Iedereen in Turkije is het muziekverbod al lang vergeten, behalve de overheid

Metropolen bieden een groeiend deel van de wereldbevolking onderdak. Hoe houden de mensen het daar leefbaar? Correspondenten doen wekelijks verslag vanuit hun eigen megastad.

Bijna elke week lees ik iets in het Turkse nieuws wat me even met mijn ogen doet knipperen. Vorige week was dat het bericht dat het verbod op muziek nu verlaat is van 12 uur ’s nachts naar 1 uur ’s nachts. Nu was het niet eens die verandering zelf die me verbaasde, maar meer dat ik vergeten was dat er überhaupt nog een muziekverbod is.

Vorig jaar in juni werd de ban aangekondigd als onderdeel van een pakket maatregelen om de coronapandemie te bestrijden, maar er was al met­een argwaan dat president Recep Tayyip Erdogan de situatie aangreep om zijn persoonlijke aversie tegen livemuziek, uitgaan en alles wat daarbij komt kijken te uiten. Uitgaanslievende Turken waren woest dat hun plezier werd afgenomen. Mensen uit de muziekindustrie werden niet gecompenseerd en waren bang dat de sector zou instorten.

In het begin werd de regel toch redelijk nageleefd. Concerten begonnen om 18 uur en in de cafés ging de muziek uit zodra de klok twaalf sloeg. Het gekke was dat het niet verboden was om na twaalf uur in een kroeg te zitten, maar de sfeer sloeg natuurlijk behoorlijk dood zodra de muziek uitging. Al waren er ook altijd uitzonderingen. Ik kan me nog herinneren dat een liveoptreden in een bar dat ­langer doorging dan toegestaan binnen de kortste keren door Turkse agenten werd beëindigd.

Inmiddels is het bijna een jaar later. Alle andere coronamaatregelen zijn allang afgeschaft en nu gunt de regering de Turkse jongeren en andere muziekliefhebbers eindelijk een uurtje langer plezier. Het nieuws verbaasde me niet zozeer omdat ik inmiddels aan vroeg pieken gewend was geraakt, maar meer omdat bijna niemand zich meer aan deze regel lijkt te houden.

Op een industrieterrein aan de rand van Istanbul was er onlangs in ieder geval helemaal niks van een muziekverbod te merken. Na een eeuwig­heid in de rij te hebben gestaan – er was een streng deurbeleid – was het al bijna 12 uur voordat we überhaupt binnen waren. Eenmaal daar waren de dagelijkse beslommeringen en regels snel vergeten. Van de economische crisis leken de bezoekers ook weinig last te hebben. Ondanks dat een biertje 80 lira kostte (omgerekend 4,80 euro) en cocktails 150 lira (bijna 10 euro), werden de drankjes op de donderdagnacht vrolijk achterovergeslagen.

Dat geldt niet alleen voor afgelegen loodsen, ook in het centrum valt er genoeg te vieren. Hoewel iedereen in de uitgaanswijk van Beyoglu zegt dat vroeger alles beter was, knalt ook daar de muziek tot laat uit de ­speakers.

Toch is het niet voor iedereen feest, want deze week werden er nog concerten van een bekende Koerdische zangeres (zogenaamd ‘ongeschikt’) en een K-popband (zogenaamd ‘immoreel’) verboden. Dit had dan weer niets te maken met het tijdstip van de concerten, maar alles met de cultuur waar de muziek voor staat.

Sowieso wordt alles wat met de Koerdische cultuur of taal te maken heeft al langer onder druk gezet door de autoriteiten, maar de heftige afkeer van K-pop was nieuw voor mij. Volgens conservatieve commentaren zou de band homoseksualiteit en een levensstijl ‘zonder gender’ promoten. Daarmee zou die gevaarlijk zijn en indruisen tegen de conservatieve islamitische familiewaarden die voor sommige figuren in de regering zo belangrijk zijn.

Helaas verbaasde dat dan weer helemaal niet.