interview u tekenaar luc Cromheecke over twintig jaar absurde strip TACO ZIP

'Zou zo'n smurf kaal zijn onder zijn muts?'

Uit de breinen van Luc Cromheecke, Letzer en Fritzgerald ontspruit al twintig jaar lang Taco Zip, de absurdste strip die Vlaanderen ooit kende. Na het stripfestival van Angoulême erkent ook Turnhout het meesterschap van Cromheecke en zijn kompanen, met een verzamelbundel en een tentoonstelling in een unieke locatie: een watertoren.

Kapellen

Eigen berichtgeving

Armand Plottier

Trots toont striptekenaar Luc Cromheecke (1961) ons een authentieke blauwe latexsmurf die hij een tijdje geleden op een Antwerpse rommelmarkt kocht. "Drie appeltjes hoog, zoals geestelijke vader Peyo de wezentjes zelf omschreef." Cromheecke blijkt ook een enthousiaste verzamelaar van 'mislukte' smurfen, "maar het betonnen exemplaar met de armpjes van ijzerdraad en zinkplaten dat ik onlangs op de rommelmarkt in Kalmthout ontdekte, mocht van mijn vrouw helaas het huis niet binnen." (denkt na) "Als je zo'n smurf zijn muts afdoet, zou die dan kaal zijn?"

Terug naar de realiteit. Of - nuance - naar die van Taco Zip, de fel onderschatte stripreeks waarmee scenarist Fritzgerald en Cromheecke twintig jaar geleden begonnen.

Cromheecke: "Ik zag het voor mij als in een visioen: de strip moest Taco Zip heten, hij moest in zwart-wit zijn en het moest iets worden met autootjes die over en weer reden op een weg. Destijds wilden wij iets echt Amerikaans, 'op zijn Peanuts', maken. We debuteerden met Taco Zip in het weekblad Robbedoes en daar vonden we na enig geëxperimenteer onze draai. Maar de strip kreeg pas karakter toen hij vanaf 1989 in de Volkskrant werd gepubliceerd."

Viel dat mee, elke dag opnieuw in slechts drie prentjes een verhaaltje vertellen?

"En ook nog eens in vierkantjes die allemaal even groot waren. We gingen een beetje Robert Crumbs Fritz the Cat achterna."

Hoe verloopt de wisselwerking tussen scenarist en tekenaar?

"Fritzgerald heeft veel ideeën en ik ben streng in het selecteren. Weet je, de wisselwerking met Fritzgerald is bijzonder. Hij is goed in dialogen, in de verwoording. En ik? (Neemt er een schetsboek bij) Zie die oogjes, die blik van Agent Vantilt. Dat moet juist zijn. Het zijn minimalistische plaatjes, maar ze moeten kloppen zoals bij de klassieke strip Krazy Kat. (denkt na) Een stripfiguurtje moet groeien voor het een definitieve vorm krijgt. Pas na twintig jaar lijkt het voor mij alsof Vantilt zijn vaste vorm heeft gevonden. In het begin was hij een doordeweeks varken, maar langzamerhand werd zijn neus groter en groter. Dat groeiproces hebben we dan weer moeten afremmen. (lacht)"

Pesten jullie de lezers graag?

"Pesten? Dat is te sterk uitgedrukt. Aanvankelijk probeerden we een klassieke strip te maken. Uiteindelijk bleek Taco Zip toch afwijkend. We proberen de lezers te verrassen, dat wel."

Wat is de kracht van Taco Zip?

"De strip is zo onnozel. Anders uitgedrukt, we moesten hem zelf geestig vinden. En Taco Zip heeft iets poëtisch. Dat werd ook door anderen opgemerkt."

Tijdens de Volkskrant-periode van Taco Zip kregen jullie veel lezersbrieven, niet?

"En die lezers stuurden ons niet uitsluitend loftuitingen toe, wil je dat horen, ja? Uiteindelijk werden de brieven niet meer gepubliceerd. (lacht) Maar we hebben altijd carte blanche gekregen. Het waren heroïsche tijden. Elke dag werd een verse lading Taco Zip doorgefaxt. In het begin gebruikte ik de fax hier in van de fotokopiewinkel in het dorp. Na verloop van tijd kregen we versterking en begon ook Jakketoe (pseudoniem van brandweerman en saxofonist Jan Peeters, ArP) grapjes voor Taco Zip te bedenken. In totaal heeft het Taco Zip-avontuur vier jaar geduurd."

Was je zelf een stripfanaat?

"Als kind heb ik alle klassieke Vlaamse strips gelezen: overdreven veel Nero, De Kapoentjes en Bolleke. Bij mijn ouders thuis lazen ze Suske en Wiske en Jommeke. Bladen als Robbedoes kwamen niet in huis omdat die te duur waren. Waarmee ik absoluut niet wil suggereren dat we arm waren. (lacht) Een romanlezer ben ik nooit geweest en wel om een simpele reden: ik heb dyslexie, waardoor ik zeer traag lees. Op school was dat wel vervelend, ja. Vooral aan voorlezen had ik destijds een afschuwelijke hekel. Gelukkig blonk ik uit in het creatief verzinnen van uitvluchten."

Droomde je ervan om striptekenaar te worden, zoals anderen in hun dromen piloot werden?

