Illegale poetshulpen of verzorgers verdienen 3 euro per uur

Ober: 3 euro per uur. Poetshulp: 3 euro. Metselaar: 4 euro. Kapper: 5 euro. De cijfers over zwartwerk komen uit een rondvraag bij 404 hongerstakers in de Begijnhofkerk en in twee universiteiten in Brussel. ‘Het is structurele economische uitbuiting van de allerzwaksten.’

De rondvraag werd vorige week uitgevoerd door vrijwilligers van l’Union des Sans-Papiers pour la Régularisation (USPR). “Deze mensen stonden er zelf niet van te kijken”, zegt een woordvoerder. “Voor hen is dit het normaal van alledag. Het zijn natuurlijk gemiddelden, maar de cijfers liggen per beroepscategorie erg dicht bij elkaar. Het kan niet anders dan dat er een systeem en economisch denkwerk achter zit.”

57 van de 404 hongerstakers werken in industriële bakkerijen voor 5 euro per uur, 52 zijn poetshulp, 42 zijn keukenhulp en 39 zijn kapper of metselaar. Een illegale metselaar verdient 4 euro per uur, een illegale kapper 5 euro. “Er zijn heel veel knelpuntberoepen bij”, zegt Tjara Visser van USPR. “In de bouwsector is men al jaren voortdurend op zoek naar arbeidskrachten en men vindt ze niet, of heel moeilijk. Door mensen te regulariseren, kun je twee problemen oplossen.”

Ouderenzorg

Verspreid over de Brusselse Begijnhofkerk en lokalen van de ULB en de VUB zijn meer dan 400 asielzoekers sinds 25 mei in hongerstaking. Ze hopen zo een collectieve regularisatie te bekomen, net als in 2000 en 2009. Het aantal hongerstakers groeide doordat anderen zich bij hen aansloten. De actie kreeg de steun van een aantal academici, onder wie socioloog Andrea Rea. Hij vindt de situatie vandaag op geen enkele manier vergelijkbaar met die bij vorige regularisatierondes.

Rea: “Het grote verschil is de pandemie. We hebben daar met 11 miljoen Belgen ontzettend van afgezien. De regering heeft voor tal van beroepsgroepen maatregelen genomen, waardoor enorm veel mensen behoed werden voor een faillissement. Maar voor één groep doet men helemaal niets, terwijl dit nu net de hardst getroffen groep is, die van de mensen zonder statuut. De pandemie maakte van asielzoekers bijna als vanzelf daklozen: juist de tijdelijke baantjes in het zwart in de bouw of in de horeca gingen als eerste verloren. En daar kwam niets voor in de plaats. Deze mensen zaten gevangen, want België verlaten kon niet. Er was een reisverbod.”

“Het is structurele economische uitbuiting van de allerzwaksten. Wij proberen dit al jaren onder de aandacht te brengen. Het is gek: in tijden van pandemie luistert de regering naar virologen. Maar als het probleem van zwartwerk mede als gevolg van die pandemie enorme proporties aanneemt, sluit ze de oren voor sociologen.”

Rea schat het aantal mensen zonder statuut in België op 100.000 tot 150.000. Nieuw onderzoek wijst volgens hem op een nieuw verontrustend fenomeen als gevolg van de pandemie: “We merken dat almaar meer ouderen een beroep doen op in het zwart werkende verzorgers. Je ziet dat vooral in de grote steden. Ouderen kiezen ervoor iemand in het zwart in dienst te nemen, eerder dan voor een woon-zorgcentrum.”

Bij de 404 hongerstakers die aan de enquête deelnamen, zijn twee ouderenverzorgers. Verder zijn er 16 mensen die zeggen in de bewaking te werken. 27 zijn loodgieter, 21 monteur, 18 houtbewerker en 2 boekhouder. De best verdienende hongerstaker is een informaticus, met 7 euro per uur.

“Dat getal leidde vorige week tot hilariteit onder de hongerstakers”, zegt de woordvoerder van USPR. “Voor deze mensen klinkt 7 euro voor een uur werk als heel veel geld. Wij hebben de cijfers op een rijtje gezet op vraag van de mensen zelf. Elk van hen legt voortdurend de nadruk op het feit dat ze hier al jaren wonen en elke dag hebben gewerkt of gezocht hebben naar werk. De Belgische staat loopt een hoop fiscale inkomsten mis door de ogen te sluiten voor de omvang van zwartwerk. Het zijn de werkgevers die ervan profiteren, en verder niemand.”