In de Sinaï is iedere burger een verdachte

Het dagelijks leven in al-Arish is tot stilstand gekomen. De inwoners van deze stad in de noordelijke Sinaï in Egypte zijn afgesloten van de buitenwereld. Alle communicatiekanalen zijn geblokkeerd. Op internet kunnen ze alleen in de nachtelijke uurtjes, maar op eigen risico. Want als zij op het web dingen schrijven die de staat niet bevallen, dan lopen ze het gevaar voor terrorist te worden aangezien.

Bij huiszoekingen in de stad nemen veiligheidsdiensten laptops en telefoons twee weken in beslag, om uit te zoeken wie heult met de terroristen. Een jonge vrouw, die tijdens de huiszoekingen haar telefoon wist te verbergen in haar beha, schrijft aan een vriend: "Ik ben er slecht aan toe. De situatie is afschuwelijk hier."

Op Facebook stromen 's nachts de berichten binnen bij familie en vrienden in de rest van Egypte. "'s Nachts horen we niets anders dan explosies en geweerschoten", schrijft een zakenman vanuit al-Arish. "Stel je voor hoe onze kinderen hier nu leven!" Vers voedsel is niet meer te krijgen en ook de benzine is op. "Er is geen auto op straat te bekennen. Mensen gaan op de fiets van hun kinderen." De zakenman maakt zich grote zorgen, want door het brandstoftekort kunnen er geen ambulances meer rijden.

Noord-Sinaï is oorlogsgebied. Journalisten en mensenrechtenorganisaties mogen deze regio al bijna vijf jaar niet in. Maar dat betekent niet dat Egyptenaren helemaal niet over de operatie horen. President Abdel Fatah al-Sisi gebruikte het juist als zelfpromotie in aanloop naar de verkiezingen, die vorige week werden gehouden. Met superlatieven omschrijft hij de actie: zijn soldaten verrichten "glorieuze heldendaden" en "zuiveren het heilige land" van de Sinaï van terroristen. Bijna dagelijks komt het leger op tv met actiebeelden van de operatie en updates van het aantal uitgeschakelde terroristen. De legerwoordvoerder plaatst op Twitter foto's van de bloederige lichamen van vermeende jihadisten.

Aanslagen

Sisi, die via een staatsgreep aan de macht kwam, treedt hard op tegen jihadisten en islamisten. Zijn stokpaardje is 'stabiliteit'. Maar hiervoor leveren Egyptenaren veel in. De economie zakte verder in elkaar, net als de vrijheid van meningsuiting. Oppositieleden worden aan de lopende band gearresteerd of verdwijnen. Met harde hand lijkt Sisi terrorisme tegen te gaan, maar onder zijn bewind nemen de aanslagen juist toe. Koptische kerken kregen terreuraanslagen te verduren en in november nog een moskee, waarbij 305 mensen werden gedood.

De inwoners van al-Arish zijn verdeeld over het overheidsoptreden. Volgens de jonge vrouw die haar telefoon in haar beha verstopte is een groot deel bozer op de overheid dan ooit. Maar ze merkt ook dat sommige inwoners blij zijn dat ze wellicht snel verlost zijn van terreur van jihadisten. "Ze zeggen daarom bereid te zijn nu de lasten van de operatie te dragen", vertelt ze.

De burgers zitten gevangen tussen twee vuren. Het geweld van de belangrijkste terreurgroep in het gebied, Ansar Beit al-Maqdis, richtte zich eerder alleen op overheidsdoelen. Maar sinds 2014 is de groepering onderdeel van IS en zaait zij ook terreur onder burgers. Ze dwingt burgers een kant te kiezen. Mensen die loyaal zouden zijn aan de overheid worden ontvoerd of vermoord. Om die reden ontvluchtten honderden Kopten de provincie.

Normale mensen

Ook de Egyptische veiligheidsdiensten worden gevreesd in Noord-Sinaï. "Zij zien ons als verdachten, enkel omdat we uit de Sinaï komen", vertelt een middelbare schoolleraar. "Toen de agenten ons ontmoetten waren ze verbaasd dat we normale mensen waren! Ze dachten dat we allemaal bommen bij ons droegen."

De Sinaï-inwoners worden gediscrimineerd: ze mogen niet werken voor de veiligheidsdiensten, en wie van het geringste wordt verdacht wordt gearresteerd of verdwijnt in een geheim legerkamp in de Ismailia. Vorig jaar zou een aantal terreurverdachten zelfs bij hun arrestatie door het leger zijn geëxecuteerd. Jongeren uit Noord-Sinaï zijn uitgesloten van een groot aantal banen, waaronder die bij de veiligheidsdiensten.

De situatie even verderop is compleet anders. In Zuid-Sinaï plukken de inwoners de vruchten van de overheidsinvesteringen. Daar zitten immers de grote toeristenresorts. En terwijl de kinderen in Noord-Sinaï allemaal thuis zitten en niet mogen reizen, opende de gouverneur in het zuidelijke deel vorige maand nog een nieuwe school. "Er zijn landelijke examens, maar onze kinderen lopen nu al ontzettend achter op de rest van het land", zegt een zakenman.

Volgens de Egyptische overheid ligt er een ontwikkelingsplan op tafel voor Noord-Sinaï, maar niet voordat de militaire operatie klaar is. Wanneer dat zal zijn, weet niemand en tot die tijd zitten inwoners muurvast.

Op Facebook is het even stil, de internetverbinding hapert in al-Arish. Als hij weer online komt, reageert de zakenman furieus op het ontwikkelingsplan: "Dat had veertig jaar geleden moeten beginnen, toen Egypte de Sinaï weer in handen kreeg (na de Israëlische bezetting, red.)."

Controle op media

De Egyptische politie heeft deze week de kantoren van nieuwswebsite Masr al-Arabia gesloten en de hoofdredacteur gearresteerd. Eerder legde de mediatoezichthouder de site al een boete op voor het plaatsen van een artikel uit The New York Times over onregelmatigheden tijdens de presidentsverkiezingen van vorige week. President Abdel Fattah al-Sisi won die met 97 procent van de stemmen. Vorig jaar nam Egypte de 161ste plaats in (van 180) op de persvrijheidsindex van Reporters Zonder Grenzen.