"Ik kom uit een vrij artistieke familie. De broer van mijn moeder was beeldhouwer. Die mens heeft het nooit zeer breed gehad. Wat maakte dat mijn plannen om tekenaar te worden door mijn ouders niet aangemoedigd werden. Thuis werden de potloden angstvallig verstopt. (lacht) Toch ging ik aan de Academie in Antwerpen studeren, waar ik Fritzgerald (Gert Wijninckx) en Letzer (Laurent) ontmoette. Zij werden copains en collega's voor het leven. Onze vriendenkring van destijds gaf een blaadje uit (welgeteld één nummer van Flan Imperial, ArP) en organiseerde de feesten van de Academie. In feite waren we gewone jongens, geen punkers of hippies. (lacht) Enorme Frank Zappafans, dat wel. Eind jaren tachtig gingen we liftend naar Documenta in Kassel, waar we de kunstwerken van Anselm Kiefer, Keith Haring en Kenny Sharf ontdekten. Vooral Sharf maakte vroeger crazy schilderijen. Een wolkske met een mond, meer moest dat niet zijn. Sharfs werk was vrolijker dan dat van Haring, die toch wel 'politieker' was. Wijlen Haring heb ik overigens nog ontmoet in het legendarische café Tomtom in Antwerpen. (zucht) Mijn grote idool hing daar toen in het gezelschap van twee massieve zwarte kerels aan de toog. Vanzelfsprekend durfde ik Keith niet aan te spreken, wat dacht je? (lacht) Achteraf spijt, natuurlijk. Kunst interesseerde ons, maar tegelijk vonden wij dat zwaarwichtige gedoe ook grappig. Ik herinner mij nog dat Anne-Mie Van Kerckhoven destijds een performance gaf met een naakte man in een kooi. Ze declameerde Duitse teksten. (scandeert Duits gebrabbel) Bijzonder serieus allemaal. Na Van Kerckhovens performance begon 'de Letzer' hartelijk te applaudisseren - wat niet de bedoeling was. Bovendien - beeld je in - begon hij bis te roepen. (lacht) Helemaal verrassend was dat hij het publiek nog meekreeg ook. Ach, ja. We waren blij dat er af en toe iets 'artistieks' gebeurde. Er was toentertijd niks te doen in Antwerpen, hé? Eén café voor newwavers aan de Suikerrui, dan had je het wel gehad."

De academieopleiding hebt u niet voltooid.

"Neen. Omdat ik het nogal vaak aan de stok had met de leraar grafiek. De man vond het ongepast dat ik kabouterkes op mijn etsen tekende. Ik ging dan maar een jaartje schilderen. Stilletjes aan begon ik ook reclameaffiches te maken. En ondertussen tekende ik stripjes. Eerder - in 1978, toen ik nog op school zat - stuurde ik mijn eerste probeersels naar Robbedoes. Toen ze daar mijn tekeningen effectief publiceerden, was ik eerst blij, nadien bekoelde die blijdschap omdat 'ik' in zwart-wit en niet in kleur werd afgedrukt. (lacht)"

Toch is Luc Cromheecke diep vanbinnen een vrolijke mens gebleven...

(onderbreekt) "Ja hoor. Enkel als mijn bankrekening in het rood staat is dat iets minder. (lacht)"

... die barst van de toekomstplannen.

"Wel, samen met scenarist Willy Linthout werk ik aan de strip Roboboy (voor het Nederlandse jongerentijdschrift Taptoe, ArP). Roboboy is een echte kinderstrip zonder dubbele bodems. Echt Vlaams. (ernstig) Mag ik even iets kwijt? Willy wordt in Vlaanderen echt zwaar onderschat, ook door de 'gespecialiseerde pers'. Zijn Urbanus-strip is door en door Vlaams en heeft bijna Fred Bervoetsachtige kwaliteiten. Echt, waar: Urbanus is niet zomaar een bv-strip."

En u gaat opnieuw met 'de Letzer' in zee?

"Met Laurent ga ik in Spirou (het Franstalige zusje van het ter ziele gegane Robbedoes, ArP) om de week een tekstloze strip over 'Plunk' maken. In den beginne was Plunk een compleet onnozel figuur - een uitvinding van Laurent - ere wie er toekomt - die met zijn 'ruimteschip' in Taco Zip belandde. Hoewel hij bedoeld was om onmiddellijk te verdwijnen kregen we Plunk niet uit het verhaal. Zo gaat dat, we hadden geen vat meer op Plunk! Toegegeven, Plunk is een prototype geworden. Zoals de Smurfen, precies. (lacht) Ik ben wel trots op onze Plunk."

Wat weet niemand van Luc Cromheecke?

"Dat hij van platte strips als Paling en Co (van Ibanez, ArP) houdt. Of van Flippie Flink (Beetle Bailey van Mort Walker, ArP): niet echt plat, veeleer doordeweeks maar veel beter dan het alom bejubelde Garfield."

Als de respons in Turnhout groot is, mogen we dan nieuwe avonturen van Taco Zip verwachten?

(lacht geheimzinnig) "Wie zal het zeggen?"

20 jaar Taco Zip in de Watertoren van Turnhout, hoek Warandestraat-Reinier Sniedersstraat, op 17 en 18 december. 20 jaar Taco Zip is ook gebundeld in Zuigen met de tenen, waarin ook ongebundelde strips van Taco Zip werden opgenomen, stripturnhout@warande.be