Inflatie
Hyperinflatie in Iran: Teheran wil vier nullen schrappen van biljet (van 1 miljoen naar 100 rial dus)
De Iraanse munt rial heeft zoveel aan waarde verloren dat de centrale bank haar bankbiljetten wil ontdoen van ‘vier nullen’. Gaat de ingreep door, dan wordt het rekenen een stuk makkelijker voor de Iraniërs. Boodschappen kosten dan bijvoorbeeld nog maar 100 rial in plaats van 1 miljoen.
De Iraanse munt verloor afgelopen jaar 34 procent aan waarde, aldus het IMF. Het Amerikaanse Johns Hopkins Institute houdt het op 203 procent, mede gebaseerd op de zwarte markt voor de valuta. Voor een euro krijg je tegenwoordig zo’n 48.000 rial. Het grootste bankbiljet van Iran heeft een waarde van 100.000 rial.
In geval van hyperinflatie een begrijpelijke ingreep, zo’n hernummering van de bankbiljetten, zegt Ivo Arnold, hoogleraar monetaire economie. “Maar die grote getallen hebben natuurlijk een oorzaak. In veel gevallen is er sprake van onvermogen om een begroting op orde te krijgen en wordt er eenvoudigweg geld bijgedrukt. Ik vermoed dat er in het geval van Iran ook sprake is van geïmporteerde inflatie, mede als gevolg van de economische sancties. Met een zwakke munt worden importgoederen veel duurder. Neem je de oorzaken van de geldontwaarding niet weg, dan zal je de grote getallen zien terugkeren.”
Economisch terrorisme
Iran heeft al langer te maken met economische onrust door de snel oplopende geldontwaarding. Sinds begin 2018 schoot de inflatie steil omhoog. Het ging enige tijd beter toen met de internationale nucleaire deal de sancties tegen het land werden ingetrokken, maar de armoede en werkloosheid bleven groot. Afgelopen jaar vaardigden de VS nieuwe economische sancties uit tegen het land. De Amerikanen trokken zich in mei terug uit het nucleair akkoord. De Iraanse president Hassan Rohani noemde het hernieuwen van het sanctiebeleid onlangs “economisch terrorisme”.
Venezuela
Internationale koploper in inflatie is Venezuela. Daar werd de bolivar, de nationale munt, vorig jaar meer dan een miljoen procent minder waard. Dit najaar haalde de regering ‘vijf nullen’ van haar bankbiljetten af en voerde een nieuwe nationale munteenheid in, de ‘soevereine’ bolivar. Het hielp geen zier. De inflatie blijft zo snel oplopen dat het IMF zich niet meer wil wagen aan een voorspelling van de inflatie in 2019.
Econoom Arnold: “In Venezuela zie je echte hyperinflatie, waarvan je spreekt bij een geldontwaarding van meer dan 50 procent per maand. De economische incompetentie van de leiding van dat land is heel erg schokkend.”
Tot de grote verliezers behoren, op basis van Amerikaanse cijfers, ook landen als Sudan (-69 procent in 2018), Argentinië (-48 procent), Liberia (-27 procent) en Turkije (-22 procent).
Het Iraanse voorstel om vier nullen te schrappen werd afgelopen weekend ingediend bij de regering in Teheran. Bij de Iraanse Centrale Bank hopen ze dat “deze belangrijke stap binnenkort zal worden doorgevoerd”.
