‘Ik heb geen vertrouwen meer in de wereldleiders, het is aan onszelf om het klimaat te redden’

“Biden is geland! Op het vliegveld van Edinburgh.” Staand langs de voor wereldleiders vrijgehouden autoweg die leidt naar het congrescentrum in Glasgow kijkt Allan McNeill naar zijn mobiele telefoon. “Dat betekent dat hij over een uurtje langskomt”, zegt zijn vriend Chris Colvin. Naast de twee hondenuitlaters zwaait Gill op deze koude maandagochtend enthousiast naar tien Range Rovers die begeleid door zes motoragenten voorbijzoeven. “Wie erin zit? Geen idee. De ramen zijn geblindeerd.”

De drie inwoners van Glasgow zijn blij dat hun stad deze weken in het middelpunt van ’s werelds belangstelling staat. “Het is belangrijk dat de top een succes wordt,” zegt Colvin, een 36-jarige docent, “voor het klimaat en voor het imago van de stad. We willen niet worden geassocieerd met een mislukking.” Zijn tien jaar oudere makker McNeill deelt zijn hoop maar is sceptisch. “Boris Johnson heeft net de belasting op korte vliegreizen verlaagd. Wat is dat voor een voorbeeld?”

Enkele uren later opent de Britse premier COP26 door de noodklok te luiden. “Of wij stoppen het, of het stopt ons”, houdt hij de klimaatonderhandelaars aller landen op apocalyptische wijze voor. Daarna stapt hij in het vliegtuig terug naar Londen.

Achter de schermen ontmoet de Schotse leider Nicola Sturgeon, die een thuiswedstrijd speelt, de klimaatactivisten Greta Thunberg en David Attenborough. Een dag eerder had de Britse kroonprins Charles, sprekend tijdens de G20 in Rome, geschetst dat er sprake is van een oorlogssituatie.

Putdeksels gelicht

Dat laatste geldt min of meer ook voor de Schotse stad, waar naar schatting dertigduizend agenten en andere beveiligers er voor moeten zorgen dat ongeveer evenveel gedelegeerden ongehinderd hun werk kunnen doen. Om aanslagen te voorkomen worden langs de routes waar de wereldleiders arriveren elektriciteitskastjes opengeschroefd en putdeksels opgelicht. Dat laatste is niet zonder risico wegens de rattenplaag, al is de stad de laatste dagen flink schoongemaakt.

Glasgow zal de komende weken het toneel zijn van demonstraties. Greenpeace geeft het officieuze startsein door met de Rainbow Warrior, zonder toestemming van de autoriteiten, de Clyde op te varen, er uiteindelijk in slagend om aan te meren tegenover het congrescentrum, dat zich bevindt in het oude dokkengebied. Een hijskraan naast het Scottish Event Centre (SEC) herinnert aan die geschiedenis.

Aan de zuidoever van de Clyde, tegenover het SEC, wapperen op de openingsdag honderden rode vlaggen, maar dat protest blijkt weinig te maken te hebben met de klimaatcrisis. Het gaat om Tamils die hun stem laten horen tegen de Sri Lankaanse president Gotabaya. “Nog steeds worden er Tamils vermoord op Sri Lanka”, zegt Vaseikaran, een Tamil-Tijger die vijftien jaar geleden naar Engeland was gekomen als asielzoeker. “Met acht volle bussen zijn we uit Londen naar Glasgow gekomen.”

Vissterfte in Victoriameer

Op de Squinty Bridge bij het congrescentrum klinkt een ander Aziatisch protest. Een paar honderd Britse Bengalen demonstreren op deze scheve brug tegen oud-premier Hasina Wazed, die namens Bangladesh met een gevolg van liefst 120 gedelegeerden aanwezig is. “Geen stad op de wereld heeft zoveel luchtvervuiling als Dhaka,” zegt actievoerder Rasel Shariar, “en onder haar bewind is besloten om ’s werelds grootste bos met mangobomen te kappen voor een enorme kolencentrale.”

Weer iets verderop wordt de grauwheid van Glasgow verlicht door muziek uit Oeganda. Enkele tientallen actievoerders uit dat Afrikaanse land uiten dansend hun onvrede met president Yoweri Museveni, die al decennia aan de macht is. Het gaat daarbij niet alleen om het gebrek aan democratie, maar ook om milieuschade. De dictator wordt door de demonstranten verantwoordelijk gehouden voor de massale en mysterieuze sterfte van vissen in de Nijl en het Victoriameer.

Angela Merkel geschikter

“Het zijn de armere landen die het meeste te winnen hebben, en het meeste te verliezen”, zegt de Brits-Indiase Aneesa Khan, die met collega’s van Oil Change International actie voert bij de tien toegangspoortjes waar de gedelegeerden, met hun coronatest-doosjes, doorheen moeten. “Het afbouwen van de fossiele brandstoffen gaat veel te langzaam en het zijn de armste landen die het meeste te lijden hebben, zowel van de winning als van de gevolgen voor het klimaat. Het is tijd voor klimaatgerechtigheid.”

Vanaf zijn balkon tegenover de entree kijkt James Moreland goedkeurend naar het spektakel. “Het is geweldig dat alle landen samenkomen om oplossingen te bedenken, al ben ik niet gerust op een goede afloop”, zegt de ondernemer. “Ik betwijfel of Boris Johnson een goede gastheer is. Iemand als Angela Merkel zou veel geschikter zijn om landen bijeen te brengen.” Meerdere bewoners van het appartementencomplex hebben Schotse vlaggen aan hun balkon gehangen, om hun verlangen naar onafhankelijkheid te benadrukken.

Voor de horeca in de stad zijn het gouden dagen, ook voor Akram Arebi bijvoorbeeld wiens funky café Tajura een uitvalsbasis is voor gedelegeerden, van Japan, Malawi tot Denemarken. Trots toont de 49-jarig Libiër het meubilair dat hij van afgedankt hout gemaakt heeft, en de drums en Apple-computers die dienstdoen als tafels en krukken. “In de fucking wereldleiders heb ik geen vertrouwen meer,” zegt hij met een Glasgows accent, “het is uiteindelijk aan onszelf om het klimaat te redden.”