbenoemd, dan zul je een beter pensioen hebben dan in de privésector. In ruil daarvoor krijg je wel een iets lager loon en geen groepsverzekering of gouden handdruk op het einde van je carrière. Ik heb dan uiteindelijk gekozen voor dit ambt, maar ondertussen heeft men wel beknibbeld op allerlei voordelen.

“Zo werd je pensioen vroeger berekend op basis van je loon gedurende de laatste vijf jaar van je carrière. Nu is dat al teruggedraaid naar de laatste tien jaar en zijn er geruchten dat men het wil veranderen naar twintig jaar of zelfs je hele loopbaan. Maar ik zou ook niet meer terug kunnen naar de privésector, want dan verlies ik zeker alle voordelen die ik in al die jaren opgebouwd heb.

“De vaste benoeming is ook belangrijk voor de onafhankelijkheid van ambtenaren. Tegenwoordig wordt de invloed van politici sowieso al ­groter. Met als gevolg dat je als ambtenaar ook niet meer mag zeggen en schrijven wat je echt wilt. Vaak krijg je dan van ­hogerop te horen dat ‘dat niet door de beugel kan’.

“De tactiek van de Vlaamse regering is verdeel en heers. Als je nu als statutair durft te reageren zoals ik nu doe, dreigt het gevaar dat men in de volgende legislatuur nog meer aspecten zal veranderen. Men heeft nu nog naar een consensus gezocht door niet aan het statuut van de huidige ambtenaren te raken.

“Afhankelijk van wie er in de toekomst deel zal uitmaken van de Vlaamse regering, zou men wel eens nog verder ­durven te gaan. Bovendien zou men deze hervormingen wel eens durven door te trekken tot de lokale besturen. In de stad Antwerpen, bijvoorbeeld, ligt de verhouding ­tussen vastbenoemden en contractuelen al een pak slechter dan in de Vlaamse ­regering.”