‘Ik heb enkele mensen van VTM in vertrouwen genomen. Ook andere leidinggevenden waren op de hoogte, maar zij zwegen’

‘Mijn vertrek bij VTM was een #MeToo-verhaal’, zei Marlène de Wouters in Viva la feta, het Play4-programma waarin Otto-Jan Ham en Jani Kazaltzis bekende gasten ontvangen voor een korte vakantie in Griekenland. Het fragment duurde hooguit drie minuten, maar was een bom in medialand. ‘Ik heb al die reacties niet gelezen. Ik hoef niemand van de waarheid te overtuigen, ik wil enkel andere slachtoffers helpen.’

Ze had een exclusiviteitscontract, mocht succesprogramma’s presenteren en kreeg een eigen talkshow. En tóch was Marlène de Wouters opeens weg bij VTM. ‘Omdat we niet meer op dezelfde golflengte zaten’, klonk het altijd wat vaag, tot dat gesprek afgelopen voorjaar in Viva la feta.

Marlène De Wouters: “Ik was nooit van plan om er op televisie over te praten. Maar ik ken Jani al lang, hij wist min of meer wat er destijds was gebeurd en overtuigde me om het te vertellen. Ik zou er andere slachtoffers mee kunnen helpen, zei hij. Dat trok me over de streep.”

Je vertelde hoe je jarenlang avances weigerde van een man in een machtspositie. Uit wraak begon hij je stokken in de wielen te steken.

De Wouters: “Dat machtsmisbruik vond ik het ergste. Dat iemand avances maakt, daar is op zich niets verkeerd mee. Maar je macht gebruiken om je zin te krijgen of, erger nog, om wraak te nemen als je je zin níét krijgt, dat is misselijkmakend.

“De avances hebben jarenlang geduurd. Die man, een leidinggevende, belde me op, viel binnen in mijn loge, stond me op te wachten na het werk, vroeg me mee uit eten. Eerst reageerde ik beleefd – ‘Nee, dank u’ – maar hij bleef maar aandringen. Geen haar op mijn hoofd dacht eraan om in te gaan op zijn avances, dus werd ik kordater. Het gevolg was dat hij me begon te boycotten. Om een voorbeeld te geven: een programma dat ik zelf had ingediend, dat al was goedgekeurd en waar ik al maanden aan had gewerkt, zou plots door iemand anders gepresenteerd worden. Ik heb het even aangekeken, maar kruipen is mijn stijl niet, dus ben ik vertrokken. Ik kreeg een aanbod van de toenmalige zenders VT4 en VIJFtv, en ik ben voor hen gaan werken.”

Dat gebeurde allemaal lang voor #MeToo.

De Wouters: “Steeds weer krijg ik de vraag: waarom heb je zo lang gezwegen? Maar we spreken over twintig jaar geleden, het was een andere tijd. Er was nog geen sprake van #MeToo, er bestond geen meldpunt waar je als slachtoffer je verhaal kon doen.

“Ik heb destijds enkele mensen van VTM in vertrouwen genomen. Zij wilden me helpen, maar konden niets doen. Ook andere leidinggevenden waren op de hoogte, maar zij zwegen. Om hun eigen carrière niet in gevaar te brengen, wellicht. Die man had macht, hè, daar komt het telkens op neer.”

Na je getuigenis werd je overstelpt met reacties. Sommigen vonden je moedig, anderen trokken je verhaal in twijfel, omdat je zo lang had gezwegen.

De Wouters: “De bitsige reacties heb ik niet gelezen. Wat heb ik eraan? Ik hoef trouwens niemand te overtuigen, ik heb mijn verhaal alleen maar verteld om anderen, in dezelfde situatie, te helpen.

“Ik vond het wel erg dat een journalist mijn geloofwaardigheid onderuit probeerde te halen. Hij begon rond te bellen, op zoek naar iemand die mijn verhaal zou tegenspreken. Dat weet ik van onder anderen Paul Jambers, met wie ik toen samen een programma zou maken en die daar heel correct op heeft gereageerd. De enige die zich iets liet ontvallen, was Rick Tubbax, die in mijn VTM-periode één keer een contractonderhandeling voor mij had gevoerd. Hij zei dat het niet klopte. Dat hij erbij was geweest tijdens die onderhandelingen, dat hij dus zelf had gehoord dat VTM een andere richting wilde inslaan en dat mijn contract daarom niet was verlengd. VTM bevestigde die uitspraken, ze verschenen groot in de pers. Ik viel bijna van mijn stoel. Rick was er helemaal niet bij geweest tijdens die vergadering, hij zat op dat moment aan de andere kant van de wereld!”

Hoe reageerde je?

