In wielerdorp Maarkedal zijn ze nog altijd meer dan zot van de Driekoningenfeesten

Dit is zo'n gemeente waarvan de bergen bekender zijn dan de naam. Niemand vindt Maarkedal op een blinde kaart. Alleen de inwoners weten dat Maarke-Kerkem, Schorisse, Nukerke en Etikhove deelgemeenten zijn. Maar wie kent de Eikenberg en de Taaienberg niet? Dit is wielerland.

En toch. De voorbije weken gonsde het in de gemeente zelf: "Het is bijna Dertienavond." Uit zolderdozen kwamen oude kleren. Er werd naar carnavalswinkels in de buurt gereden om een tijgerpakje te huren. Zeker een masker. Alles voor de onherkenbaarheid. Want al eeuwen gaat het in deze periode zo: verkleed gaan groepjes inwoners op bezoek bij andere bewoners. Vroeger, en soms nu ook, was het dé kans om eens de gal te spuwen. En dan is het raden: wie zit er onder dat berenpak?

"Uitzonderlijk wilde iemand zich nadien niet bekendmaken en dat was vervelend", zegt Marc Vuylsteke. Hij is 75, hier niet geboren en getogen, maar toen hij een halve eeuw geleden Tiegem voor Nukerke ruilde, was hij snel mee. "Het Driekoningenfeest was dé manier om ingeburgerd te geraken", zegt Vuylsteke, vandaag voorzitter van heemkundige kring Businarias.

De exacte oorsprong van de traditie is onbekend. Vuylsteke weet alleen dat er al sprake is van verloren en zotte maandagen "van in de jaren 1500". En in archieven lees je dat "wijlen André Roekeloos, gewezen voorzitter van de Ronsische V.V.V", al een spoor vond in 1352, in Oudenaarde en dat ook in Ronse de traditie bekend was. "Textielfabrieken lagen die eerste maandag na Nieuwjaar vaak stil. Die ene vrije dag was dan ideaal voor een Driekoningenfeest. Na Napoleon werden veel feesten afgeschaft, maar Driekoningen bleef."

88 bonnetjes

Maar in Maarkedal ging het verder, en dinsdagavond, de avond voor Driekoningen, was Dertienavond in Maarke-Kerkem. Schepen van Feestelijkheden Isabel Van Quickelberghe (N-VA) ging die avond, de dertiende na Kerstmis, in café Het Sprankelend Toeval zitten. Bij zich had ze een lijst van 22 huizen in de deelgemeente waar op bezoek mocht worden gegaan. En ze had ook consumptiebonnetjes voor iedereen die zich had verkleed.

"Ik heb er 88 uitgedeeld", zegt ze. "Dat betekent dat 88 mensen, verdeeld over verschillende groepjes, verschillende huizen aangedaan hebben." Zelf is ze 42, hier geboren, ze heeft het nooit anders geweten. Vrijdagavond zal ze bonnetjes uitdelen bij Moeder Stiene in Schorisse, zaterdagavond in 't Stoofke in Nukerke en maandag in De Zwarte Engel in Etikhove.

In Ronse en Oudenaarde verdween de traditie. Alleen in Maarkedal houdt ze stand. "Ronse en Oudenaarde zijn steden. Daar verdwijnen zulke volkstradities", legt Vuylsteke uit. "Nog altijd is het de kans om iemand eens goed je gedacht te zeggen. Een zot mag dat. Met Driekoningen heeft het niet veel meer te maken. Het is eerder een vroeg carnaval. Dan wordt die waarheid verdragen en nadien vergeten."

In deze zachte winter worden ook de Eikenberg en de Taaienberg nog per fiets bereden. Maar de volgende avonden en nachten zijn van de Maarkedallers zelf. En wie met de schepen of de voorzitter van de heemkundige kring praat, krijgt de indruk dat de Driekoningenfeesten belangrijker zijn dan de Ronde van Vlaanderen. "Zéker zo belangrijk", zegt Van Quickelberghe. Maar Vuylsteke is formeel: "De Ronde van Vlaanderen passeert één dag. Zoals zoveel koersen. Voor Maarkedal zijn de Driekoningenfeesten belangrijker." Of een onbescheiden krantenslogan parafraserend: "De Driekoningenfeesten zijn van ons."