Jef Vermassen over vonnis Chauvin: ‘Uitzonderlijke preventieve waarde voor élke Amerikaanse agent’

Over acht weken kent Derek Chauvin zijn lot. Hij riskeert tot 75 jaar cel. “Er volgt hoogstwaarschijnlijk een zware straf”, voorspelt Vermassen na het verdict van de jury in Minneapolis dinsdagavond. Volgens de ervaren strafpleiter heeft de jury met het bepalen van de straf een zelden geziene voorbeeldfunctie. “En dat is uitzonderlijk.”

“De preventieve waarde van een schuldigverklaring of een straf wordt binnen onze justitie enorm overschat”, zegt Vermassen – die meer dan honderd assisenprocessen op zijn teller heeft staan. Hij heeft het tientallen keren meegemaakt: dat in zo’n arrest van schuldverklaring staat dat het niet alleen een signaal is voor de dader maar óók voor anderen om dergelijke feiten niet meer te plegen. “Meestal heeft dat weinig effect”, zegt Vermassen. “Omdat de meeste levensdelicten uitlopers zijn van emotionele conflictsituaties. Wat ik daarmee bedoel? Meestal zijn de daders partners, kennissen of buren die op een gegeven ogenblik ruzie krijgen. Op een bepaald moment verdraagt de ene de kwetsende woorden van de andere niet langer en gaat hij over tot daden. Doden. Dat is een puur emotionele situatie, waarbij het verstand niet aan de orde is en soms zelfs uitgeschakeld is. Dát maakt dat iemands veroordeling voor zo’n levensdelict nul effect heeft als preventiemaatregel op mogelijke kandidaat-doders. Omdat het in die gevallen om pure emoties gaat en niet om logisch nadenken.”

Vermassen zegt dat hij daarvan diverse voorbeelden kan geven van cliënten die hij kort na de moord bezocht in de gevangenis. “Dan vraag ik hen: wat als iemand u op dat ogenblik had gevraagd om de moord niet te plegen? Had u het dan niet gedaan? Het antwoord dat ik dan altijd krijg: ‘Sorry, meester, maar neen. Ik had het ook gedaan. Ik kon gewoon niet meer helder nadenken.’ Voilà. Ze konden niet stoppen bij gebrek aan rationele argumenten. Het was gewoon puur emotioneel.”

Bewust

De dood van George Floyd past volgens Vermassen niet in dat rijtje. “Het was anders geweest als George Floyd een bedreiging was geweest voor die agent of zijn collega’s. Maar dat was totaal niet het het geval. De man onder de knie van de agent was geboeid. Hij kón zich dus niet meer verweren. De agenten hadden ook in aantal de overmacht – zij waren met meer. Toch heeft de dader – politieagent Derek Chauvin – op een heel bewuste manier zijn knie in de hals gezet van iemand die hem toeriep dat hij aan het sterven was. Hij bleef dat daarenboven minutenlang doen. Waarom? Chauvin moest op dat moment toch geen schrik hebben van die weerloze man?

Dat hij minutenlang met zijn knie op hem blééf zitten – goed wetende wat de mogelijke gevolgen daarvan kunnen zijn – was een puur rationele beslissing. Dat maakt de preventieve waarde van een schuldigverklaring van de Amerikaanse agent immens belangrijk voor toekomstige kandidaat-doders bij het politiekorps. Iedereen in de VS weet nu door deze uitspraak dat Chauvin schuldig is. Al zijn collega’s zullen voortaan dus beseffen dat ze hun job én een zware straf riskeren in geval van dergelijk onverantwoord gedrag. Elke politieman of vrouw daar weet nu wat er hen boven het hoofd hangt als ze ook nog maar één seconde te lang hun knie in iemands nek zetten. Die kennis zal gelijkaardige kandidaat-daders afschrikken. Zonder twijfel. En dus heeft deze uitspraak wel degelijk een algemene maatschappelijk preventieve waarde.”