‘In wat voor Amerika leven we als mensen te bang zijn om te demonstreren?’

De ‘grote leugen’ zit ze dwars en ze weigeren te geloven dat Donald Trump achter de Capitool-bestorming van januari zat. Een paar honderd Amerikanen houden zaterdag het Trump-vuurtje gaande in Washington, zonder geweld en te midden van een overmacht aan politie.

“Schatje, kom! Kijk! Een Trump 2024-shirt!” Terwijl Pearl Graham haar man naar het tafeltje met Trump-shirts en petjes wenkt, en hij zuchtend haar kant op sjokt, stroomt zaterdagochtend het grasveldje voor het Capitool in Washington D.C. vol. Bewapende agenten staan met uitgestoken schilden klaar achter een hek. Veel journalisten wachten met hun camera’s op de menigte. Hoewel de verwachte opkomst laag is voor deze rally spookt door veel hoofden dezelfde vraag: zal deze dag wéér uitlopen op een gevecht?

Acht maanden zijn verstreken sinds Trump-aanhangers op 6 januari het Capitool bestormden. De oud-president verzette zich tegen de verkiezingsuitslag: Joe Bidens overwinning was volgens hem een grote leugen en hij riep zijn aanhangers op naar het Capitool te trekken om de overwinning te claimen.

Tienduizenden Amerikanen, uit alle vijftig staten, gaven aan die oproep gehoor. Sommigen namen hun kinderen mee, rekenend op een vreedzaam protest. Maar het zou anders lopen. Een gewelddadige voorhoede brak door de politieblokkades, sloeg met hockeysticks en krukken op agenten in, verwoestte ruiten en deuren en drong het gebouw binnen. Er vielen vijf doden, meer dan honderd agenten raakten gewond. Vier agenten beroofden zich later van het leven.

Politieke gevangenen

“Wie heeft het nieuws gezien deze week? Wie was bang om vandaag te komen?” Cara Castronuova staat op het podium in een felgele blouse en roept in de microfoon. “Zo veel mensen smeekten mij om niet te komen, uit angst!” Ze is toch naar de hoofdstad gereisd om haar steun uit te spreken voor de meer dan zeshonderd ‘politieke gevangenen’ die zijn aangehouden vanwege de bestorming van 6 januari. “In wat voor Amerika leven we als mensen te bang zijn om te demonstreren?” Het publiek klapt. “USA! USA! USA!”, roept de kleine menigte van hooguit een paar honderd mensen die is komen opdagen.

Castronuova doet wat Trump, zijn aanhangers en andere Republikeinse politici al maandenlang doen: ze proberen een van de belangrijkste momenten uit de Amerikaanse geschiedenis te herschrijven. De mensen achter de bestorming van 6 januari zijn geen geweldplegers maar ‘slachtoffers van een politiek proces’. Een vader vertelt dat zijn zoon zes weken vastzat en zich niet mocht scheren, en vergelijkt dat met hoe joodse mensen door de nazi’s zijn behandeld.

Goed, er zaten gewelddadige types tussen op 6 januari, geven sommigen toe, maar dat waren waarschijnlijk Black Lives Matter- en linkse demonstranten. Niet alleen hier, maar op sociale media en conservatieve zenders als Fox News wordt dit al tijden beweerd. Met succes: volgens een Politico-poll uit januari geloofde 42 procent van de Republikeinen dat Trump enigszins verantwoordelijk was voor de aanloop naar de Capitool-bestorming, in juni was dat nog maar 30 procent.

The Proud Boys blijven thuis

In aanloop naar deze demonstratie herhaalde de organisator, Matt Braynard, een oud-campagnemedewerker van Trump, dat dit géén politieke bijeenkomst was, maar bedoeld voor vrijheidminnende Amerikanen die voor hun burgerrechten strijden. Om politieke neutraliteit uit te stralen kregen demonstranten de opdracht om geen pro-Trump-kleding te dragen. Die zie je ook bijna niet.

Opvallend is dat rechts-extremistische organisaties, zoals The Proud Boys, thuis zijn gebleven. Ook Trump, die nog populair en invloedrijk is, riep mensen op niet naar het protest te gaan. In het web van complotten werd beweerd dat de autoriteiten nieuwe groepen zouden arresteren.

Of al zijn aanhangers er vandaag nu wel of niet zijn, de ‘grote leugen’ van Trump wordt in leven gehouden en trekt nieuwe, meer gematigde aanhangers aan. Zoals Anders Bruce, een vriendelijke man uit Herndon, een dorp in Virginia. Op patriots.web las hij over Ashli Babbitt, een Capitool-bestormer die door de politie werd doodgeschoten. Babbitt wordt in deze kringen als martelaar gezien. “Ik was nooit echt super politiek, ik heb in het verleden op zowel Democraten als Republikeinen gestemd”, zegt de dertigjarige bijlesleraar. “Maar ik schrok van hoe er werd gesproken over het protest van 6 januari, alsof het erger was dan 9/11.”

Gelooft Bruce ook in de grote leugen? Daar wil hij niets over kwijt. Woensdag peilde CNN dat slechts 21 procent van de Republikeinse kiezers gelooft dat Biden de presidentsverkiezingen heeft gewonnen, tegenover 97 procent van de Democratische kiezers. Wel vertelt Bruce dat hij namens de organisatie Look Ahead America inmiddels meer dan honderd vrijwilligers aanstuurt in Virginia, waar dit jaar nieuwe volksvertegenwoordigers en een nieuwe gouverneur worden gekozen.

Vier arrestaties

In Arizona, Michigan en Georgia heeft Trump drie big lie-Republikeinen gesteund als verkiezingfunctionarissen. Hoe meer van dit soort types hij op belangrijke posities krijgt, des te groter zijn kans op succes, wanneer zijn naam weer eens op een verkiezingsbiljet staat.

Als William Graham, 53 jaar, dan eindelijk is teruggelopen naar zijn vrouw, toont ze hem met een opgetogen blik haar gloednieuwe rode Trump 2024-shirt. Vier jaar geleden vertrok Pearl, 45, vanuit Venezuela naar de VS. Ze ontmoette Graham in het restaurant waar ze als serveerster werkte, liet haar nummer achter en ze werden verliefd. Nu zijn ze samen vanuit Florida naar de hoofdstad op vakantie. Ze wisten niets van de demonstratie, die uiteindelijk rustig verloopt en tot vier arrestaties leidt.

“Ik ben fan van Trump omdat de socialisten en democraten mijn land hebben verpest”, zegt Pearl. Haar man knikt trots. Hij denkt dat Trump-aanhangers op 6 januari door agenten het Capitool zijn binnengehaald. “Ze doen er alles aan om Trump in een slecht daglicht te stellen. Ze willen hem gewoon kapotmaken.”