In het voetspoor van Colette, Vauban en Larousse
Sidonie Gabrielle Colette bracht haar jeugd door in de Puisaye in het noordwesten van Bourgogne. Wij gaan er op zoek naar haar roots, een zoektocht die ons van Beaune via Meursault naar St.Sauveur-en-Puisaye zal leiden. Onderweg bezoeken we La Rochepot en Nolay in de Côte d'Or en we rijden naar Bazoches in het departement Nièvre, het groene hart van Bourgondië. Voorbij Vézelay in het departement Yonne zoeken we de oevers van de Nivernais op. Vanuit Auxerre maken we nog een omweg naar Saint-Sauveur-en-Puisaye, Colettes geboorteplaats. Op de terugweg vinden we Avallon, Saulieu en Arnay-le-Duc.
Wijntip. Meursault staat wereldwijd bekend als 'la Capitale des grands vins blancs de Bourgogne'. In de 18de-eeuwse kelders van het Domaine Guy Bocard in het centrum van het wijnstadje vindt u echter zowel witte als rode Bourgogne. Meursault ligt immers pal op de grens tussen de Côte de Meursault en de Côte de Beaune. Feesttip. Tijdens de 'Paulée de Meursault' (derde maandag van november), de derde en laatste der 'Trois Glorieuses de Bourgogne', de drie grote wijnfeesten van de streek, is er gelegenheid om die witte Meursault-wijnen te proeven. In navolging van de wijnbouwers die het eind van de oogst vieren met een gezamenlijke maaltijd, wordt die dag een zesgangenmenu geserveerd in het Chäteau de Meursault. Tegelijk wordt een literaire prijs uitgereikt. De laureaat ontvangt zo maar eventjes honderd flessen Meursault-wijn. Colette en Bernard Clavel behoren tot de gelukkigen die ooit honderd crus mee naar huis mochten nemen. Wandeltip. Als u eerst een cave in Meursault bezoekt, is de kans klein dat u nog aan wandelen toekomt, al is het dan tussen de wijngaarden. Keer dus om die volgorde. 'En croisant le Diable' (17 kilometer) en 'Le Sentier des Roches' (15 kilometer) zijn twee bewegwijzerde routes in de onmiddellijke omgeving van Meursault; vertrekpunt: Saint-Romain-le-Haut en Orches. Beide staan aangeduid op de kaart 'Côte d'Or. La nature en poche', verkrijgbaar bij de toeristische diensten in de Côte d'Or.
Domaine Guy Bocard, 4 rue de Mazeray. Tel. 03/80.21.26.06. Elke dag, behalve zondag, van 9 tot 12 uur en van 14 tot 18 uur. Gesloten van 10 tot 25 augustus. Office de Tourisme de Beaune, 1 rue de l'Hôtel-Dieu. Tel. 03/80.26.21.30. Internet: www.ot-beaune.fr
2. La Rochepot
Kasteeltip. Het Chateau de la Rochepot dankt zijn naam aan zijn ligging op een rots en aan de familie Pot. Philippe Pot (1428-1494), raadgever van de hertogen van Bourgondië, werd er namelijk geboren. Intussen werd deze burcht in de 19de eeuw heropgebouwd en van opvallende polychrome daken voorzien. De graftombe van de heer Pot staat in het Parijse Louvre. De poort van het kasteel gaat voor u open na drie slagen met de deurklopper. (Het dragen van een harnas is niet verplicht.)
Château de Rochepot. Open van april tot aktober elke dag, behalve dinsdag, van 10 tot 11.30 uur en van 14.30 tot 17.30 uur; in juli en augustus elke dag, behalve dinsdag, van 10 tot 18 uur. Toegang: 35/15 FF. Internet: www.larochepot.com
3. Nolay
Wandeltip. Stop even in Nolay en verken het centrum met zijn église St-Martin en zijn middeleeuwse markthallen. De boeren brengen er op maandagmorgen hun waren aan de man. Als u op woensdagmiddag in de buurt bent, kunt u meestappen in de stadswandeling.
