Huisje, tuintje, kantoortje: wonen in tijden van corona

Graag wat extra deuren alsjeblieft.” Wie tijdens de eerste coronagolf aan het verbouwen was, heeft wellicht na een paar weken eens naar zijn architect gebeld om de plannen om te gooien. Of op zijn minst bij te sturen. Want plots spendeerden we al onze wakkere uren in één en dezelfde ruimte binnenshuis. We deden er onze (bureau)job, vergaderden er met collega’s of klanten, gaven er de kinderen les en improviseerden glijbanen met zetelkussens toen alle speeltuinen tot no-gozones waren gebombardeerd.

Ter ontspanning speelden we thuis restaurantje met takeawaymaaltijden. En het tapijt voor de zetel deed dienst als work-outplek of yogamat. Dit alles lukte – mits de nodige technologie – binnen onze vier muren. In theorie althans. Want wie heeft er niet op de kinderkamer zitten zoomen of op het toilet wat schaarse privacy of me-time gezocht?

De toekomst ligt thuis

De strikte lockdown ligt gelukkig achter ons, maar toch hertekent de pandemie blijvend ons interieur. Logisch, want dikke kans dat we in de toekomst meer tijd thuis gaan doorbrengen. Het is dus niet verwonderlijk dat maar liefst 40 procent van de mensen tijdens de coronalockdown iets aan zijn huis veranderde. Dat blijkt uit het rapport The Big Home Reboot van Ikea dat de resultaten samenvat van een bevraging onder 38.210 respondenten in 37 landen.

“De functie van onze huizen is veranderd. Vroeger vertrok je ’s ochtends naar je werk om ’s avonds laat thuis te komen, iets te eten en vervolgens tv te kijken of te sporten. Nu heeft je huis veel meer functies, waaronder kantoor. Die trend is al jaren bezig, maar corona heeft dat enorm versneld.” Aan het woord is Remy Schepens, general manager van Vitra Benelux. Als designmerk heeft Vitra een unieke positie in deze discussie: hun corebusiness is kantoorinrichting, het homesegment hun groeimarkt. “Na een paar dagen werken op een keukenstoel, zagen mensen het belang van ergonomie in. Tijdens de lockdown explodeerde de bureaustoelenverkoop. Vooral de huiselijk ogende exemplaren, zoals de Eames Aluminium Group. Zeker niet het goedkoopste model. Het Vitra-assortiment combineert nu al warme huiselijkheid met de ergonomische normen uit de kantoorwereld.”

Dansende muur

“Die tendens zal zich de komende jaren nog sterker laten voelen”, zegt Schepens. Want het is niet omdat je aan je keukentafel zit te werken, dat je graag dineert op een ergonomische bureaustoel. “Maar ik verwacht dat ook typische officeproducten zullen doorgroeien naar de thuismarkt, zoals de ‘Dancing Wall’: een muur op wielen met geïntegreerde stopcontacten die je ook als boekenrek, tv-meubel, prikbord of plantenwand kan gebruiken. Maar ook akoestische meubels waarin je je kan afzonderen om te telefoneren of te focussen.”

Post-corona wonen en werken is dus een hot topic voor het Zwitserse designbedrijf. Zo hot dat ze er volgende week, op 22 en 23 oktober, een gratis onlinesummit over organiseren. Er komen ontwerpers, architecten, filosofen, yogi en therapeuten aan het woord, onder wie klinkende namen als designer Ilse Crawford, kunstenaar-architect-ontwerper Virgil Abloh en de Belgisch New-Yorkse relatietherapeute Esther Perel. Op de agenda staat bijvoorbeeld: Hoe zal ons huis er in de toekomst uitzien? Hoe hebben crises uit het verleden onze interieurs beïnvloed? Er zullen ook tips voorbijkomen om beter te videovergaderen en rituelen voor een beter welzijn thuis en op kantoor.

Profielfoto

Wie een thuiskantoor inricht, let tegenwoordig op andere dingen, vertelt Kelly Claessen van de Brusselse designwinkel en interieurstudio La Fabrika. “Wat zie je op de achtergrond bij een videocall? Staat daar niet te veel rommel? Daar werd vroeger nooit over nagedacht. Nu wel.”

