‘Je kan leerlingen niet straffen omdat ze geen bureau hebben’

Tijdens de eerste coronagolf woonden leerlingen de lessen soms bij in pyjama. Omdat verschillende directies menen dat dit de concentratie van de leerlingen negatief beïnvloedt, pleiten ze voor het invoeren van een dresscode voor afstandsonderwijs. Mag dat? We vragen het aan Kurt Willems, professor onderwijsrecht aan de KU Leuven.

Mogen scholen hun reglement doorheen het jaar zomaar aanpassen?

“In principe mag zoiets niet. Er is een participatiedecreet dat uittekent hoe dat het schoolreglement wordt vormgegeven. Een basisprincipe van dat decreet is dat een schoolreglement altijd voor het volgende jaar bepaald wordt en niet gewijzigd wordt in de loop van het schooljaar.

“Dat gezegd zijnde werd er in het voorjaar een nooddecreet gestemd in het parlement tijdens de eerste golf dat scholen zou moeten toestaan om wel eenzijdig het schoolreglement aan te passen. Dat decreet is hernomen op 28 oktober bij het begin van de tweede lockdown. Hoewel de reglementen in noodsituaties dus aangepast kunnen worden, beperkt zich dit enkel tot het veranderen van de evaluatievormen. Als de scholen het reglement willen aanpassen met regels over de dresscode en afstandsonderwijs, zal dat in de vorm van richtlijnen zijn en geen bindende tuchtregels.”

Mag de school wel iets bepalen over de privésfeer van hun leerlingen?

“Het is moeilijk om daar een eenduidig antwoord op te geven. Het is niet de bedoeling dat zaken uit de privésfeer worden vormgegeven door het schoolreglement. Maar daar bestaan uitzonderingen op. Wanneer iets in de privésfeer een impact heeft op het goede werken van de school, kan het wel degelijk de verantwoordelijkheid van de school zijn om hier regels over op te stellen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van klassikale whatsapp-groepen. In ieder geval blijft het onderwerp delicaat. Scholen moeten goed nadenken over hoe ver, en liefst niet te ver, ze in die regels gaan.”

Er wordt van de leerlingen verlangd dat ze aan een bureau zitten met een neutrale achtergrond. Wat als ze dat niet hebben?

“De vraag is wat de waarde zal zijn van de code die wordt opgesteld door de scholen. Is dat een vriendelijke vraag, een richtlijn of effectief een leefregel die niet overtreden mag worden? Het is evident dat wanneer er vriendelijk gevraagd wordt om iets na te leven, dit een andere impact heeft op het privéleven van de leerlingen dan wanneer een regel wordt overtreden en de leerling gesanctioneerd wordt. Dat laatste geval zie ik niet snel gebeuren. Als school moet je je terughoudend opstellen bij het maken en handhaven van die gedragsregels, want men kan de leerlingen niet straffen omdat ze geen bureau hebben.”

Denkt u dat het verstandig is voor scholen om preventief een coronareglement op te stellen?

“We leren op dit moment heel veel door het te doen en ik denk dat veel maatregelen in de toekomst niet allemaal weggegooid moeten worden. Veel protocollen en reglementen gaan later nog hun dienst kunnen bewijzen. Het is perfect mogelijk zo’n coronareglement op te stellen voor het volgende schooljaar. De bepalingen met betrekking tot afstandsonderwijs zouden dan in werking treden als de situatie zich inderdaad opnieuw zou voordoen. Dat is finaal wat minister Ben Weyts (N-VA) probeert te doen met de draaiboeken voor het onderwijs. Ook dat zijn reglementen die worden opgesteld om voorbereid te zijn voor toekomstige situaties.”