In Hongkong is China nu de baas: alles wat herinnert aan de vrijheid wordt uitgewist

Verkiezingen in Hongkong waren nog nooit zo saai als die van afgelopen zondag. Al bij voorbaat stond vast dat in het nieuwe comité dat volgend jaar de nieuwe stadsbestuurder kiest, alleen pro-Peking-politici komen. Daar hadden ‘verbeteringen aan het kiesstelsel’, zoals de Chinese media de hervormingen noemen, voor gezorgd.

Door stoelen voor prodemocratische vertegenwoordigers te schrappen, en stoelen voor meer Peking-gezinde ondernemers toe te voegen, is het aandeel prodemocratische politici in het verkiezingscomité flink verdund. Wie gekozen wil worden, moet bovendien het stempel ‘patriot’ krijgen.

De stad lijkt tot rust gekomen na jaren waarin woede bleef sudderen onder de bevolking. Jongeren waren woedend over de invloed van Peking in de stadstaat die algemeen kiesrecht was beloofd toen ze in 1997 door de Britten werd teruggegeven aan het Chinese vasteland. Ouderen waren woedend over het harde politieoptreden bij demonstraties.

Die zijn er nu niet meer, door de nationale veiligheidswet die vorig jaar inging en die alles afstraft wat Peking beschouwt als ondermijning van de staat, afscheiding, terrorisme of samenzwering. Prodemocratische kopstukken die het afgelopen jaar niet in de cel belandden, vertrokken naar het buitenland of verschuilen zich in de coulissen.

Verontwaardiging van westerse landen over Pekings repressie in Hongkong verstomde het afgelopen jaar. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken twitterde afgelopen week dat de VS “achter de inwoners van Hongkong staan, en hun mensenrechten en fundamentele vrijheden blijven steunen”. Dat was een reactie op de diskwalificatie van een aantal vertegenwoordigers wegens ‘ongeldigheid’ van hun eed.

Blinken sprak vaker zijn steun uit, net als andere westerse leiders. Maar tot veel concrete actie heeft dat niet geleid. Wel werd het makkelijker voor Hongkongers om naar Groot-Brittannië te verhuizen – een mogelijkheid waar al ruim 15.000 mensen gebruik van maakten.

De vele arrestaties sinds de nationale veiligheidswet in werking trad, zorgen voor een angstcultuur in de stad, blijkt uit verhalen van inwoners. Burgerrechtenbeweging CHRF en de lerarenvakbond hieven zichzelf voor alle zekerheid al op. De lokale jockeyclub royeerde drie prominente leden die veroordeeld zijn onder de veiligheidswet - naast nog eens elf mensen die op het eerste oog niets met politiek te maken hebben.

Mediatycoon Jimmy Lai, advocaat en vicevoorzitter van de Hong Kong Alliance Albert Ho en oprichter van de Democratic Party Martin Lee werden van de ledenlijst gehaald. Lai en Ho konden toch al niet van hun lidmaatschap gebruik maken: ze zitten gevangenisstraffen uit voor onder andere het ‘bijwonen van illegale bijeenkomsten’.