"Ik vertel mijn spelers: 'Geef liefde aan de bal'"
Marc Degryse was sportdirecteur bij Club Brugge toen hij in 2005 Ivan Leko weghaalde bij Málaga uit de Primera División. Gisterenmiddag ging Marc diezelfde Leko, nu tráiner van dat Club Brugge, interviewen. Een uurtje later stapte onze huisanalist grinnikend naar zijn auto: "Ivan is nog steeds een echte liefhebber, een romanticus." Ziehier een puur voetbalgesprek.
Marc Degryse: "Zullen we het interview in het Engels doen of in het Nederlands? Want je Vlaams is goéd, Ivan."
Ivan Leko: "Toch maar Engels... Een journalist van Voetbal Magazine vertelde mij dat mijn Nederlands wel eens misbegrepen kan worden."
Degryse: "Mja, je praat zeer snel. Zeg, lees jij alles wat over jou verschijnt?"
Leko: (grijnst) "Ik ben ermee gestopt."
Degryse: "Wat? Nú al? Da's vroeg. (lacht)"
Leko: "Ik praat héél graag met mensen over voetbal, maar als opinies worden gevormd nog voor de feiten, dan kan ik mij druk maken - daar stop ik geen energie meer in."
Degryse: "Verwijs je nu naar de kritiek na de Europese uitschakeling tegen AEK?"
Leko: "Kijk... De eerste drie weken van de voorbereiding, in de zomer, waren top - ik voelde dat de spelers de nieuwe dynamiek apprecieerden, en zelf was ik tevreden met wat ik zag. Ik vond het belangrijk dat ik open, eerlijk en authentiek was - ook naar de pers toe. Mijn eerste idee was om 4-3-3 te spelen, met één defensieve middenvelder, Nakamba, en Vormer en Vanaken ervoor. Maar al snel begreep ik dat Nakamba Simons niet is, en Vormer is Claudemir niet. Ik had de profielen niet om een 4-3-3 te spelen zoals onder Michel (Preud'homme, red.). Zo ben ik overgestapt naar een 3-4-3 - éigenlijk omdat ik vind dat de beste manier om 'totaalvoetbal' te spelen, een 3-4-3 is. (haalt diep adem) En de polemiek begon... 'Leko speelt met drie achterin, wat doet hij nú?' Na de wedstrijd tegen Eupen heb ik wéér moeten aanpassen..."
Degryse: "Sorry dat ik je onderbreek. Je koos toen voor een 3-5-2. Was dat omdat je per se Vanaken in de ploeg wilde?"
Leko: "Nee, want op offensief vlak was Refaelov in de 3-4-3 mijn beste speler. Maar omdat 'Rafa' als hangende rechtsbuiten en Dennis als hangende linksbuiten in dat systeem té weinig inzakten bij balverlies, werden Vormer en Nakamba centraal aan hun lot overgelaten en hadden we geen compact blok meer. Plus, in een 3-4-3 kon ik Vormer niet op zijn grootste kwaliteit uitspelen: zijn infiltraties."
Degryse: "Wat je nu zegt is: 'Vormer en Nakamba zijn niet sterk genoeg om samen het middenveld te controleren.'"
Leko: "Dat klinkt cru. 'Dan stond de ploeg niet compact genoeg', is een betere omschrijving. Ik moest Vormer en Nakamba een extra middenvelder geven. Op die manier kwam Vanaken in de ploeg en werd Rafa het slachtoffer."
Degryse: "In Charleroi, in je dertiende officiële match van het seizoen, zagen we het beste Club. Met spelers van wie in augustus in de basisploeg nog geen sprake was: Cools, Limbombe, Vanaken. Ivan, da's toch het mooiste bewijs dat een trainer tijd nodig heeft?"
Leko: (knikt) "Ik ben van mening dat je spelers, een ploeg, tien à vijftien wedstrijden moet geven om op elkaar ingespeeld te raken."
Degryse: "Jammer dat AEK zo vroeg kwam... Daar ben je ook nog eens ingegaan op de vraag van je spelers om voor één keer terug te gaan naar 4-3-3 - ik denk niet dat je zoiets nog een tweede keer zult doen."
Leko: (schudt het hoofd)
Degryse: "Waarom ben je meegegaan in hun verhaal van 4-3-3 als je er al was van afgestapt?"
Leko: "Omdat ik vind dat spelers zich comfortabel moeten voelen in hoe een ploeg functioneert. In de aanloop naar de match in Athene bleek zowel uit enkele individuele gesprekken als uit een groepsgesprek dat de jongens verwezen naar de topwedstrijden onder Michel waarbij in een 4-3-3 heel vaak succes werd gehaald - 'Wij geloven hierin, coach.' Maar je hebt gelijk, Marc, ik was niet overtuigd dat we in de huidige kern wel de juiste profielen hadden... (mijmert) De uitschakeling tegen AEK is een zware ontgoocheling geweest."
Degryse: "Die je een heel seizoen zult meeslepen."
Leko: "En langer."
