Coronacrisis
In de Indiase sloppenwijk houdt niemand zich aan de regels, en toch wordt bijna niemand ziek
Onderzoekers en hulpverleners in India blijven zich verbazen over de vraag waarom er in de vele dichtbevolkte sloppenwijken in het land zo weinig zieken en doden door corona zijn. Mogelijk komt het door de verhoogde immuniteit die de bewoners hebben.
“We hebben echt geen idee”, zegt Bhagwan Devi, gevraagd naar hoe wijdverspreid het coronavirus is in de sloppenwijk waar ze woont en werkt, VP Singh Camp in het zuiden van de Indiase hoofdstad New Delhi. “Er wonen hier 6.000 mensen, maar we hebben er met moeite 100 kunnen testen. De mensen willen niet getest worden. Ze zijn bang, voor het stigma en om verplicht thuis te moeten zitten.”
Devi klinkt boos en vermoeid. Ze is een buurtwerker op het gebied van zorg met een minimaal salaris van de overheid. Het is haar taak elke dag van deur tot deur te gaan om mensen met symptomen van Covid-19 en risicogroepen op te sporen. Veel deuren blijven gesloten. Terwijl Devi door de smalle steegjes navigeert spoort ze andere inwoners voortdurend aan hun mondkapje te dragen, verplicht in heel India, maar nauwelijks nageleefd binnen de buurt.
De uitslag van enkele studies naar antistoffen verbaast Devi niets. Van alle inwoners van Delhi zou 23 procent het coronavirus al hebben gehad. En in Mumbai, waar een aparte studie in enkele sloppenwijken werd gedaan, werden antistoffen gevonden bij 57 procent van de inwoners daar.
“Als mensen zich niet willen laten testen, hoe kunnen wij dan bepalen wie in quarantaine moet?”, zegt Devi. “Hoe kunnen we dan voorkomen dat het virus zich snel verspreidt?”
Want ziek, dat zijn de meeste mensen niet. En meer sterfgevallen dan gebruikelijk heeft Devi ook niet gezien de afgelopen maanden. In geen enkele sloppenwijk in India is een grootschalige uitbraak van Covid-19 geweest. Dit is iets wat de onderzoekers naar antistoffen het meest verbaast. Niet dat het virus juist in de dichtbevolkte sloppenwijken zo wijdverspreid blijkt te zijn, maar dat dit niet gepaard gaat met de ernstig zieken en dodentallen die je daarbij zou verwachten.
Op basis van de antistoffensteekproef afgezet tegen het aantal geregistreerde coronadoden, zou in Delhi 0,07 procent van de geïnfecteerde mensen sterven aan het virus, in Mumbai 0,12 procent. In New York lijkt het virus maar liefst tien keer dodelijker.
Geen oversterfte
Een voor de hand liggende verklaring lijkt te zijn dat simpelweg niet alle coronadoden worden gerapporteerd. Zowel in Delhi en Mumbai bleken op meerdere momenten honderden coronadoden niet meegeteld. Dit werd achteraf wel gecorrigeerd. Op basis hiervan berekende wiskundige Murad Banaji van de Middlesex University in Londen dat een meer realistische sterftegraad tussen de 0,09 en 0,45 procent ligt. Maar zelfs die hoogste schatting is nog steeds flink lager dan in New York, en bovendien: sprake van oversterfte lijkt er niet te zijn. Het totale aantal doden in Delhi tussen april en juni was zelfs lager dan het jaar ervoor.
“Er moeten andere redenen zijn voor het relatief laag aantal doden”, zegt onderzoeker Sandeep Juneja van het Tata Institute of Fundamental Research (TIFR), dat samen met de gemeente betrokken was bij de studie naar antistoffen in Mumbai. “Een enorm hoger aantal doden zou onmogelijk verborgen kunnen blijven.” Hoe het dan wel kan? “Dat is een hele belangrijke vraag, waar we meer onderzoek naar moeten doen.”
De gemeente prijst het eigen beleid van van deur tot deur screenen en testen en snelle isolatie van zieken en risicogroepen in sloppenwijken die hierdoor snel zorg kregen wanneer hun symptomen erger werden. Een andere mogelijke reden volgens Juneja is de gemiddelde lage leeftijd van de Indiase bevolking, en vooral in sloppenwijken. De meeste mensen die positief testten in deze wijken waren tussen de 21 en 55 jaar. “En mogelijk hebben ze een beter immuunsysteem.”
Tuberculosevaccin
Dit laatste is volgens moleculair bioloog Gobardhan Das van de Jawaharlal Nehru Universiteit in New Delhi de belangrijkste reden voor de lage sterftegraad. “Niet alleen vanwege de onhygiënische leefomstandigheden, waardoor ze voortdurend immuniteit opbouwen. Ook is vrijwel iedereen in India ingeënt met het BCG-vaccin.” Dit vaccin is bedoeld tegen tuberculose, maar verhoogt de weerstand tegen allerlei andere ziektes.
Das deed een data-analyse van 191 landen en zag een duidelijke correlatie tussen de sterftegraad door het coronavirus en de mate van inenting met het BCG-vaccin. In meerdere landen, waaronder Nederland, wordt het vaccin nu getest op zorgmedewerkers om te zien of zij hierdoor beschermd kunnen worden tegen ernstige ziektesymptomen, mochten ze besmet raken.
Ondertussen blijft buurtwerkster Devi in Delhi proberen met beperkte middelen het coronavirus uit haar wijk te weren. Ze zorgt ervoor dat iedereen die zich niet wil laten testen, maar wel symptomen heeft of met zieken in contact kwam, thuis isoleert. Ze gaat dan dagelijks langs voor controle. Risicogroepen houdt ze extra scherp in de gaten, met bijvoorbeeld pulse-oximeters voor het meten van hartslag en zuurstof.
“Maar als er inderdaad zoveel mensen het virus hebben, zonder symptomen... dan staan we machteloos tegen de verspreiding”, zegt ze, zichtbaar gefrustreerd. “Tenzij we iedereen verplicht testen.”