Office de Tourisme de Nolay, 24 rue de la Republique. Tot 14 september is er elke woensdag een stadswandeling om 17.30 uur. Duur: 1,5 uur. Vertrek aan de toeristische dienst. Prijs: 15 FF. Reserveren op 03/80.21.80.73. Internet: www.nolay.com
4. Bazoches
Kasteeltip. Maarschalk de Vauban ging de geschiedenis in als de man die in 1672 Maastricht veroverde. Aangezien dat zonder al te veel bloedvergieten gebeurde, ontving hij hiervoor een beloning van Lodewijk XIV. Met die beloning kocht de Vauban in 1675 het 12de-eeuwse Château de Bazoches-du-Morvan; hij vormde het om tot militair garnizoen. In de onlangs gerestaureerde grote galerij maakte de vermaarde strateeg de studies en tekeningen voor meer dan 300 vestingen en bouwwerken. De huidige eigenaars, nazaten van Charlotte de Vauban, zijn oudste dochter, koesteren de memorabilia van hun beroemde voorvader. Natuurtip. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de bossen van de dunbevolkte Morvan een schuiloord voor Franse verzetslieden. De talrijke meren, met als belangrijkste Les Settons, Pannecière en Saint-Agnan, worden nu gebruikt voor recreatie en opwekking van elektriciteit. In het Maison du Parc in St-Brisson komt u meer te weten over de outdoor-activiteiten in het Parc Régional du Morvan.
Le Château de Bazoches-du-Morvan, Bazoches-du-Morvan. Open van einde maart tot begin november, elke dag van 9.30 tot 12 uur en van 14.15 tot 18 uur (in oktober tot 17 uur). Toegang: 35 FF. Parc Naturel Régional du Morvan, La Maison du Parc, Saint-Brisson (ca. 45 km ten zuidoosten van Bazoches-du-Morvan). Tel. 03/86.78.79.00. Open van april tot half oktober, elke dag van 10.30 tot 18 uur. Internet: www.parcdumorvan.org
5. Vézelay
Shoppingtip. De bijzonder lange en sfeerrijke hoofdstraat, van de Place du Champ-de-Foire tot aan de Basilique Ste-Madeleine, is een aaneenschakeling van restaurants, cafés, galeries, wijnwinkels, chambres d'hôtes, kledingzaken,... Voor streekspecialiteiten bent u aan het juiste adres bij Le Roi Chablis en Le Saint-Vincent (beide in rue Saint-Etienne). Concerttip. Bezoek boven op de 'colline éternelle' de Basilique Ste-Madeleine, volgens de legende gebouwd op de plek waar de relikwieën van de heilige Maria Magdalena gevonden werden. Let op het timpaan boven het hoofdportaal. Van april tot september is de basiliek van Vézelay, tijdens de Middeleeuwen één van de vier vertrekpunten naar Santiago de Compostella, het forum voor klassieke concerten. Terrastip. Van af het terras achter de basiliek geniet u van een heerlijk uitzicht op de vallei van de Cure en het noorden van de Morvan. Eettip. Voor op de terugweg van de basiliek naar de place-du-Champ-de-Foire: Auberge de la Coquille of La Dent Creuse. Bij beide kunt u proeven van spécialités bourguignonnes. Outdoortip. Camping Grands Espaces Loisirs Nature is tegelijk het vertrekpunt van enkele bewegwijzerde mountainbikeroutes. U kunt er ook mountainbikes, kano's en kajaks huren. Voor begeleide tochten allerhande kunt u er eveneens terecht. Hoteltip. Informeer bij de toeristische dienst naar de chambres d'hôtes. Niet slecht: La Palombière, een B&B in een 18de-eeuws huis, met negen kamers, tuin en veranda.
Basilique S-Madeleine. Elke dag open. Gratis toegang. Auberge de la Coquille, 81 rue St-Pierre. Tel. 03/86.33.35.57. La Dent Creuse, Place du Champ de Foire. Tel. 03/86.33.36.33. Internet: www.vezelaytour.net. Grands Espaces Loisirs Nature, Route du Camping, St.-Père-sous-Vézelay. Internet: www.grands-espaces.fr. Office de Tourisme de Vézelay, Rue St-Pierre. Tel. 03/86.33.23.69. La Palombière, Place du Champ-de-Foire. Tel. 03/86.33.28.50. Prijs: van 300 tot 400 FF per kamer; ontbijt: 35 FF.
6. Auxerre
Citytips. In weinig tijd toch een paar dingen zien, het kan. Ga op de pont Paul-Bert staan en kijk naar het historische Auxerre aan de oevers van de Yonne. Wandel naar de gotische Cathédrale St-Etienne met haar fraaie 13de-eeuwse glasramen en Romaanse crypte. Wandel naar de voormalige abbaye St-Germain, waar de deels Karolingische crypte en de middeleeuwse fresco's tot de blikvangers behoren. Wie niet gehaast is, kan in de bovenstad de Tour de l'Horloge gaan bekijken. Terrastip: Place St-Nicolas is een charmant pleintje aan de Quai de la Marine. Het is omringd door oude vakwerkhuizen. Gastronomietip. Voor pure culinaire verwennerij: Barnabet, Jardin Gourmand en La Salamandre. Waar: rue Paris en boulevard Vauban.
