IN EEN NOTENDOp

Beeldend kunstenaar Hans Arp (1886-1966) was ook een veelzijdig schrijver en dichter. In zijn poëzie spelen kleuren, collages en vormen een prominente rol, steeds experimenteerde hij erop los. In 1916 is hij medeoprichter van de Dada-beweging, later raakt hij bevriend met Theo van Doesburg en publiceert hij regelmatig in De stijl. Eerst is er nog weerbarstige speelvreugde in zijn gedichten, later sluipt er een donkerder toon binnen, met de wanhoop van WO II en de dood van zijn vrouw Sophie. Nadien hervindt hij een zekere lichtvoetigheid. Voor Zingend blauw is een keuze gemaakt uit de honderden gedichten die Arp tussen 1903 en 1966 publiceerde, vertaald door Ria van Hengel.

Hans Arp,Zingend blauw, Vleugels, 60 p., 18,95 euro. Vertaald door Ria van Hengel.

Frank Westerman, voortrekker van de literaire non-fictie in Nederland, bundelt in de collectie In het land van de ja-knikkers zijn reportages en beschouwingen over Holland. In de stijl van zijn klassieker De graanrepubliek voert Westerman de lezer mee door het veranderende Nederland van de afgelopen 25 jaar, van de Groningse aardbevingen tot de Bende van Venlo of de treinkapingen. Weg van het randstedelijke gewoel toont hij onverwachte gezichten van het drassige achterland en zijn bewoners. Een kritische ode aan een land dat hem dierbaar is.

Frank Westerman, In het land van de ja-knikkers, Querido/Fosfor, 268 p., 18,99 euro.

Een van de grootste herontdekkingen van de laatste jaren is de Duitse auteur Hans Fallada (1893-1947), observator van zijn tijdperk, antinazi met dubbelzinnige trekjes én een labiele persoonlijkheid, vatbaar voor drugs en alcohol. In Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn schrijft hij over de drang naar morfine: de vernederende jacht, gestolen recepten en bedrogen vrienden. Tot het besef rijst dat je ieder fatsoen bent verloren. Nuchter en zakelijk, maar ook droogkomisch beschrijft Fallada uit eigen ervaring het huiveringwekkende bestaan van een verslaafde, die in de gevangenis weet af te kicken.

Hans Fallada, Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn, Cossee, 93 p., 5,99 euro. Vertaald door Anne Folkertsma.

Groene Amsterdammer-redacteur Jan Postma debuteerde met een essaybundel bij Das Mag. De teksten variëren van persoonlijke impressies tot beschouwelijke stukken (literatuur, beeldende kunst, fotografie). "Ik ben Jan Postma, u bent dat niet. Maar telkens wanneer ik toegeef aan de drang om mijn naam in een zoekmachine in te voeren wordt mijn vertrouwen in dat simpele gegeven lichtjes aan het wankelen gebracht. (...) Jan Postma zijn betekent dat je, wanneer je probeert een glimp op te vangen van je digitale reflectie, vooral anderen vindt."

Jan Postma,Vroege werken, Das Mag, 310 p., 19,95 euro.

In haar exhaustieve biografie doorprikt de Australische historica Julia Baird hardnekkige mythes over koningin Victoria. Ze brengt een doortastende vrouw tot leven van vlees en bloed, die op haar 18de de troon besteeg en een heel wereldrijk vormgaf. Met ruim 100 pagina's notenapparaat, een omstandige bibliografie en handig register.

Julia Baird,Victoria, koningin,Nieuw Amsterdam, 800 p., 39,99 euro. Vertaald door Chiel van Soelen en Pieter van der Veen.

T. van Deel: het feit dat de dichter zijn voornaam tot een initiaal afkort, zegt veel over de verstilling in zijn werk. Hij inspireert zich voor zijn beelden op de natuur. Vijf gedichten uit zijn nieuwe bundel Herfsttijloos stonden al in eerdere bundels. Hij laat ze vergezeld gaan van een variant, net zoals je telkens met andere ogen naar de natuur kunt kijken. Naar stenen bijvoorbeeld. Ook in Van Deels poëzie kunnen we pas 'in het breukvlak' zijn 'binnenste' lezen.

T. van Deel,Herfsttijloos, Querido, 88 p., 17,99 euro.

In Vanwaar kom je beeld zet Dimitri Casteleyn in de openingscyclus net als in zijn vorige bundel Omgekeerd de dingen op hun kop en laat hij ons genuanceerder naar de wereld kijken. Hij is op zijn best in de gedichten waarin hij in eenvoudige taal de wisselende ritmes van het leven, de liefde en de vergankelijkheid oproept. Casteleyn schrijft gedichten om je te wapenen met zinnelijkheid tegen het grijze bestaan.

Dimitri Casteleyn, Vanwaar kom je BEELD, Poëziecentrum, 64 p., 19,90 euro.