In New York geldt: geen handgel, geen onderwijs

De New Yorkse burgemeester Bill De Blasio had de brandende ambitie om de scholen deze week weer te openen. Maar het is niet gelukt. Wegens gebrek aan mondmaskers, handgel en ander materiaal is de opening uitgesteld. De kinderen, vooral die uit arme gezinnen, zijn de dupe.

Trappelend stond Scarlett Palmgren (10) klaar om naar school te gaan, na ruim een half jaar thuis te hebben gezeten. ‘Weer iets leren, weer vrienden zien, weer iets van regelmaat hebben.’ Op haar kalender had ze op de bewuste datum ‘back to school’ gezet, ‘met een uitroepteken’. ‘De zomer leek wel nooit op te houden’, vertelt ze. ‘Die eerste schooldag was een lichtpuntje aan het eind van de tunnel.’

De datum stond ook met hoofdletters in de agenda van veel New Yorkse ouders, die na zes maanden thuis aanrommelen eindelijk weer serieus aan het werk dachten te kunnen gaan. Maar vlak voor de grote dag bleek het plots allemaal anders. Donderdag werd uiteindelijk de dag dat de openbare scholen in New York niet opengingen. Scarlett: ‘Ik ben teleurgesteld en een beetje in de war.’

Het is een domper op de brandende ambities van Bill De Blasio, de Democratische burgemeester van de stad die een paar maanden terug nog ’s werelds epicentrum van de corona-epidemie was (waaraan ruim 23.000 New Yorkers overleden) en die met 1.800 openbare scholen het omvangrijkste onderwijsnetwerk van heel Amerika heeft. Terwijl burgemeesters van andere grote Amerikaanse steden hun scholen dichthouden en leerlingen thuis onderwijs laten volgen, stond De Blasio erop dat de scholen in New York deze week open zouden gaan.

Geen laptop, geen internet

Dat de burgemeester zijn politieke erfenis wil verbinden aan de riskante heropening van de scholen, is deels begrijpelijk. Van de 1,1 miljoen kinderen die in New York naar een openbare school gaan, zijn er 750.000 afkomstig uit arme, veelal Afrikaans-Amerikaanse of Latijns-Amerikaanse gezinnen; 114.000 kinderen zijn dakloos. Als de scholen dicht zijn, blijven zij niet alleen verstoken van onderwijs (geen laptop, geen internet thuis), maar vaak ook van twee maaltijden per dag (die op school worden verstrekt) en soms van een veilige leefomgeving.

Niemand betwist dat fysiek naar school gaan voor (deze) kinderen beter is. Ook wordt de heropening van scholen alom als een van de belangrijkste factoren gezien die de door corona ingestorte economie in New York weer aan de gang zou kunnen brengen; hoe minder kinderen thuiszitten, hoe meer ouders weer naar hun werk kunnen gaan.

De discussie woedt over de vraag of het ook veilig is. Volksgezondheidsexperts vinden van wel, zolang er voldoende tests zijn en aan strikte veiligheidsmaatregelen wordt voldaan. Maar precies daaraan ontbreekt het, stelden onderwijzers en schoolhoofden de afgelopen weken vast.

MS 839, een middelbare school in Brooklyn, stuurde zelfs een brief aan de ouders met het dringende verzoek hun kinderen thuis te houden, omdat de situatie op school onveilig werd geacht. Schoolhoofd Michael Perlberg somt alle ontbrekende benodigdheden op die de stad zijn school had moeten leveren: ‘Geen thermometers, geen mondkapjes, geen handgel, geen schoonmaakdoekjes, en geen bewegwijzering om leerlingen eraan te herinneren hoe ze twee meter afstand kunnen houden. We hebben wél de beloofde elektrostatische sproeiers gekregen om de klassen te reinigen. Maar níét de bijbehorende tabletten met chemicaliën.’

Bezemsteel

Ook verontrustend: ‘We hebben ons eigen ventilatiesysteem moeten testen. Dat moest met een wc-papiertje op een bezemsteel. Als dat wapperde, was de ventilatie coronaproof.’ MS 839 doorstond de test glansrijk, maar is daarin een uitzondering. Na (officiëler en grondiger) onderzoek bleek tweederde van de ventilatiesystemen in de vaak oude en krakkemikkige schoolgebouwen in New York niet te functioneren.

Veel ouders zijn er daarom niet gerust op. Hoewel bijna 75 procent van hen koos voor een gemengd model, waarbij kinderen één tot drie dagen naar school gaan en de andere dagen thuis les volgen, koos dus ruim een kwart voor volledige ‘les op afstand’. Dat percentage ‘thuisblijvers’ is zelfs nog hoger onder precies die groeperingen voor wie De Blasio nu juist de scholen wil heropenen: ruim 50 procent van de Aziatisch-Amerikaanse kinderen blijft thuis, en ruim 35 procent van de Latijns-Amerikaanse en Afrikaans-Amerikaanse kinderen. Daarmee schiet De Blasio’s vasthoudendheid zijn eigen doel voorbij.

Alternatieve plannen

Schoolhoofden stuurden een brief met het verzoek om uitstel, onderwijzers kwamen met alternatieve plannen. De Blasio schoof het allemaal terzijde. Tot begin deze maand, iets meer dan een week voordat de scholen open zouden gaan. Toen zwichtte hij alsnog, voor de dreiging van een schoolstaking – de eerste in bijna 50 jaar in New York, waar staken voor leraren verboden is. Hij gaf de scholen elf dagen respijt: 21 september moeten ze nu écht opengaan.

De Blasio deed opnieuw toezeggingen aan de onderwijsvakbonden. Ze zullen er komen: de vier miljoen mondkapjes, 3,5 miljoen flesjes handgel, 80 duizend dozen desinfecterende doekjes en 3.500 reinigingssproeiers. Daarbovenop deed hij een nieuwe belofte: vanaf 1 oktober zal de stad maandelijks steekproefsgewijs 10 tot 20 procent van de leerlingen en het schoolpersoneel op corona testen; de uitslag zal binnen 48 uur bekend zijn. Het is een wilde gok: nu al loopt het testen in New York vertragingen op, sommige uitslagen laten meer dan twee weken op zich wachten.

En dan zijn de hoofdbrekens nog niet voorbij, stelt schooldirecteur Liz Phillips. Terwijl de openbare scholen vanwege de economische crisis op hun budget zijn gekort, moeten ze extra docenten aanstellen, omdat maar eenderde van de oude klassengrootte op gepaste afstand in een klaslokaal past. Op sommige scholen dreigt een lerarentekort.

Privéscholen

Het vergroot opnieuw de verschillen met de privéscholen in New York – een deel ervan heeft al weken geleden besloten voorlopig alleen ‘op afstand’ onderwijs te geven. Een ander deel gaat weer lesgeven op school, en heeft genoeg financiële middelen om één docent op een groepje van drie tot vier leerlingen te zetten.

Of Michael Perlberg het rooskleuriger inziet, nu de opening van de scholen is opgeschort? ‘Onze school is nu in goede staat. Maar ik maak me zorgen om andere scholen. Veertig procent van alle scholen heeft geen functionerende of veilige toiletruimtes. Er zijn scholen die ramen openhouden door er boeken tussen te zetten, om de boel te ventileren.’

Scarlett kan zich niet voorstellen dat het opnieuw wordt uitgesteld. Ze heeft haar kalender al aangepast: ‘21 september, met heel veel uitroeptekens.’ael Persson.