Degryse: "Nu ook niet overdrijven, hé. Als je blijft het voetbal brengen zoals in Charleroi, gaan mensen snel vergeten en vergeven. Zeg eens, zou je met het 3-5-2-systeem en de spelers van afgelopen zondag in Charleroi vandaag wél winnen in AEK?"
Leko: "Daar ben ik zeker van..."
Degryse: "Mja, je kunt wel eens gelijk hebben. Anderzijds, ik kan je niet áltijd volgen, hoor. (lacht) Ik begreep niet hoe je na de nederlaag in Moeskroen daarna tegen KV Mechelen met dezelfde elf speelde. 'Never change a losing team', of zo? Ik vond het echt slecht in Moeskroen - de opbouw van achteruit, man, man, man."
Leko: "Ik had dezelfde indruk onmiddellijk na het eindsignaal. Maar diezelfde nacht bekeek ik de match opnieuw en 's anderendaags nog een keer - zó dramatisch slecht was het niet. Voor de rust domineerden we een half uur, en in de tweede helft had Diaby twee kopkansen, Denswil had kunnen scoren, en Cools en Vanaken hadden schoten op doel. We verloren door twee fouten achterin en door een gebrek aan killerinstinct. Ik wilde daarom tegen Mechelen niet weer alles omgooien."
Degryse: "Maar dan ga je toch tegen Decarli en Mechele zeggen dat het beter moet?"
Leko: "We doén niet anders dan trainen op voetballen van achteruit - lichaamspositie, balcontrole, timing van de pass, telkens vier of vijf oplossingen creëren voor de verdediger in balbezit... Plus de 'videodrill': beelden tonen, stopzetten, de spelers wijzen op hun positie. Maak je geen zorgen, Marc, ik ben een trainer die wil winnen met goed voetbal. Ik zeg altijd tegen mijn spelers: 'Geef zo veel mogelijk liefde aan de bal, opdat die zich niet tegen je gaat keren.'"
Degryse: "Je bent nog een jonge coach - hoe lastig is het voor jou om Refaelov, De Bock, Vossen... op de bank te zetten? Of ben je daar nuchter in?"
Leko: "Eerlijk? Ik heb het er lastig mee. De moeilijkste dag van de week is voor mij de dag waarop ik mijn selectie maak, en jongens moet schrappen. Je kunt zoiets alleen maar opvangen door een eerlijke uitleg te geven. Ga niet liegen, of verhaaltjes verkopen. Na de wedstrijd in Eupen heb ik Rafa bij mij geroepen: 'In dít systeem ben je aanvallend mijn beste speler. Maar de ploeg heeft geen evenwicht. Ik moet tactisch compenseren, en jij bent het slachtoffer.' Rafa was niet gelukkig, maar ik hoop dat hij mijn uitleg respecteert."
Degryse: "Ik herinner mij ineens dat je op een dag in mijn bureau stond en vroeg: 'Waarom speel ik niet?' (lacht)"
Leko: "Echt? Wat heb je toen geantwoord?"
Degryse: "Dat ik de trainer niet was."
Leko: "Ja, dat was makkelijk van jou... (lacht)"
Degryse: "En vind je geen systeem waarin Vanaken én Refaelov samen kunnen functioneren?"
Leko: "Jawel, een 4-4-2 met een ruit op het middenveld - Nakamba voor de defensie, Vanaken en Vormer daar schuin voor, en Rafa in een soort nummer 10-positie. Maar daar zijn we nog lang niet klaar voor. Ik heb zo de laatste tien minuten gespeeld in Moeskroen - met Clasie op de plaats van Nakamba -, maar je zag dat we er niet op getraind hadden, dat er geen automatismen waren. Dan reken je éigenlijk louter op een individuele actie, en daar houd ik niet van."
Degryse: "Zondag komt Gent - ik vraag me af, na de trainerswissel, hoeveel tijd ga je besteden aan het ontleden van die ploeg; want hoe gaan Balette en Thijs spelen, denk je?"
Leko: "Ik heb ze drie keer gezien... Maar 't is casino, hé. Gaan ze 3-4-3 spelen of 4-2-3-1? En met welke spelers? Gaan ze alles omgooien? (zucht) In plaats daarvan kan ik beter míjn ploeg zo goed mogelijk afstellen. Toen KV Mechelen naar Brugge kwam, wist ik ook niet wat Yannick (Ferrera, red.) zou doen. Het heeft geen zin om jezelf gek te maken. Ik vertel mijn groep: 'Het doel moet zijn dat wíj een wedstrijd bepalen, zowel in balbezit als in balverlies - dan maakt het niet uit hoe de tegenstander speelt.'"
Degryse: "Succes, Ivan. Moet je geen stukje taart met koffie?"
Leko: "Neen, zes maanden geleden of zo las ik een interview met Tom Brady, 40 jaar en nog steeds de grootste ster in het American Football. Hij vertelde hoe hij niet alleen geen alcohol aanraakt, maar ook geen koffie drinkt. Ik dacht: 'Dat wil ik ook wel eens proberen', want vroeger dronk ik tot vijf tassen koffie per dag. Ik moet zeggen dat ik mij veel fitter voel."
Degryse: "Die trainers, hé... (lacht)"