De Wouters: “Ik was geschokt. Ik sprak erover met Pascale Naessens, met wie ik een goed contact had. Zij raadde me aan om Rick gewoon te bellen. Hij viel uit de lucht. Ze hadden hem gebeld terwijl hij in de tuin bezig was, zei hij. De vraag had hem overvallen, hij had zich compleet vergist en had gesproken over een onderhandeling die jaren voordien had plaatsgevonden. Hij verontschuldigde zich en stuurde een mail naar de betrokken redactie, waarin hij letterlijk zei dat hij op geen enkele manier betrokken was bij de onderhandelingen en dat hij er dus ook niets zinnigs over kon zeggen. Maar het kwaad was geschied: alle media hadden het bericht overgenomen, overal stond dat een manager mijn verhaal tegensprak. Conclusie: ‘Het vertrek van Marlène was géén #MeToo-verhaal.’ Ik vroeg de krant om Ricks mails te publiceren als rechtzetting. Dat hebben ze niet gedaan. ‘Dan lijden we gezichtsverlies’, was hun reactie.

“Ik vraag me trouwens nog altijd af waarom de toenmalige VTM-directie zo snel was om het verhaal van Rick te bevestigen, terwijl hij een dag later zelf zei dat het niet klopte.”

Weet je of er destijds nog meer vrouwen bij VTM slachtoffer waren van grensoverschrijdend gedrag?

De Wouters: “Ik kan dat niet met 100 procent zekerheid bevestigen, maar als het met mij gebeurd is, neem ik aan dat er nog slachtoffers zijn. Die er misschien wél op zijn ingegaan, want dat gebeurt natuurlijk ook.”

Het is een delicate vraag, maar toont jouw verhaal aan dat je als vrouw ook een stem hebt in grensoverschrijdend gedrag? Dat je ook nee kunt zeggen en weggaan?

De Wouters: “Ja. Je hebt altijd de keuze. ‘You must be the change you wish to see in the world’, zei Gandhi. Machtsmisbruik is misselijkmakend. Maar als iedereen zou reageren zoals ik heb gedaan, zouden zulke mensen hun macht niet meer kúnnen misbruiken.

“Onlangs was er het schandaal rond The Voice of Holland (het programma werd stilgelegd na meerdere klachten over seksueel grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik, red.). Ik las getuigenissen van meisjes en van hun moeders. Dan denk ik: mocht mijn dochter van 15 met zo’n verhaal thuiskomen, dan zou ik dat nooit accepteren, geen denken aan. Ik begrijp dat het moeilijk is, als je dochter zoveel talent heeft en via zo’n wedstrijd haar kans wil grijpen, maar sommige dingen laat je gewoon niet toe. Nooit. Je stem laten horen kan gevolgen hebben. Kijk naar mij: ik zal nooit zeggen dat die man mijn carrière heeft gekraakt – ik heb nog jaren televisie mogen maken voor kleinere zenders – maar hij heeft er wel een andere wending aan gegeven. Maar dat is niet het belangrijkste. Ik kan mezelf in de spiegel kijken. Dat is veel meer waard voor mij.

“Voor alle duidelijkheid: dit is geen verhaal van ‘vrouwen tegen mannen’. Ik wil niet doen uitschijnen dat alle mannen slecht zouden zijn, want dat is uiteraard niet zo, de overgrote meerderheid verwerpt zulk gedrag. En natuurlijk worden ook mannen het slachtoffer.”

Heb je spijt gehad van je getuigenis in Viva la feta?

De Wouters: “Nee. Ze hebben het respectvol in beeld gebracht en ik heb vooral veel positieve reacties gekregen. Op de hele aflevering trouwens. Mensen die me kennen, zeiden dat ze de echte Marlène hadden gezien. Dat is een mooi compliment.

“De heisa toont wel aan hoezeer er tegenwoordig wordt beoordeeld en geoordeeld. En hoe we ons daarbij niet op feiten baseren, maar op emoties. De media werken dat in de hand.”

Tot slot: heb je plannen voor 2023?

De Wouters: “Veel! Ik ben twee jaar geleden beginnen te zingen. Ik heb twee keer een concertje gegeven voor een goed doel, dat was heel tof, dat wil ik graag meer doen. Ik ben ook beginnen te drummen. Ik heb nog geen eigen drumstel – iedere keer moet ik naar een vriendin die er wel één heeft – maar ik wil me er wel één aanschaffen. Verder wil ik een taal leren. Spaans of Italiaans, misschien. Italiaans vind ik sensueler, maar met Spaans kom je verder, denk ik. Ik wil reizen, een aantal steden in Scandinavië wil ik absoluut zien. En ik blijf ook werken, ik doe vaak coachings en presentaties voor de Europese Raad, de Europese Unie en voor bedrijven.

“Eigenlijk kan ik zeggen dat ik alleen nog maar de dingen doe die ik leuk vind. Laat ik daar in 2023 dus maar gewoon mee doorgaan.”

© Humo