‘Je moet verdomme aan jezelf denken en sparen’: uw financiële vragen beantwoord door experts

Moet ik meer sparen?

Moet je sparen of geld uitgeven om de economie te ondersteunen? Financieel expert Pascal Paepen twijfelt niet. “Je moet verdomme aan jezelf denken en sparen. Als je een buffer hebt, kan je geld uitgeven en investeren. Geld spenderen om nadien met kopzorgen te gaan slapen, zou ik niet doen. Eigenlijk mag het geen keuze zijn en moet je geld zowel uitgeven als sparen. De meeste Belgen hebben van jongs af de gewoonte om geld opzij te leggen voor later en doen dat heel goed. Maar ik schrok er toch van dat meer dan 100.000 gezinnen en kmo’s uitstel voor hun lening hebben aangevraagd. Mocht dat uitstel niet zijn toegestaan, dan waren die mensen failliet of hadden ze geen dak meer boven hun hoofd. Ik hoop dat deze crisis een wake-upcall is voor wie nog niet spaarde.”

“Het is fenomenaal goed om een buffer te hebben, zodat je met een gerust gemoed naar bed kan en weet: als er zich nog eens een crisis voordoet, heb ik iets om op terug te vallen. Sparen is trouwens heel gemakkelijk. Je moet gewoon je uitgavenpatroon aanpassen aan je inkomstenpatroon.”

Sara Van Wesenbeeck, budgetexperte, benadrukt dat vele kleintjes één groot maken. “Zelfs 20 euro per maand is al de moeite: na een jaar is dat 240 euro die je anders niet had gespaard. Maak er een gewoonte van om iedere maand een vast bedrag opzij te zetten – het best via een automatische overschrijving naar een spaarrekening, zodat je niet in de verleiding komt om toch aan dat spaarpotje te zitten.”

Hoe kan ik sparen?

Van Wesenbeeck: “Eerst en vooral is het heel belangrijk om zicht te hebben op je budget: hoeveel bedragen je inkomsten? Hoeveel je uitgaven? Waar geef je veel geld aan uit? Wat zijn de noodzakelijke uitgaven? Welke zijn de extraatjes? Je gaat al meteen merken dat sommige zaken, zoals een abonnement op een streamingdienst of een extra paar schoenen, niet noodzakelijk zijn. Durf in crisisperiodes grenzen te stellen en neen te zeggen tegen sommige niet-essentiële aankopen.”

“Daarnaast zit de winst ook hier in de kleintjes. Ga na of je elektriciteitsleverancier nog steeds de goedkoopste is. Ga in de supermarkt door de knieën en kijk onder de dure, vertrouwde merken naar andere producten die soms even lekker zijn en slechts half zoveel kosten. Koop seizoensgroenten. Doorzoek je kleerkast voor je gaat winkelen: misschien heb je hoogstens een nieuw accessoire nodig in plaats van een compleet nieuwe outfit. Drink kraantjeswater in plaats van flessenwater. Ga niet iedere werkdag ergens lunchen, maar neem regelmatig je eigen eten mee.”

Mag ik in de winkel afdingen?

Van Wesenbeeck: “Onderhandelen over de prijs of korting vragen, is een slimme en winstgevende gewoonte. In een zuiders land hebben velen van ons het al eens geprobeerd, maar terug thuis denken we er in de verste verte niet aan. Het lijkt gênant of onbeleefd, zeker in deze crisistijden waarin handelaars het lastig hebben. Maar twijfel niet: doe het gewoon. Niet voor een brood bij de bakker of een stuk kaas bij de kruidenier, maar voor duurdere aankopen zoals een wagen of zonnepanelen kan het wel.”

“Vraag ook korting als je meerdere exemplaren van iets koopt of als een product beschadigd is. Bijvoorbeeld in een kledingwinkel wanneer de blouse die je wil kopen een knoop mist. Onderhandel ook op de markt, bij je verzekeraar en bank. Verzamel op voorhand zo veel mogelijk info over het product, vergelijk prijzen en bepaal wat je er zelf voor wil betalen. Leg vriendelijk contact met de verkoper, maar noem nooit als eerste een prijs. Stel wel vragen: ‘Is dit uw beste prijs?’ Probeer het eens te geraken via bod, opbod en goede argumenten. Blijf altijd vriendelijk, rustig en heb vooral respect. Ook humor is een troef.”

