In Brussel gaat het deksel nu van de pot. De bodem, zo valt te vrezen, is nog niet in zicht

Het land krijgt dit jaar razend boeiende gemeenteraadsverkiezingen, dat geldt voor alle steden en gemeenten. Het geldt voor de grote Vlaamse steden Antwerpen en Gent. En het geldt zeer zeker voor Brussel.

Wat de kiezer met de hoofdstad van plan is, valt niet te voorspellen. Aannemelijk is wel dat er, in vergelijking met zes jaar geleden, zeer grote groepen twijfelende of boze kiezers zijn. Er is de verwachte neergang van sterke partij PS, in Brussel mogelijk nog verhevigd door de betrokkenheid bij mandatenschandalen à la Samusocial en zijn vele nageboortes. Maar er is ook een veel bredere ontgoocheling in het bestuur, met de mismeestering van de voetgangerszone als pijnlijk symbool van teleurstellend beleid.

Parallelle macht

Hoe de kiezer die evaluatie zal vertalen in het stemhokje weten we niet. Totaal tegengestelde scenario’s zijn plausibel. Dat maakt de stembusgang juist zo boeiend en zo verfrissend. Jarenlang is er in Brussel namelijk niets mogelijk geweest, met twee partijen (PS en MR) die elkaar in een machtsbalans hielden – soms, maar niet altijd, in een coalitie. Dat staat nu op de helling en dat is principieel een goede zaak.

De gewoonte van de macht maakt partijen bestuurlijk en moreel lui. Wat in Brussel aan het licht komt, is niet ‘typisch PS’, zoals sommigen in Vlaanderen al te makkelijk beweren. Het is wel typisch voor politici die zich verheven voelen boven de noodzakelijke democratische controle. Het is typisch voor een macht zonder tegenmacht.

In Brussel gaat het deksel nu van de pot. De bodem, zo valt te vrezen, is nog niet in zicht. Deze krant brengt uit dat ook bij het grote stadsvernieuwingsproject Neo genereus verloond wordt via vennootschapsstructuren. Dat gaat nochtans expliciet in tegen de wet en tegen kritiek van het Rekenhof. Los van de personen en de bedragen wijst dat op onbehoorlijk en ontransparant bestuur. Alweer.

Wat bij Neo gebeurt, is van belang voor de democratie in Brussel. Een gevolg van de beloofde sanering van structuren en mandaten zou weleens juist een concentratie van parallelle macht kunnen zijn in de overblijvende grote bestuursvehikels rond de Heizelvlakte. Het zou goed kunnen dat de oude machten daar een alternatief laatste bolwerk aan het knutselen zijn dat een eventuele stembusnederlaag moet overleven. Als dat zo is, dan verdient dit onze aandacht.

Hoe dan ook overstijgt het belang van de Brusselse politieke situatie de grenzen van de hoofdstad. Overal waar de macht onvoldoende gecontroleerd wordt door een tegenmacht, gaat het systeem woekeren in het verborgene. Dat geldt voor links en rechts, voor noord en zuid.