✦Column
James Lavelle is een held die het muzikale imago van de jaren 90 opkrikte
StuBru-presentator Stijn Van de Voorde loopt elke week voor de muziek uit.
Bestaat er iets onaangenamers dan een Back to the 90’s-party? Jazeker. De beelden van onschuldige kinderen op de vlucht voor oorlog en geweld scoren nog veel hoger op de schaal van ‘erg’. Een disproportionele vergelijking belet me echter niet om het eerder vermelde partyconcept ook in de categorie ‘uncool’ te plaatsen. Niets mis met een avondje melancholisch terugblikken in een polyvalente hal, maar muzikaal gezien valt er toch een en ander aan te merken.
Wie opgroeide in de jaren 90 weet dat dit decennium meer voorstelt dan wat de klassiekers van Aqua, Captain Jack en 2 Unlimited ons doen geloven. Wie deze trashy pop toen niet leuk vond, denkt daar nu nog steeds hetzelfde over. Wegwerppop doet het altijd goed in de hitlijsten, maar in de jaren 90 bestond er ook een boeiend leven naast die lijsten. Al kan ik me de dag waarop ‘Smells Like Teen Spirit’ van Nirvana de eerste plaats inpalmde van de BRT Top 30 nog levendig herinneren. Ik was toen 14 jaar en ik vond het geweldig.
Gisteren ging er in Antwerpen een film in première over een held die het muzikale imago van de jaren 90 ernstig opkrikte vanuit de underground. De documentaire The Man from Mo’Wax focust op het leven van de Brit James Lavelle, die in 1992 een platenlabel oprichtte. Lavelle was op dat ogenblik 18 jaar. Mo’Wax specialiseerde zich in ruwe triphop en alternatieve hiphop, maar het ging veel verder dan dat. From Here on In van South is bijvoorbeeld een sterk fuzzy britpopgitaaralbum. Dat genre heb ik net uitgevonden, maar ik weet even niet hoe ik het anders moet omschrijven.
Een nieuwe Mo’Wax-release stond meestal garant voor iets spannends, dat er bovendien ook visueel cool uitzag. Ik zou bijna het woord totaalconcept gebruiken. Het beroep ‘artdirector’ wordt vaak overschat, maar de artistieke lijn die Ben Drury voor het label uittekende, was vernieuwend en hip op de juiste manier. Artistiekelingen als Robert Del Naja (Massive Attack) en Futura 2000 experimenteerden met diverse materialen en methodes. Ze waren beeldend kunstenaars met een groot hart voor muziek. Het plaatje klopte, letterlijk.
DJ Shadow is een andere belangrijke sleutelfiguur voor het label. Zijn Entroducing (1996) groeide uit tot een van de invloedrijkste albums binnen een genre dat op dat ogenblik nog niet echt bestond. Omschrijvingen als instrumentale hiphop en knutselbreakbeat vatten het vaag samen. Het succes maakte hen rijk. Toen Lavelle en DJ Shadow onder de naam UNKLE in 1998 Psyence Fiction uitbrachten, werd het alleen maar beter. Het feit dat indrukwekkende namen met een grote credibiliteit als Thom Yorke, Mike D (Beastie Boys) en Richard Ashcroft met plezier hun stem leenden aan het project, zegt genoeg. Later volgden nog Ian Brown, Nick Cave en Josh Homme. Die laatste vat de verdienste van de mannen van Mo’Wax correct samen in de docu: ‘Ze hebben de samples en de drumloops niet zelf gemaakt, maar alles juist combineren is ook een kunst. Al blijven de meeste dj’s natuurlijk wel een bende volstrekte idioten.’
In de jaren 90 omschreef je een dj het best als een aansteller met een ringbaardje, een oranje bodywarmer en gele piekjes in zijn haar. Op veel hedendaagse festivals beantwoorden nog steeds behoorlijk wat dj’s aan die omschrijving. Hun populariteit is hen van harte gegund, maar een johnny die meer aandacht besteedt aan zijn man bun dan aan de muziek die hij speelt, hoef je niet ernstig te nemen als artiest.
Mo’Wax bewees dat het anders kon. Het feit dat James Lavelle er na amper 44 jaar zo’n indrukwekkende (en turbulente) carrière heeft opzitten, maakt van hem een documentaire-waardige persoonlijkheid. Beluister zeker ook de soundtrack bij de film. Toegegeven, de sound van Dr. Octagon, DJ Krush en La Funk Mob klinkt in 2018 minder relevant dan in 1996, maar wie graag terugkeert naar de 90’s kan het zo alvast ook nog eens proberen.