Hoeveel geld moet ik opzij hebben staan?

Paepen: “Internationaal geldt als norm drie maandlonen. In België rekenen de meesten op zes maanden. Sommige mensen zullen zeggen dat het niet mogelijk is om zoveel opzij te hebben staan, maar dat is wél mogelijk. In plaats van als jongere meteen een huis te huren, blijf je bijvoorbeeld beter iets langer bij je ouders wonen, zodat je kan sparen. Als je dan plots werkloos wordt en op een deel van je inkomen terugvalt, is er geen ramp gebeurd.”

Wat doe ik met mijn spaargeld?

Paepen: “Die paar maandlonen moet je cash of op een spaarrekening hebben staan, zodat je er in geval van nood altijd aan kan. Of de rente nu 1 procent, 0,1 procent of min 1 procent is: je moet dat geld altijd ter beschikking hebben. Meer dan dat hoeft ook niet. Er zijn mensen die drie jaarlonen of twee erfenissen op hun spaarboekje hebben staan: dat is allesbehalve slim. Een spaarboekje is een tijdelijke parkeerplaats. Niet meer, niet minder. Alles wat je extra gespaard hebt, moet je durven te beleggen. Dat is heel democratisch: bij KBC kan het zelfs al met wisselgeld.”

“Bij velen leeft de perceptie dat de beurs gecrasht is door het coronavirus en dat alles verloren is, maar eigenlijk is er weinig veranderd. Sommige aandelen zijn zelfs met dertig of veertig procent gestegen sinds het dieptepunt in maart. E-commerce was al aan het groeien, maar doet dat nu nog meer. Ook biotechbedrijven en onlineleerplatformen doen het aardig. Een deel van de Belgen is dat niet ontgaan, want er zijn de voorbije maanden tienduizenden landgenoten beginnen te beleggen. Zij hebben gebruikgemaakt van de lage koersen.”

Koop ik nu een huis of wacht ik?

Bij gebrek aan glazen bol kent niemand de exacte gevolgen van de coronacrisis op de woningprijzen, maar wellicht zullen die lichtjes dalen. Dat zegt Johan Van Gompel, econoom bij KBC, gespecialiseerd in de vastgoedmarkt. “Of je daarom per se moet wachten om een huis te kopen, is een ander paar mouwen. Als je met je gezin een bepaald type woning in gedachten hebt en dat komt te koop in je droombuurt, maar je beslist toch om te wachten, dan riskeer je dat iemand anders ermee weg is. En dat er zich niet snel een nieuwe kans voordoet. Het lijkt me pas zinvol om te wachten mochten de prijzen tien of twintig procent – of zelfs nog meer – dalen. Van dat scenario gaan we voorlopig niet uit, maar als het virus opnieuw de kop opsteekt en we weer in lockdown gaan, is dat tegen volgend jaar wel mogelijk.”

“Als je nu een huis wil verkopen, raad ik aan om niet het onderste uit de kan te proberen halen. Voor de crisis kon dat nog, maar nu verkoop je beter aan een realistische prijs. Als je blijft wachten op dat ultieme hoge bod, riskeer je dat de woning te lang te koop blijft staan, totdat de prijzen misschien een diepe duik nemen. Op dat moment ga je spijt hebben dat je niet vlugger een realistisch bod aanvaard hebt.”

Is verbouwen een goed idee?

Van Gompel: “De coronacrisis heeft weinig directe impact op de vraag of je moet doorgaan met je renovatieplannen of niet. Hou er wel rekening mee dat bij een nieuwe besmettingsgolf de bouwwerkzaamheden kunnen worden gehinderd en dat het allemaal iets langer duurt.”

Paepen: “Als je cash te veel hebt en niet durft te beleggen, is het altijd een goed idee om te investeren in energiebesparende maatregelen. Het loont om dak en muren te isoleren of regenwater beter op te vangen.”

Mag ik lenen?

