In Dubai kan je zonder paspoortcontrole op het vliegtuig, een irisscan voldoet

Het internationale vliegveld van Dubai is al een hypermoderne ervaring, maar daar doen de autoriteiten graag nog een schepje bovenop. Het vliegveld is begonnen met een test waarbij Emirati’s de keuze krijgen om de rij voor de paspoortcontrole in te ruilen voor een snelle gezichts- en irisscan. Er zijn al langer vliegvelden waar dit vereist is, maar daar hoort altijd nog een paspoort of ticketcontrole bij. Het plan in Dubai is om alleen nog maar een scan uit te voeren.

Een iris is, net als een vingerafdruk, voor elk mens uniek, en kan dus gebruikt worden om iemand te identificeren. Emirati’s moeten de eerste keer dat ze gebruikmaken van de technologie hun iris laten scannen bij de incheckbalie, zodat deze geregistreerd staat. De autoriteiten van Dubai zeggen de irisscan te willen koppelen aan de gezichtsherkenningsdatabase van de staat. Op die manier beschikt het vliegveld gelijk over alle informatie die er over de reiziger bekend is, en is verdere identificatie niet meer nodig.

Het voordeel? Geen lange rijen meer voor de paspoortcontrole: een paar seconden is alles wat de nieuwe technologie nodig heeft om een scan te maken en de gegevens van de reiziger op te zoeken, aldus het vliegveld en enthousiaste staatsmedia. Maar critici uiten hun zorgen over de uitrol van deze nieuwe techniek en het opslaan van persoonlijke informatie, waarmee de grootschalige controle op burgers toeneemt.

Niet ongezien over straat

Dubai is niet erg groot maar het heeft zijn surveillance goed op orde. Het is bijna onmogelijk om je door het stadsstaatje te bewegen zonder door het uitgebreide netwerk van beveiligingscamera’s te worden opgepikt. Dubai heeft volgens experts naar schatting 35.000 bewakingscamera's, een van de hoogste aantallen ter wereld per hoofd van de bevolking.

De autoriteiten bejubelen het netwerk vaak als een hulpmiddel bij het bewaken van de openbare veiligheid. Maar sommigen vragen zich af ten koste waarvan deze veiligheid gewaarborgd wordt. Een bewakingscamera op elke straathoek maakt het immers ook erg makkelijk voor de autoritaire staat om alle burgers goed in de gaten te houden. “Je kan niet spreken van het bewaken van openbare vrijheden als er geen openbare vrijheden zijn”, zo zegt Jodi Vittori, die onderzoek doet naar de Verenigde Arabische Emiraten voor denktank Carnegie Endowment for International Peace.

Vooralsnog vrijwillig

Het nieuws van de irisscanners op het vliegveld wordt dan ook met wat wantrouwen ontvangen. Emirates, de nationale vliegmaatschappij van de Verenigde Arabische Emiraten, zegt in een vage privacyverklaring dat de verzamelde irisscans – die gelinkt zijn aan de rest van iemands persoonlijke gegevens – ‘zo lang als redelijkerwijs noodzakelijk bewaard zullen worden voor de doeleinden waarvoor ze verzameld zijn’. Hoe alle data veilig worden bewaard, is onbekend.

De emir van Dubai, Sjeik Mohammed bin Rasjid al-Maktoem wil nog een stap verdergaan om bureaucratische handelingen te vervangen. Zo kondigde hij aan een gezichtsscan in te voeren bij overheidsinstanties, ter vervanging van het inleveren van persoonlijke documenten.