‘Ik ga graag met de fiets naar het werk’: jobinhoud en locatie belangrijker dan ooit voor jongeren

Een bedrijfswagen? Nee, bedankt. Zelfstandig ondernemen? Wel ja, waarom niet. Voor nieuwkomers op de arbeidsmarkt is de jobinhoud en de werklocatie belangrijker dan het loon. ‘Wij, jongeren, hechten belang aan sociaal kapitaal.’

“Mijn ouders hebben heel hun leven naar Brussel gependeld om te werken”, zegt Karen Geeroms (25). “Dat zie ik niet zitten.” Toen ze afstudeerde als interieurarchitect wilde ze in de eerste plaats dicht bij huis werken. “Ik ga graag met de fiets naar het werk.”

Ze vond na een moeilijke zoektocht uiteindelijk haar plek bij Scaldex, een leverancier van bouwmaterialen op maat. “De eerste maanden hier waren lastig. Dat had in de eerste plaats te maken met mijn tijdelijk contract. Die situatie maakte me erg onzeker. Zolang je geen vast loon hebt, staat je leven op pauze. Een huis huren of kopen is dan erg moeilijk.”

De onzekerheid waarover Geeroms spreekt, is voor vele jongeren herkenbaar. Dat blijkt uit een onderzoek van de Ambrassade, het expertisecentrum jeugdbeleid in Vlaanderen, in samenwerking met de VDAB. Tijdens de bevraging, die in juni plaatsvond bij 950 jongeren, gaven bijna drie op de vier van de werkzoekende jongeren en meer dan de helft van de werkende jongeren aan schrik te hebben om zonder inkomen te vallen.

Onder opleidingsniveau

En toch is die financiële zekerheid niet alles. Zo geeft één op de vijf (22,3 procent) van de jongeren aan dat het hen niet kan schelen welke job ze doen, zolang ze maar geld verdienen. Daartegenover staan twee op de drie (66,1 procent) die het daar uitdrukkelijk niet mee eens zijn.

“Jongeren die kunnen wachten op een job die bij hen past, zijn zich bewust van hun voordeel ten opzichte van iemand die dat niet kan”, zegt Sara De Potter, die het onderzoek leidde. “Jongeren die zulke luxe niet hebben, kiezen er sneller voor een job te doen die of onder hun opleidingsniveau, of niet in hun interesseveld ligt.”

Dat herkent Karen Geeroms. “Ik heb gesolliciteerd voor een job bij een keukenbedrijf. Gelukkig heeft uitzendbureau Accent Jobs me toen duidelijk gemaakt dat die baan niks voor mij was. Zij hebben me geholpen in de zoektocht naar mijn huidige functie.”

Duurzaamheidsprincipes

De Ambrassade wilde met haar onderzoek vooral te weten komen wat jongeren zoeken in een job. “We zien dat het beleid vandaag plannen opstelt voor de arbeidsmarkt in 2050. Maar weten we voldoende wat de mensen zoeken die de arbeidsmarkt zullen bevolken?”, zegt De Potter.

Spits uw oren, beste werkgevers. Jongeren verwachten niet enkel een maandelijks loon in ruil voor hun bijdragen. Ze verwachten ook dat bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen.

Zo geeft een meerderheid aan dat ze het belangrijk vindt te werken voor een bedrijf dat bezig is met duurzaamheid. Al is er een verschil tussen werkzoekende jongeren en werkende jongeren. Van de werkzoekende jongeren vindt 62,4 procent het belangrijk, tegenover 55,2 procent van de werkende jongeren. Dat kan erop wijzen dat jongeren wat water bij de wijn doen wat betreft hun duurzaamheidsprincipes wanneer ze starten met een job.

“Mijn baas moet er soms om lachen”, zegt Geeroms. “Jongeren willen precies liever een elektrische fiets dan een bedrijfswagen.” Op de vraag welke redenen ze belangrijk vinden om voor een bepaalde werkgever te kiezen, komt een extralegaal voordeel zoals een bedrijfswagen op de voorlaatste plaats.

Bruto nationaal geluk

Veel belangrijker volgens het jonge werkvolk: jobinhoud, locatie en een goed loon. De Potter plaatst er een kanttekening bij. “Die resultaten nemen niet weg dat een bedrijfswagen voor bepaalde jongeren wel heel belangrijk kan zijn. Maar daar hebben we geen cijfers over.”

Voor Samuel Allaman (25) is het zo klaar als een klontje. “Er is een duidelijke shift aan de gang. Waar mensen in de jaren 90 nog blij waren met materiële zaken als een huis en een wagen, hechten wij veel meer belang aan sociaal kapitaal.”

Allaman is student-ondernemer. Hij combineert zijn studies sociaal-cultureel werk aan de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen met zijn bedrijf Jammings, dat professionele apparatuur en coaching ter beschikking stelt van jonge dj’s. “Dat is geen bedrijf dat erop gericht is winst te maken. Wij willen van ruw talent diamanten maken. Wij zijn een broedplaats voor toekomstige dj’s.”

“Ik wil mijn eigen baas zijn. Ik bepaal zelf wel wanneer ik werk”, zegt Allaman. Hij vindt dat de overheid projecten als het zijne, die helpen sterke sociale netwerken uit te bouwen, meer moet ondersteunen. “Ik hoor politici altijd zeggen hoe het bruto nationaal product in orde moet zijn. Ik zou ze liever horen spreken over het bruto nationaal geluk.”

Ondernemersdroom

Uit het onderzoek van de Ambrassade blijkt dat wel meer jongeren nadenken over een zelfstandige activiteit. “Op die manier willen ze hun droom nastreven of gaan ze op zoek naar meer autonomie”, zegt De Potter.

Het valt op dat significant meer laaggeschoolden een ondernemersdroom hebben. “Zij worden vaker tewerkgesteld in jobs waar er net minder reguleringsmogelijkheden en autonomie zijn”, zegt De Potter. “Uit onze focusgesprekken kwam naar voren dat laaggeschoolden hun vertrouwen in reguliere jobs in dienstverband verliezen. Het kan een van de redenen zijn waarom zij het ondernemerschap interessant vinden.”