Terecht. Experts noemen je Zoom-achtergrond ‘een profielfoto’: het zegt veel over jou. Zet voor een intellectuele indruk de juiste boeken in de kast. Maar zo’n belezen identiteit kan je ook veinzen. Zo was er in Boston bijvoorbeeld een boekwinkel die gecureerde boekenpakketten verkocht, afgestemd op je job.

Ook voor designer Benjamin Hubert is de pandemie koren op zijn designmolen. De Brit is een van de meest vooruitziende en geëngageerde ontwerpers die we kennen. Design moet andermans leven beter maken, is zijn visie. Daarom ontwerpt hij even graag een rolstoel als een designstoel. Hij ziet oplossingen voor het post-pandemiewonen vooral in de technologische hoek met virtual en augmented reality. “Ik denk onder meer aan thuisoplossingen voor cyberveiligheid en wearables die je work-life balance monitoren, een bekende valkuil voor thuiswerkers”, voorspelt hij.

“Thuisbioscopen zullen boomen en nóg immersiever worden. Meer dan ooit hebben we nood aan escapisme. Ook voor sporten op afstand zijn de mogelijkheden legio. Al die elektronische toestellen zullen wel een veel zachtere, huiselijkere look krijgen dan nu.”

Groter en groener

Nu we thuis niet alleen wonen, maar ook telewerken en afstandsleren, is de conclusie algauw: ik heb een groter huis nodig. Groter en groener wonen, is voor velen een droom sinds de lockdown. En dus boomt de woningmarkt en stijgen de prijzen, zeker voor huizen met een tuin en appartementen met een groot terras. Uit een onderzoek van vastgoedgroep ERA Belgium blijkt dat 3 op de 4 Vlaamse huizenjagers enkel nog een woning met een tuin willen. Een terras is een must voor 9 op de 10 appartementskopers. Oppervlakte vinden kopers nu belangrijker dan voor de lockdown, net als nabijheid van een natuurgebied of park.

Ook verbouwers hebben andere wensen dan zeven maanden geleden, vertelt architect Dries Vens van bureau Vens Vanbelle. “Werkelijk iedereen die bij ons aanklopte sinds de lockdown vraagt een extra kamer. Terwijl we vroeger nooit een thuiskantoor intekenden. Als bouwheren al een bureau wilden, was dat een gezellige plek vlak bij de keuken of de living. Nu zeggen ze: potdicht en apart van de kinderen.

Een tweede rode draad doorheen de verlanglijstjes is de comeback van het overdekte terras, om ook bij slecht weer mensen buiten te kunnen ontvangen.” Ook bij Zoom Architecten horen ze die vraag regelmatig, zegt vennoot Jo Vinken. Zij werken voor haast elk project samen met een landschapsarchitect en wikken en wegen elke vierkante meter die ze volbouwen. “We pleiten voor compact wonen zodat er meer plaats overblijft voor buitenruimte. Tijdens de lockdown beseften we hoe waardevol dat is. Ook op een klein perceel kan je bijvoorbeeld een plat dak optimaliseren als dakterras of groendak. Of je zet er een serre op om groenten te kweken.

“Het is ook niet omdat je extra functies in je huis kwijt moet, dat je er extra vierkante meters voor nodig hebt. Je moet op zoek naar dubbel gebruik, bijvoorbeeld een bureau in de living die je met een schuifdeur kan afsluiten. Steek ook nooit een spoelbak of kookplaat in je keukeneiland. Zo kan je dat oppervlak op andere momenten van de dag dubbel gebruiken als aperohoek of huiswerkplek.”

Kantoorcontainer

Een veelgehoorde nieuwe term is broken plan: een alternatief voor het open plan waarin geen muren of deuren zitten. Bij een broken plan worden verschillende zones in een huis afgebakend door bijvoorbeeld een splitlevel, een mezzanine of een andere vloerafwerking. Soms worden er ook ruimtes afgescheiden met een boekenkast of paravent. Alle ruimtes zijn dan wel met elkaar verbonden, maar je hebt veel meer privacy.

