Hulpverlening voor Kosovo wordt actief tegengewerkt

ANTWERPEN.

EIGEN BERICHTGEVING

De strijd in Kosovo gaat verder en de stroom vluchtelingen groeit aan. Het westen hanteert af en toe stoere taal, maar kijkt verder de kat uit de boom. Een Belgische humanitaire organisatie, Balkanactie van de Gemeenten, probeert in alle stilte toch iets te doen. Binnen enkele weken worden hulpgoederen naar het noorden van Albanië gebracht, waar duizenden Albanezen uit Kosovo aan hun lot worden overgelaten.

Spresim Arifi, een Belg van Kosovaarse afkomst, is net terug van een verblijf van enkele weken in Albanië en Kosovo en zal de toekomstige humanitaire actie op het terrein coördineren. "Duizenden mensen uit Kosovo zijn naar noordelijk Albanië gevlucht, maar ze hebben daar een situatie aangetroffen die nog slechter is dan in Kosovo zelf. Noord-Albanië is arm en onveilig, de staat bestaat er zo goed als niet, er is geen opvangstructuur voor vluchtelingen. De Albanese regering doet niets en door chaos en instabiliteit slagen hulporganisaties er nauwelijks in het gebied te bevoorraden."

Dat is de reden waarom de Kosovaarse vluchtelingen stilaan afzakken naar steden van het zuiden zoals Tirana, Dürres en Shkoder. Maar daar zijn evenmin opvangcentra, en men kan er zelfs niet rekenen op het Albanese Rode Kruis, waarvan bewezen is dat het hulpgoederen gewoon naar de zwarte markt doorsluist.

"Niemand weet op de duur nog waar die mensen naartoe trekken. Er bestaan geen lijsten met namen, ze proberen onderkomen te vinden waar ze kunnen, en wie geld heeft logeert zelfs in hotels of bij particulieren. Niemand heeft er zicht op. waar de verdwenen mensen naartoe zijn. Velen van hen geraken naar West-Europa, ook naar België."

Naar schatting 150.000 tot 200.000 Kosovaren zijn op de dool in de bergen en bossen van Kosovo en Noord-Albanië. Volgens Spresim Arifi worden de weinige ngo's die iets proberen te doen niet alleen tegengewerkt, maar is de situatie ook zo dat in Noord-Albanië "niet alleen elk dorp, maar elke straat zijn eigen regering heeft".

Balkanactie is de enige Belgische hulporganisatie die in het gebied actief is. Er is een overeenkomst bereikt met de regering in Tirana, die de konvooien naar het noorden zal beschermen tegen overvallen en plundering. "Dat is nodig in dat klimaat van totale onveiligheid, waar hulpgoederen gestolen worden en belanden waar ze niet horen. Sommige opslagplaatsen van hulporganisaties worden dag en nacht door vrijwilligers bewaakt en dan blijft er nog het probleem van de lokale bevolking. Velen doen zich voor alsof ze vluchtelingen uit Kosovo zijn. Op die manier geraken ze vaak aan goederen die helemaal niet voor hen zijn bedoeld. Het komt voor dat zakken met hulpgoederen gewoon naast de weg worden gegooid omdat de Albanezen die ze bemachtigd hebben niets kunnen doen met de spullen."

In Kosovo zelf kunnen de ngo's niet werken omdat ze er niet in mogen van de Joegoslavische president Slobodan Milosevic, en er zijn er maar weinigen die naar noordelijk Albanië durven trekken. Een paar Italiaanse en Amerikaanse organisaties proberen wat te doen, de UNHCR (vluchtelingenorganisatie van de VN) is er en dan nog een kleine, onbekende Arabische groep, de Coordination Council Albania. Een katholieke priester werkt in Shkoder aan een privé-initiatief waar hij een 200-tal vluchtelingen kan opvangen. Verder niets. Artsen zonder Grenzen heeft een team in Tirana en doet ook wel pogingen om in Noord-Albanië te geraken. Maar bij AzG in Brussel zegt men dat "het bijna niet te doen is", dat het "ongelooflijk onveilig" is en dat er "veel gestolen wordt".

Spresim Arifi: "De corruptie is alomtegenwoordig, de maffia handelt in hulpgoederen, in Kosovo liggen de oogsten op de velden te vergaan. Als die tienduizenden vluchtelingen over de bergen naar Midden-Albanië trekken - misschien ook wel naar Macedonië en Montenegro - zal de chaos niet te overzien zijn. Europa is snel op weg naar een gigantische humanitaire catastrofe aan zijn achterdeur, op minder dan drie uur vliegen van hier."

Frank Schlömer