‘Ik denk dat niemand zin heeft in een grote, dikke derde golf’: experts scharen zich achter paaspauze

De experts zijn het erover eens dat de afgekondigde maatregelen nodig én toereikend zijn, om de stijging van het aantal ziekenhuisopnames af te vlakken. Al hadden ze liever vroeger ingegrepen.

Het Overlegcomité schroeft voor vier weken de buitenbubbel terug tot vier personen, sluit alle niet-medische contactberoepen en laat niet-essentieel winkelen enkel nog op afspraak toe. Het lager, secundair en hoger onderwijs sluiten de week voor de paasvakantie, vanaf maandag dus.

Virologen zijn het erover eens dat deze maatregelen, bijna identiek aan de zachte lockdown van oktober, een effect zullen hebben op de curve. “Als we dit goed naleven, dan zullen de cijfers niet verder stijgen en kunnen we over vier weken zelfs duiken onder het plateau van meer dan 2.000 besmettingen per dag, waar we nu al zo lang op zitten”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt).

De recentste cijfers zijn niet goed. Tussen 14 en 20 maart steeg het gemiddelde aantal besmettingen tot 4.158 per dag, 40 procent meer dan in de voorgaande zevendaagse periode. Het aantal ziekenhuisopnames steeg met 28 procent en het aantal sterfgevallen met 3,5 procent.

Britse variant dominant

“De Britse variant is nu de dominante coronavariant, de besmettingen zijn in twee weken tijd verdubbeld en de druk op intensieve zorg is toegenomen”, zei premier Alexander De Croo (Open Vld).

Dat waren voldoende signalen om over te gaan tot deze ‘paaspauze’, nadat het Overlegcomité vorige vrijdag geen strenge maatregelen afgekondigd had, tot ongerustheid van de experts. “Ik had zo lang niet gewacht, maar ik begrijp ook wel dat er geen draagvlak is om in te grijpen als de harde cijfers er nog niet zijn”, zegt Molenberghs.

Hij verwacht het effect van deze maatregelen over tien dagen te zien, misschien al over een week. “In feite zijn de afgekondigde maatregelen al enkele dagen eerder ingegaan, omdat mensen zich er al naar beginnen te gedragen bij de berichten over stijgende cijfers en extra maatregelen.”

Volgens Zorgnet-Icuro kan het aantal patiënten op intensieve zorg de komende twee tot drie weken nog verdubbelen. De zorgkoepel hoopt dat de extra maatregelen volstaan om de toestroom van coronapatiënten te beperken. “De komende twee tot drie weken worden sowieso nog heel erg zwaar”, zegt gedelegeerd bestuurder Margot Cloet.

Wat met de kinderen?

Kleuterscholen blijven wel open en ook de jeugdkampen in de paasvakantie kunnen doorgaan, maar zonder overnachting en zoveel mogelijk buiten. “Desnoods spelen ze in de regen”, zegt microbioloog Herman Goossens (UAntwerpen).

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) vindt het onbegrijpelijk dat de scholen gesloten worden. Het Christelijk Onderwijsverbond begrijpt dan weer niet dat “het personeel van het kleuteronderwijs in de vuurlinie moet blijven staan”.

Ook bij kleuters zijn er besmettingen, maar over het algemeen geldt: hoe jonger het kind, hoe minder virusoverdracht. Het aantal besmettingen stijgt het minst in de groep van nul tot negen jaar en het meest in de groep van tien tot negentien jaar.

In die laatste groep is 9,2 procent van de uitgevoerde tests positief. Gemiddeld is de positiviteitsratio 7,6 procent. Ook al betekent dat niet per definitie dat deze kinderen op school besmet zijn, toch zijn alle experts het erover eens dat drie weken schoolsluiting een verschil betekent.

Kappers

Een ander heikel punt waren de niet-medische contactberoepen. Er zijn wel degelijk cijfers die ertoe dwingen om deze zaken opnieuw te sluiten. Uit cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid leidt Molenberghs af dat er bij zelfstandige kappers, die een eenmanszaak hebben, geen hogere besmettingscijfers zijn dan gemiddeld, maar wel bij de kappers in loondienst. “Tewerkgestelde kappers werken in grotere kapsalons, met meer klanten, maar ook met collega’s met wie ze praten of lunchen”, zegt Molenberghs. “Meer contact betekent meer besmettingen.”

Toen de kappers en schoonheidsspecialisten begin februari opnieuw mochten openen, beloofde de premier hen dat het “geen jojo” zou zijn. Nu moeten ze toch opnieuw dicht.

“Nochtans voorspelden we toen al dat er een derde golf op komst was”, zegt Goossens. “De contactberoepen openen was al slecht voor de motivatie, want dat riep vragen op: waarom die wel en de anderen niet? Er vervolgens op moeten terugkomen, geeft die motivatie opnieuw een knauw. Het is jammer dat we in die fase gekomen zijn dat we versoepelingen moeten terugschroeven.”

Perspectief?

Het succes van deze maatregelen in het afvlakken van de curve hangt af van het gedrag van de burger. Professor Erika Vlieghe (UAntwerpen), voorzitter van de expertengroep GEMS, denkt dat het wel meevalt met de motivatie om de regels te volgen. “De grote meerderheid houdt zich aan de maatregelen. Ik denk dat niemand zin heeft in een grote, dikke derde golf.”

Mits goede naleving denken de experts dat het nog altijd haalbaar is om op 19 april de scholen te heropenen en op 1 mei ook de horeca, zoals begin maart beslist is. Vlieghe: “Die ambitie blijft, maar we moeten zien hoe de realiteit evolueert. Het is nu dat het moet gebeuren, om dan of iets later te kunnen versoepelen.”

Goossens hoopt dat na de paasvakantie scholen en bedrijven ook sneltests gaan gebruiken. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) heeft een Koninklijk Besluit klaar dat het mogelijk maakt om die tests te verdelen via de apothekers en er komt een wetswijziging die de administratieve last bij bedrijven wegneemt.