‘In godsnaam: ga!’ Boris Johnson kan (nog even) aanblijven, nu opstandelingen hun hand overspeeld hebben

Het had weinig gescheeld of de Britse premier Boris Johnson werd door zijn eigen partij weggestuurd vanwege het schandaal over de lockdowndrinks. Pas toen een partijgenoot overliep naar de Labour-oppositie, sloot de rest van de Conservatieven weer de gelederen.

“In godsnaam, ga!” Alsof Boris Johnson tijdens het wekelijkse vragenuur niet genoeg had geleden onder aanvallen van de Labour-oppositie, werd de premier ook in de rug bestookt. Voormalig brexitminister David Davis probeerde het vertrek van zijn leider en oude strijdmakker in de brexitcampagne te versnellen door woorden aan te halen die een Conservatieve volksvertegenwoordiger kort voor de Tweede Wereldoorlog had gebruikt om de verguisde premier Neville Chamberlain weg te sturen ten voordele van Winston Churchill. Pijnlijk, gezien Johnsons verering van de oorlogspremier.

De parlementaire steekpartij vond plaats op een wilde dag in de Britse politiek, zelfs voor Westminster-begrippen. “What. A. Day”, mompelde de Speaker richting een van de griffiers. Al op dinsdagavond kwamen er geluiden over een op handen zijnde coup tegen Johnson. De Pork Pie Plot, ofwel de Leugentjesplot. Zeker twintig Conservatieve volksvertegenwoordigers uit de lichting-2019 zouden brieven inleveren bij het fractiebestuur, epistels waarin ze het vertrouwen opzegden in de man onder wiens vleugels ze ruim twee jaar terug in het Lagerhuis waren gekomen. En er lagen al dertig van zulke brieven.

Het gaat hier om de zogeheten Rode Muur-Tory’s, vertegenwoordigers uit oude arbeidersdistricten in Midden- en Noord-Engeland die vrezen door het schandaal over de lockdownfeestjes hun hardbevochten zetels weer te verliezen aan Labour. De onvrede over Johnson was afgelopen dagen gegroeid, al helemaal na een televisie-interview dinsdag waarin hij had geklaagd dat niemand hem had gewaarschuwd dat die gezellige drinks weleens tegen de letter dan wel de geest van de door hem uitgevaardigde regels zouden kunnen zijn. Dat klonk niet als een oprechte spijtbetuiging.

Geheime stemming

Wanneer 54 brieven worden geschreven, goed voor 15 procent van de regeringsfractie, komt er automatisch een vertrouwensstemming. Johnson had naar verluidt tegen zijn tranen gevochten toen hij de leden van Pork Pie Plot vroeg om vergiffenis.

Een van hen beperkte zich niet tot het schrijven van een brief. Vlak voor het vragenuurtje stapte Christian Wakeford, afgevaardigde voor een district nabij Manchester, over naar Labour. Dat veroorzaakte blijdschap en hoongelach bij de grootste oppositiepartij. Maar het had ook een averechts effect: bij de Conservatieven ontstond opeens een soort saamhorigheid. Opeens was de woede gericht op de ‘verrader’.

Na het vragenuur bleef Johnson staan om goed nieuws aan te kondigen. Hij vertelde dat er niet alleen een einde komt aan het tonen van coronapassen bij grote evenementen en aan het devies om thuis te werken, de Engelsen hoeven vanaf komende week ook nergens meer mondmaskers te dragen. De gunstige coronacijfers geven alle aanleiding tot deze tweede ‘bevrijdingsdag’, maar de indruk bestaat dat de premier ook partijgenoten wil paaien. Als eerste natie laat Engeland de coronacrisis nu achter zich. Het had meteen effect. “In godsnaam, blijf doorgaan”, riep Sir Edward Leigh, een van de langst dienende volksvertegenwoordigers.

Ondertussen waren de ogen gericht op de fractiekamer, die in crisistijden dient als postkamer. Had Sir Graham Brady, de partijcoryfee die de brieven telt, er al 54 binnen? Het bleef stiller dan verwacht. Sterker, het gerucht deed de ronde dat sommige scribenten hun brief hadden teruggetrokken na het overlopen van Wakeford.

De couppoging leek te zijn mislukt. Wel kreeg Johnson nog een steek uit onverwachte hoek: kunstenaar Tracey Emin wil niet langer dat haar neoninstallatie More Passion in Downing Street hangt. Volgende week wacht Johnson een nieuwe beproeving: de resultaten van het onderzoek naar ‘Partygate’.