'Ik mis het alleen zijn'

Wist u dat in 2001 voor het laatst een gouden plaat werd uitgedeeld aan een rapplaat van Belgische makelij? Survivant van Starflam haalde goud alvorens platina te worden, maar na de succesjaren van het Luiks-Brusselse collectief gaapt een groot gat. Tot nu.

Met Damso fonkelt er opnieuw een Belgische ster aan het rapfirmanent. In 2016 nam de toonaangevende Franse rapper Booba hem onder de arm. Het was het startpunt van een blitzcarrière, die met de dag grotere proporties aanneemt. Een fijn detail: Ipséité, zijn succesplaat die eind april verscheen, werd in totaal bijna 10 miljoen keer gestreamd op Spotify. Niet slecht voor een Brusselse ket.

In zijn duistere producties en expressieve teksten overheersen sobere kleuren, de toekomst van Damso daarentegen oogt rooskleurig. Hij begint volgende maand aan een uitverkochte tournee door Frankrijk langs de grotere concertzalen in grootsteden als Parijs, Marseille en Lyon. Eind oktober wacht Vorst Nationaal, zijn enige Belgische show dit najaar.

Stap voor stap

"Graag gedaan", bromt William Kalubi wanneer we hem bedanken voor zijn kostbare tijd. Het was - zacht uitgedrukt - niet simpel om de Brusselse succesrapper te strikken. Iederéén trekt aan zijn mouw, en het liefst koestert hij zijn zeldzame vrije momenten. Hij is intussen zo bekend dat hij niet meer onverstoord door zijn geliefde Brussel kan wandelen, "en dat knaagt aan een mens", geeft hij aarzelend toe.

Aan de andere kant van de taalgrens en in Frankrijk is Damso een wereldster. Zijn hitsingles 'Θ. Macarena' en 'E. Signaler' zijn niet weg te denken uit de ether, supermarkten en douchecabines. "Het gaat inderdaad hard," knikt de imposante verschijning droog, "maar ik heb het succes aan niemand anders dan mezelf te danken."

Damso groeide op in Kinshasa en verhuisde als negenjarige naar België. Hij was twaalf toen hij zijn eerste beats maakte. "Ik was zo gefascineerd door geluiden dat ik ermee begon te knutselen. Het werd al snel routine: ik ging naar school, kwam thuis en werkte aan mijn muziek. Het was geen bezigheidstherapie, het was toen al een beroep."

Hij had een duidelijk doel voor ogen, tot grote ergernis van zijn ouders: artiest worden. "Ze hadden me inderdaad liever zien kiezen voor een bestaan met meer zekerheid. Ik begrijp hen wel, maar ik had andere plannen."

Hij zal het (werk)woord plannen nog meermaals uitspreken. Damso benadrukt dat hij een werkpaard is. Meer nog: hij probeert zijn carrière stap voor stap uit te stippelen. "Ik ben opgegroeid met twee oudere broers, beiden met een hart voor rap. Ze waren hard voor mij - als ik een slechte beat maakte, lieten ze me eraan sleutelen tot het goed zat. Ze hebben me geleerd dat ik moet volharden, opgeven is geen optie. Ik kan en durf mezelf nu tot uitersten te drijven, en daar ben ik hen dankbaar voor."

"Ik ben nog steeds dezelfde jongen als tien jaar geleden", bedenkt Damso zich plots. "Als tiener was ik al zeer ambitieus. Ik heb thuis onuitgebrachte albums liggen en videotapes met geïmproviseerde interviews. Er is slechts één verschil: de droom is realiteit geworden. Ik heb mezelf jarenlang klaargestoomd voor het echte werk."

Kleinste kamer

Het zijn echter niet de beats, wél de teksten die Damso van de rest onderscheiden. Sommigen noemen zijn expressief woordspel vulgair. "Het maakt me weinig uit wat anderen ervan vinden. Je moet weten dat ik van nature een eenzaat ben - nog steeds, trouwens.J'étais très bizarre, ik was anders dan de rest. Ik heb lange tijd in een rol moeten kruipen om erbij te horen. Ik werd als kind zelden begrepen, dus begon ik te schrijven om mijn gevoelens uit te drukken."

Woorden zijn nog steeds zijn enige wapen. Ze zijn een steun en toeverlaat, zegt hij, in goede én kwade dagen. Je kunt zijn teksten pocherig noemen, maar in 'Ι. Peur d'être père' laat hij zich van een andere kant zien. "J'ai si peur d'être père, de voir l'enfer vu du ciel", zingt hij. "Zoals ik je daarnet vertelde, probeer ik mijn carrière te berekenen, maar toen ik hoorde dat ik vader zou worden, panikeerde ik. De opvoeding van een kind kun je moeilijk plannen. In het begin was het idee angstaanjagend, maar ik heb mijn draai gevonden. Je suis undébrouillard, ik ben een plantrekker."

Voor de buitenwereld is Damso de pantserwagen van de Belgische rap: stoer en ongenaakbaar. Niets is minder waar. "Er is momenteel één plek waar ik me veilig voel: het toilet. Wanneer ik schrijf, schuil ik altijd in de kleinste kamer. Eerlijk? Het begint me stilaan te irriteren dat ik altijd en overal omringd ben door mensen."

In 'Bruxelles Vie' bracht de Brusselse rapper een ode aan zijn Brussel, vandaag voelt die stad niet meer vertrouwd. "Vroeger ging ik elke avond drie uur wandelen, in het gezelschap van mijn Blackberry, om teksten neer te schrijven. Ze hebben me die vrijheid afgenomen, ik kan hier niet meer rondwandelen zonder aangeklampt te worden. Begrijp me niet verkeerd: dat is niet de schuld van de mensen. Ik begrijp hen wel, maar ik mis het alleen te kunnen zijn."

Het is de tol van de roem."Batterie Faible m'a fait perdre beaucoup d'amis", rapt Damso in 'Γ. Mosaïque solitaire', refererend aan het succes van zijn debuutplaat. "Ken je dat, zogenaamde vrienden die van je willen profiteren omdat je plots bekend bent? Ik had ineens véél zogenaamde vrienden. (serieus) Ik durf in deze fase van mijn leven eerlijk te bekennen dat ik naar mentale rust snak. Ik kan niet meer naar de bakker, en als ik naar de winkel ga, staan de mensen me op te wachten voor een selfie. Als ik thuiskom, zit de living vol met mensen die ik in jaren niet heb gezien. Het is gewoon veel en zwaar aan het worden. Ik heb onlangs beslist binnenkort, na deze tournee, naar het buitenland te verhuizen. Ik zal Brussel echter altijd in mijn hart dragen."

Ipséité van Damso is uit bij Universal Music. Hij speelt op 20 oktober in Vorst Nationaal.