Iraanse klimster legt sluier af tijdens kampioenschap: vrienden hebben nu geen idee waar ze is

Protest of praktisch? De Iraanse klimster Elnaz Rekabi nam zondag tijdens de finale van het Aziatisch kampioenschap klimmen in Seoul haar hoofddoek af, ze droeg alleen een haarband. Vrienden zeggen dat ze geen contact meer met haar kunnen krijgen.

Onbekend is of het gebaar van Rekabi te maken had met de protestgolf die Iran al ruim een maand in zijn greep heeft. De klimster zweeg tot nu. Vrienden van haar zeiden maandagavond tegen de BBC dat ze geen idee hebben waar ze is.

Op sociale media was ervan uitgegaan dat het afdoen van de hoofddoek inderdaad een gebaar van adhesie was. “We zijn trots op je”, was een van de vele positieve reacties op Twitter. De regeringsgezinde Iraanse krant Hamshahri schreef ietwat dreigend: “We moeten afwachten hoe het ministerie van Sport op deze actie gaat reageren.”

Een groeiend aantal Iraanse sporters, acteurs en zangers spreekt zich uit over de protesten in Iran, en vooral over het gewelddadige optreden van de Iraanse veiligheidstroepen tegen de veelal jonge (en vrouwelijke) demonstranten.

Sommigen komen daardoor in de problemen en worden door de politie aangehouden, voor ondervraging en soms detentie. De meesten van hen zijn op borgtocht vrij, zo meldt persbureau AP, dat een inventarisatie maakte van bekende Iraniërs die zich op sociale media en anderszins hebben uitgesproken ten gunste van de betogers.

Anderen nemen het onzekere voor het onzekere en keren niet naar hun vaderland terug. Zo ook Nasim Eshqi, een collega-klimster van Elnaz Rekabi. De 40-jarige voormalige kickboksster besloot na een buitenklim-tour in Frankrijk niet naar Iran terug te gaan. “Klimmen betekent op het ogenblik niets voor me”, zei ze tegen de Duitse journalist Tom Dauer. “Ik heb het gevoel dat ik haar had kunnen zijn.”

‘Onzedig’

Daarmee verwees Eshqi naar de 22-jarige Mahsa Amini, die ruim een maand geleden in een politiebureau overleed, waarschijnlijk na te zijn mishandeld vanwege haar “onzedige” kleding. “Ik ben in het verleden gearresteerd in Iran”, zei Eshqi. “Daarna durfde ik lange tijd niet naar buiten. Dat is precies wat het regime wil.”

Een andere sporter die voorlopig wegblijft is voetballer Ali Karimi. Ook hij betoonde – vanuit Dubai – zijn solidariteit met de Iraanse vrouwen. Gezien zijn populariteit en status had dat gebaar in Iran grote betekenis. Zijn villa in Teheran werd door de politie geconfisqueerd.

Twee andere voetballers, Hossein Mahini en Hamidreza Aliasgari, werden volgens AP gearresteerd en op borgtocht vrijgelaten. Volleyballer Amirhossein Esfandiar zette een video van botsingen tussen betogers en politie online en schreef erbij: “Jullie hebben geen menselijkheid, waarom slaan en doden jullie onschuldige mensen?”

Protestliederen

Een van de populairste klassieke zangers van Iran, Homayoun Shajarian, projecteerde een grote foto van Mahsa Amini achter zich op het podium toen hij vorige maand op tournee was in Australië. Tijdens het lied Dageraadvogel zong het publiek mee met de strofe: “De tiran heeft als een jager mijn nest weggeblazen.” Bij terugkeer in Teheran moest Shajarian zijn paspoort inleveren. Hij heeft een reisverbod.

Protestliederen kennen door de gebeurtenissen in Iran een ware opleving. Zo werd het lied Baraye van zanger Shervin Hajipour een enorme hit, in Iran en daarbuiten. Hajipour werd opgepakt en is sinds 4 oktober op borgtocht vrij.

Ook artiesten buiten Iran van Iraanse afkomst laten van zich horen. De Iraans-Nederlandse zangeres Sevda Alizadeh, bekend onder haar artiestennaam Sevdaliza, heeft het lied Woman Life Freedom (de belangrijkste keus van de betogers) online gezet. “Een vrouw zonder vrijheid is als een bloem zonder aarde”, schrijft ze op Instagram.