Is een Green Friday wel duurzamer dan Black Friday? VN willen einde aan greenwashing bedrijven

‘Goed nieuws. Black Friday start op 18 november al’, mailt 123inkt.be. Zoals veel bedrijven loopt de webwinkel voor kantoorspullen al warm voor de uit de VS overgewaaide jaarlijkse soldendag op 25 november.

Wie bezig is met klimaat en milieu kan proberen te weerstaan aan de lawine van megakortingen, of winkels zoeken die geen Black maar Green Friday organiseren. Die zijn met steeds meer. Zo betaal je bij papierwarenmerk Redopapers op 25, 26 en 27 november 20 procent meer. Daar doet het bedrijf nog eens 20 procent bij en dat bedrag gaat naar Natuurpunt voor beter bosbeheer. Modemerk Xandres doet de 25ste de deuren dicht maar herstelt die dag kleding. Ook Rewind, een winkel met duurzame spullen in Antwerpen, probeert alternatieven voor de koopjeswoede uit. “Al moet ik toegeven dat het dit jaar door de crisis erg moeilijk wordt om te weerstaan aan het aanbieden van kortingen”, zegt zaakvoerder Liesbeth Wouters. “We broeden nu op plannen om trouwe klanten te belonen die op Black Friday tot bij ons komen in plaats van online hun slag te slaan.”

Sowieso zijn er ook de vele merken die duurzaam werken. Die zijn talrijker dan ooit, want steeds meer bedrijven gaan voor ‘groen’ of ‘net zero’, de belofte om tegen 2050 netto geen broeikasgassen meer uit te stoten. Dat wetenschappelijk advies en politiek streven is nu al door duizenden firma’s omarmd. McDonald’s heeft Amerikaanse en Britse ‘net zero’-restaurants. Zara heeft een ‘net zero’-engagement tegen 2040, L’Oréal tegen 2050.

“Het is goed nieuws dat we almaar meer ‘net zero’-beloftes zien”, zei VN-chef António Guterres daarover op de VN-klimaattop in Egypte. “Maar wat moet stoppen is de schijnvertoning van valse beloftes. Dat is pure misleiding.”

Guterres zei dat bij de voorstelling van een VN-rapport dat vaststelt hoe de ‘net zero-’beloftes van bedrijven, banken en ook steden en lokale besturen vaak ‘niet meer zijn dan greenwashing’. “Slechts de helft heeft robuuste plannen”, zegt onderzoeker Thomas Hale (Oxford University).

Meest geviseerd zijn fossiele reuzen zoals Shell die ‘net-zero’ in hun pr verwerken. “Of neem vliegtuigmaatschappijen”, zegt Pascoe Sabido van Corporate Europe Observatory. “Op servetten van Delta Airlines staat ‘koolstofneutraal sinds 2020’. Dat kan zogezegd door bomen te planten. Maar je zou India en Afrika volledig moeten volplanten om al dat soort claims te realiseren. De ‘netto’ in ‘netto-nuluitstoot’ betekent vaak blijven uitstoten maar dat compenseren. En dat is erg twijfelachtig. Ook zijn deze beloftes op zo’n lange termijn dat er nu nauwelijks iets verandert.”

Valse slogans

De VN-expertengroep komt met tien regels om valse beloftes te weren. Zo zou wie nog investeert in nieuwe fossiele infrastructuur of in ontbossing geen ‘netto-nuluitstoot’-claim meer kunnen maken. Ook goedkope uitstootkredieten kopen zou niet meer kunnen en groene plannen en voortgang moeten transparant en publiek zijn.

“Er lopen wel al rechtszaken en advertentiewaakhonden doorprikken soms valse slogans”, zegt Sabido. “Ook de regels van de VN-experts zijn erg pertinent. Maar er is geen instantie die ze kan afdwingen. Als consument moeten we beseffen dat vooral wetgeving en dus politici met slagkracht het verschil maken en niet zozeer hoe wij shoppen.”