Ook het tuinkantoor zit in de lift. Zo’n paviljoen bouw je doorgaans zonder vergunning en – wie een beetje handig is – doet het zelf. Er zijn zelfbouwpakketten beschikbaar en we zagen ook al creatieve oplossingen zoals een omgebouwde zeecontainer. En als we de buitenruimte dan toch optimaliseren, is de tijd dan ook niet rijp voor een buitenkantoor? “Vitra heeft dat nog niet in de collectie, maar we maken al outdoormeubels en bureaus. Dus de stap is klein”, zegt Remy Schepens van Vitra.

Als globale conclusie in hun recent rapport The Big Home Reboot stelt meubelgigant Ikea dat we ‘een nauwere band kregen met ons huis’. We spendeerden er meer tijd en gebruikten het op een heel nieuwe manier. Maar het was ook meer dan ooit een veilige haven in tumultueuze tijden. Het tegendeel van het publiek domein waar je vreemden ontmoet die je misschien ziek maken.

Van alle deco-uitdagingen die Covid-19 met zich meebracht, is de vraag ‘Hoe hou ik mijn huis – en de binnenlucht – gezond?’ inderdaad een van de voornaamste kopzorgen, beaamt designer Benjamin Hubert: “Innovatieve luchtzuivering, ventilatie en ontsmettingssystemen die beschermen tegen ziektes en vervuiling zullen enorm in trek zijn.”

Ikea ziet innovatieve systemen voor een gezondere luchtcirculatie in huis dan ook als een nieuw focuspunt voor de komende jaren, evenals ‘lokaal wonen’: we zullen alles dichter bij huis zoeken. Of extremer nog, zelfvoorzienend zijn: eigen groenten kweken, eigen elektriciteit opwekken enzovoort. Het idee van ‘lokaal wonen’ doet overigens momenteel al zijn intrede in Parijs. Daar presenteerde burgemeester Anne Hidalgo in januari al haar radicale en ambitieuze plan genaamd ‘Ville Du Quart D’Heure’. In deze 15-minuten-stad moeten inwoners alle voorzieningen kunnen bereiken in minder dan een kwartier fietsen, stappen of reizen met het openbaar vervoer. Met andere woorden: de stad zet niet langer in op grote parken of shoppingcentra aan de rand van de stad, maar op winkels en groen verspreid in de buurten zelf. Je zou kunnen zeggen dat steden zo meer op het platteland gaan lijken met het bijpassende dorpsleven.

Een andere optie blijft natuurlijk om gewoon daadwerkelijk te verhuizen naar het platteland. Als we toch op afstand werken, kunnen we evengoed afgelegen gaan wonen. Daar is het groter, groener en vaak ook goedkoper. Uit het Ikea-rapport blijkt dat bijna de helft van de bevraagden overweegt om verder van het werk te gaan wonen, als ze in ruil een tuin krijgen of een extra ruimte om te werken of een hobby uit te oefenen.

Rem Koolhaas

Trendwatchers signaleren al langer dat millennials zich aangetrokken voelen tot de romantiek van het eenvoudige leven op het platteland. Toeval of niet, maar momenteel loopt in het New Yorkse Guggenheim de expo Countryside, The Future van toparchitect Rem Koolhaas. “Het stadsleven is passé. Het is tijd om naar het landelijke leven te kijken. Mensen moeten het platteland herontdekken en reanimeren”, aldus Koolhaas in een interview met magazine Fantastic Man.

Frappant: toen Koolhaas 45 jaar geleden zijn bekende architectenbureau OMA oprichtte, had iedereen de stad opgegeven. Vandaag ziet hij in het platteland een onderschatte ruimte vol potentieel en mogelijkheden. “Het klassieke beeld van jongeren die in de stad wonen en ouderen erbuiten, klopt niet meer. Sterker nog: het is bijna het omgekeerde. Bemiddelde ouderen kunnen zich dure stadswoningen permitteren. Jonge mensen niet.”

Aanmelden voor de Vitra Summit op 22 en 23/10 kan via vitra.com/nl-be/summit. Het Ikea-rapport kan je downloaden op lifeathome.ikea.com