'Ik zat op het randje. Fysiek en mentaal'

waarin zijn vader overleed. 'Ja, het was intens.' Door Jan-Pieter de Vlieger

Thomas Van der Plaetsen doet 'gestrekte flies' in het High Performance Center van de Vlaamse Atletiekliga. Klinkt professioneel, maar zo ziet het er niet uit. De atleet steekt een kilo of vijftig boven zijn hoofd, terwijl hij ruglings op een kaduuk bankje ligt. Een bankje dat hij noodgedwongen op een ander bankje heeft gezet. Het juiste bankje is er niet. Topsport in Vlaanderen: het blijft een wankele onderneming.

Helena Van der Plaetsen, zus en manager van Thomas, zegt: "Zo deden ze het vroeger in het Oostblok ook." Thomas vult aan: "Kijk naar wie in de Belgische atletiek succesvol is: het zijn allemaal privé-initiatiefjes. Kim Gevaert, de Borlées, Tia Hellebaut: allemaal mensen die zelf voor een professionele omkadering zorgen. Zonder lukt het niet. Nu krijg ik voldoende steun van de Vlaamse Atletiekliga, maar vroeger zijn die soms tekortgeschoten."

Gelukkig was er altijd een geldschieter. Iemand die veel in de carrière investeerde. "We hebben eens uitgerekend wat papa voor ons allemaal heeft betaald", zegt Van der Plaetsen. "Dat is een bedrag... Je wilt het niet weten. Maar het was meer dan zomaar betalen, hij ondersteunde ons echt. Zonder te pushen. Het was geen liefde kopen, of zo."

Helena: "Papa was zenuwarts, psychiater eigenlijk. Hij heeft zelf meer dan tien jaar gestudeerd. Ik denk dat hij daarom redeneerde: 'Ik kan het hen beter nu geven dan later. Hij weet dat je het nodig hebt als je jong bent."

Thomas: "Hij had een stresserende job. Er kwamen zware gevallen bij hem over de vloer. Eén keer stapte iemand binnen met een geweer. Hij sprak weinig over het werk, thuis kwam hij net tot rust. Met een glaasje wijn of zo."

Pancreaskanker

Vader Luc Van der Plaetsen overleed eind augustus dit jaar. Zes weken nadat de dokters bij hem pancreaskanker hadden vastgesteld. "Die diagnose was het zwaarste", zegt Thomas. "Daar heb ik een klap gekregen." Zus Helena praat er makkelijker over: "Toen de diagnose kwam, was het duidelijk dat de ziekte niet meer behandelbaar was. Ik denk dat hij ook niet behandeld wilde worden. Hij is nogal 'natuurlijk' in die dingen. Dat hij het zo makkelijk aanvaardde, maakte het ook voor ons makkelijker."

De diagnose kwam er in juli, vlak voor Thomas naar het EK voor beloften in Ostrava vertrok. Van der Plaetsen pakte daar goud, met 8157 punten. Een Belgisch record, maar toch was hij niet helemaal tevreden. "Met 8200 ga je sowieso naar de Olympische Spelen en dat zat er echt wel in. Ik deed een paar kleine dingen verkeerd. En ik had ook pech: ik liep de eerste reeks van de 100 meter met tegenwind. Dat kan zomaar zestig punten verschil maken."

Bij thuiskomst bleek dat alles dan toch niet zo belangrijk. "We hadden Thomas vooraf bewust niks verteld", zegt Helena. "Omdat we wisten dat Ostrava voor hem zo'n belangrijke wedstrijd was."

Thomas: "Ik heb nadien nog veel met vader kunnen praten. Daar ben ik blij om: dat ik bewust afscheid van hem heb kunnen nemen." Helena: "Het is allemaal heel snel gegaan. Onze ouders zijn na de diagnose twee weken op reis gegaan. Vier weken later is hij al gestorven."

Thomas zit op dat moment aan de andere kant van de wereld. In Daegu, Zuid-Korea, voor het WK atletiek, de grootste competitie uit zijn carrière. "Ik had daar met mijn vader vooraf over gepraat. Hij wilde dat ik ging. En ik wilde zelf ook gaan." Helena vult aan: "Hij zei het bijna letterlijk zo: 'Het leven is aan de levenden'. Zo zat hij in elkaar."

Op de eerste dag van de tienkamp presteert Van der Plaetsen buitengewoon. Na dag één staat hij op de vierde plaats. "Ik was fysiek sowieso sterk na het EK in Ostrava", zegt hij. "En mentaal heb ik er keihard voor gevochten. Het hielp om in Zuid-Korea te zijn. Zo was er geen rechtstreekse confrontatie met wat thuis gebeurde. Al die titels in de kranten - 'de atleet die zijn vader verloor' - dat had ik niet aangekund. Mensen vroegen zich af hoe ik zo sterk kon blijven, maar ze zagen alleen de beelden op de piste, van de sterke Thomas. De andere momenten zagen ze niet. Vooraf sliep ik amper drie uur per nacht, ik had het heel moeilijk om de slaap te vatten. Dat heeft niemand gezien. Ik heb echt op het randje gezeten. Fysiek en mentaal. Daarom was ik niet verbaasd dat het dag twee plots voorbij was. Ik was helemaal leeg." Van der Plaetsen zou op zijn eerste WK bij de senioren uiteindelijk dertiende eindigen.

"Meteen na het WK ben ik vertrokken op een road trip", zegt hij. "Gewoon met een maat in een auto gestapt en beginnen rijden. Naar Frankrijk en Zwitserland, zonder doel. Gewoon om de emoties te laten bezinken. Een zalige tijd: passeren langs een meertje en stoppen om te zwemmen. Of de auto parkeren op 2.500 meter hoogte en wakker worden tussen de besneeuwde bergtoppen. Ik had dat nodig: gewoon even geen zorgen, geen stress. Voordien bleef alles maar doorgaan. Er was geen tijd over, geen energie over om alles een plaats te geven. Het is zo intens geweest."

Vlaamse Reus

Nog eens terug naar het wankele bankje in het - nu ja - High Performance Center. Daar ligt hij dus: de Vlaamse Reus van 2011. Hij kreeg die prijs van de Vlaamse sportjournalisten precies omwille van de dramatische omstandigheden waarin hij presteerde. En sowieso is de titel hem op het lijf geschreven. Alles aan Van der Plaetsen is reusachtig: zijn handen, zijn biceps, zijn armen, zijn hele lijf. Hij duwt spelenderwijs honderd kilo in de lucht: drie sessies, vijf herhalingen, precies zoals broer en coach Michaël dat vanuit Zuid-Afrika sms't. "Normaal zat ik daar nu ook", zegt hij. "Maar ik ben vorige week teruggekeerd om mijn prijs voor Belofte van het Jaar in ontvangst te nemen."