‘Hou nicotinezakjes weg van jongeren, maar pak het anders aan voor volwassen rokers’

Hoe populair zijn nicotinezakjes onder jongeren?

Hendrickx: “Dat is op dit moment lastig te zeggen. We krijgen de laatste tijd geregeld vragen en opmerkingen van scholen erover. We moeten dat niet overdrijven, het gaat meestal over vijf tot twintig leerlingen die het zouden gebruiken op een hele school. Maar het is een feit dat ze snel bekend geworden zijn nu je ze niet langer alleen online kunt kopen. Ze worden verkocht in de krantenwinkel bij mij op de hoek en ook op events kun je ze vandaag kopen, al moet je daarvoor in principe wel meerderjarig zijn. Met het Instituut Gezond Leven zijn we een onderzoek in de scholen gestart om in kaart te brengen hoeveel jongen met nicotinezakjes in aanraking komen en hoe ze die bemachtigen.”

Waarin verschillen die nicotinezakjes van snus, de zogenaamde zuigtabak?

“In tegenstelling tot nicotinezakjes bevat snus tabak. Behalve in Zweden is snus overal in Europa verboden. Over nicotinezakjes weten we nog niet zo heel veel. We kunnen wel aannemen dat nicotinezakjes net als snus en de e-sigaret heel wat minder schadelijk zijn dan de klassieke tabaksigaretten. Men zegt weleens dat mensen roken door de nicotine, maar sterven door de teer. Het is vooral de verbranding van tabak die schadelijk is en die het risico op bijvoorbeeld longkanker en hartproblemen enorm vergroot.

“De opkomst van nicotinezakjes past in een bredere trend waarbij tabakproductenten alternatieven voor gerookte tabak in de kijker willen zetten, zoals ook de e-sigaret. Maar het verschil is dat we bij de e-sigaret wel al de wetenschappelijke onderbouwing hebben om te staven dat ze heel wat minder schadelijk zijn dan sigaretten en een efficiënt rookstopmiddel zijn. Bij nicotinezakjes kunnen we dat vandaag nog niet zeggen. Maar het is misschien een nieuwe piste voor volwassen rokers en die moeten we openhouden.”

Is nicotine zelf dan niet schadelijk?

“Het is heel belangrijk om een goed onderscheid te maken tussen enerzijds tabak die gerookt en verbrand wordt en anderzijds nicotine. Nicotinegebruik heeft op zich wel bepaalde risico’s, maar het overgrote deel van de grote gezondheidsrisico’s van tabak roken is niet te wijten aan de nicotine zelf. Wel heeft nicotinegebruik mogelijk een negatief effect op de ontwikkeling van de hersenen, dus tot aan de leeftijd van 25 jaar is voorzichtigheid geboden.”

“Het staat natuurlijk ook buiten kijf dat nicotine een verslavende stof is waarvan met name jongeren snel afhankelijk kunnen worden. Het risico is vooral dat jongeren die minder door hun omgeving beschermd worden en meer geneigd zijn tot risicogedrag ermee in aanraking komen. We moeten er alles aan doen om die producten weg te houden bij jongeren tot hun hersenen volgroeid zijn.”

Moeten nicotinezakjes onder de tabakswetgeving vallen, zoals Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (cd&v) suggereerde?

“Op zich ben ik daar zeker voor, omdat je de jongeren zo beter kunt beschermen tegen die producten. In ons land valt de e-sigaret ook onder tabakswetgeving en wellicht kennen we daardoor amper problemen met vapen door jongeren vandaag.”

“Tegelijk moeten we opletten dat we die producten niet zo streng reguleren dat ze uit het zicht verdwijnen van de volwassen roker. Als beleidsmaker zou je eigenlijk moeten kiezen voor een beleid dat rekening houdt met de risico’s voor jongeren, maar ook met de opportuniteiten voor volwassen rokers. Helaas loopt dat in België nog verkeerd. Twee derde van de rokers in ons land denkt dat e-sigaretten even schadelijk zijn als sigaretten. Dat is aantoonbaar fout. Daar moeten we ons echt vragen over stellen.”