Paepen: “Corona heeft geen impact op leningen. De intrest is een beetje verder gedaald en gaat dat volgens mij blijven doen. Toch zou ik enkel geld lenen voor grote zaken, zoals een huis – wat ook meteen een investering is. Een auto vind ik al op het randje: daar zou ik eerder voor sparen, net als voor een wasmachine of een fiets. Anders blijf je die afbetalingen meeslepen. Bovendien beleef je meer plezier aan een fiets waar je een jaar zorgvuldig voor gespaard hebt – je kijkt daar al die tijd reikhalzend naar uit – dan wanneer je die met een lening meteen koopt.”

Ook Sara Van Wesenbeeck adviseert om zo weinig mogelijk nieuwe schulden te maken. “Met een kredietkaart ga je ook telkens een soort van lening aan, dus laat ook die liever thuis liggen. De bedragen die daardoor plots van je rekening gaan, wegen op een gezinsbudget en kunnen de schuldenberg vergroten.”

Wat als mijn zaak niet goed draait?

Van Wesenbeeck, die ook ondernemers begeleidt en adviseert, benadrukt dat iedere situatie anders is. “Bij wie het water echt aan de lippen staat, is er soms nog weinig mogelijk. Voor wie er nog enig uitzicht is, heb ik het advies om niet enkel op subsidies te wachten, maar de koe bij de hoorns vatten. Het is zoeken, maar dat is het op dit moment voor iedereen. Durf creatief te zijn en aan iets nieuws te beginnen. Ik zag een bloemist samenwerken met een lunchbar om zo klanten een unieke ervaring te bieden. Waarom niet? Denk goed na over wat je te bieden hebt, welke talenten je hebt, vraag je af waar je klanten nu op zitten te wachten. Het is normaal dat je even panikeert, deze crisis is voor iedereen nieuw. Praat erover met collega-ondernemers, want samen weet je vaak meer dan op je eentje. Soms kan je zonder grote kosten je onderneming helemaal omgooien en er opnieuw een succesverhaal van maken.”

Wat als ik mijn job vrees te verliezen?

Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent): “Eén op de vijf heeft schrik om zijn job te verliezen, één op de zeven nog dit jaar. Die schrik is niet onlogisch, maar niet iedereen hoeft even angstig te zijn. Als je vastbenoemd bent bij de overheid, in de gezondheidszorg of beveiliging werkt, is daar veel minder reden toe dan wanneer je bijvoorbeeld in de luchtvaartsector of horeca werkt.”

Volgens de Nationale Bank zullen er dit jaar naar schatting 186.000 werklozen bij komen. Baert is voorzichtig met voorspellingen. “De precieze economische impact hangt heel sterk af van in welke mate we de gezondheidscrisis onder controle krijgen. Wat als we een tweede coronagolf krijgen? Een bedrijf kan misschien één klap incasseren, maar een tweede kan er te veel aan zijn. Gaan bedrijven nog veel aanwerven? Komt de overheid met verstandige maatregelen die de economie weer aanwakkeren? Of maakt ze onverstandige keuzes, zoals vorig weekend al gebeurde? Allemaal vragen die ertoe leiden dat het heel moeilijk is om in te schatten hoeveel bedrijven er overkop gaan en hoeveel jobs er verloren zullen gaan.”

Maar wie al langere tijd met zijn baan worstelt en al voor de coronacrisis een carrièreswitch overwoog, gaat nu beter niet overhaast te werk. “Ik raad niemand aan om zomaar foert tegen de baas te zeggen. Het kan geen kwaad om elders te solliciteren, maar besef dat het veel minder evident is om een job te vinden dan een jaar geleden, want er is meer concurrentie op de arbeidsmarkt. Om je te wapenen voor de toekomst is het belangrijk in jezelf te investeren door opleidingen te volgen. Het levert je niet alleen een bonuspunt op je cv op, maar je huidige baas zal je extra vaardigheden ook mee in rekening nemen wanneer hij noodgedwongen een deel van het personeel moet laten afvloeien. Als je twijfelt over welke je opleiding je moet volgen, kan je op de website van de VDAB de knelpuntberoepen raadplegen en een cursus zoeken die daarbij aansluit.”