Cathédrale Saint-Etienne, place Saint-Etienne. De crypte is elke dag open van 14 tot 18 uur. Toegang: 15 FF. Musée St-Germain, place St-Germain. Elke dag, behalve dinsdag, van 10 tot 18.30 uur; van oktober tot april van 10 tot 12 uur en van 14 tot 18 uur. Toegang: 22 FF. Bezoek aan de crypte maakt deel uit van een rondleiding door het museum. Barnabet, 14 quai de la République. Tel. 03/86.51.68.88. Jardin Gourmand, 56 boulevard Vauban. Tel. 03/86.51.53.52. Le Salamandre, 84 rue Paris. Tel. 03/86.52.87.87.
7. St.Sauveur-en-Puisaye
Doetip. Het 17de-eeuwse Château de St-Sauveur biedt onderdak aan het Musée Colette waar zo'n 250 foto's, een geluidsband, boeken, meubilair en andere memorabilia het leven en werk van de schrijfster schetsen.
Musée Colette, Château de St-Sauveur. Van april tot oktober elke dag, behalve dinsdag, van 10 tot 18 uur; van november tot maart tijdens het weekend, op feestdagen en tijdens schoolvakanties behalve op dinsdag van 14 tot 18 uur. Toegang: 28 FF.
8. Irancy
Wijntip. Jean-Pierre Colinot verkoopt in het centrum van dit fraaie door wijngaarden omringde dorp rosé en rode Bourgognes (Bourgogne, Bourgogne passetoutgrains, Irancy) en dit aan betaalbare prijzen.
Domaine Jean-Pierre et Anita Colinot, 1 rue des Chariats. Tel. 03/86.42.33.25. Vanaf 38 FF per fles.
Van Bourgondische boerendochter tot mondaine Parisienne
'Ici Colette est née' staat te lezen op een rode marmeren plaat aan de gevel van een redelijk imposant huis in de rue Colette in St-Sauveur-en-Puisaye. Sidonie Gabrielle Colette (1873-1954) wordt er op 28 januari 1873 geboren en brengt er de eerste negentien jaar van haar leven door. In 1893 trouwt ze met de veertien jaar oudere bon vivant Henry Gauthier-Villars; ze gaan samen in Parijs wonen. Henry stort zich in het nachtleven, Colette begint uit pure verveling te schrijven. Het is Henry die Colettes eerste romans ondertekent; hij tekent met 'Willy'. Deze erotische romans over het plattelandsmeisje Claudine veroorzaken schandaal in Parijs, waardoor ze meteen ook als zoete broodjes over de toonbank gaan. Pas na de echtscheiding zal Colette de auteursrechten van de Claudine-verhalen kunnen bemachtigen. Via een lesbische relatie gaat Colette als actrice aan de slag in het Parijse theater- en nachtleven, waar ze naar hartelust provoceert en choqueert. Ze blijft al die tijd wel schrijven. In haar privé-leven wisselen minnaressen, minnaars en echtgenoten elkaar af. Op latere leeftijd schopt deze intussen bijzonder voluptueuse Parisienne het zelfs tot voorzitster van de prestigieuze Académie Goncourt.
De man achter het woordenboek
In Toucy, een twintigtal kilometer ten westen van Auxerre, zult u vruchteloos zoeken naar een museum gewijd aan Pierre Athanase Larousse (1817-1875). Frankrijks beroemdste 19de-eeuwse lexicograaf moet het, voorlopig althans, in zijn geboortestad stellen met een bescheiden buste op de place de la République. De fascinatie voor woorden en het verlangen "d'instruire tout le monde et sur toute chose" van deze onderwijzer was kennelijk niet te stuiten. Samen met P.A. Boyer sticht hij in 1852 de Parijse Librairie Larousse. Hij schrijft eerst een aantal schoolboeken, die hij ook zelf uitgeeft, en werpt zich vervolgens op het serieuzere werk, namelijk de Dictionnaire de la langue française. De laatste jaren van zijn leven gaan volledig op aan de vijftien delen van de Grand Dictionnaire Universel du XIXè siècle (1865-1876). Van 1898 tot 1904 verschijnt, onder leiding van Claude Augé, de naar de stichter genoemde, zevendelige Nouveau Larousse illustré.
