Hoopvolle resultaten na voorlopige studies omikron, maar bezorgdheid is nog niet weg

De eerste studieresultaten omtrent omikron suggereren dat de variant enkele biologische kenmerken heeft waardoor het ziekteverloop minder ernstig is. Zo zouden minder mensen een behandeling in het ziekenhuis nodig hebben dan bij andere varianten het geval was.

Dat mag eigenlijk niet verbazen. Als een virus snel ernstig ziek maakt, blijven besmette personen thuis en kan het zich minder goed verspreiden. In dat geval zou een virus(variant) minder dominant zijn.

Procentueel zouden mensen met omikron 15 tot 20 procent minder vaak in het ziekenhuis opduiken en zelfs 40 tot 45 procent minder kans hebben op een ziekenhuisopname van minimaal één nacht, zo blijkt tenminste uit de studie die werd uitgevoerd door het Imperial College in Londen. De onderzoekers hielden daarbij rekening met personen die een ziekenhuis bezochten voor een raadpleging omtrent hun symptomen als met de personen die opgenomen werden.

Professor Neil Ferguson van het Imperial College in Londen vindt het allemaal goed nieuws, “tot op zekere hoogte”. Hij waarschuwt dat de resultaten nog niet van die aard zijn om “om de modellering drastisch te veranderen” en de enorme snelheid waarmee omikron zich verspreidt, betekent dat “het potentieel nog steeds aanwezig is om zoveel ziekenhuisopnames te krijgen dat de gezondheidszorg onder de druk zal kraken”.

Niet op de zaken vooruitlopen

In Schotland hebben onderzoekers slechts gekeken naar de ziekenhuisopnames. Wanneer men ervan zou uitgaan dat de omikronvariant zich hetzelfde zou gedragen als de deltavariant, dan zou men verwachten dat er nu al ongeveer 47 mensen in de Schotse ziekenhuizen zouden zijn opgenomen. Op dit moment zijn er dat nog maar 15.

De Schotse onderzoekers stootten met andere woorden op een grotere vermindering van het aantal ziekenhuisopnames dan hun Engelse collega’s. De Schotse studie omvat echter weinig personen en vooral weinig 65-plussers - de groep die het grootste risico loopt om in het ziekenhuis te belanden. Professor Jim McMenamin van Public Health Scotland kwalificeert die eerste bevindingen als “goed nieuws”, maar waarschuwt dat het belangrijk is dat we niet op de zaken vooruitlopen.

Ook professor Mark Woolhouse van de Universiteit van Edinburgh blijft voorzichtig. “Een individuele infectie kan voor de overgrote meerderheid van de mensen relatief mild zijn, maar het gevaar dat al deze infecties tegelijk optreden en de gezondheidszorg ernstig onder druk zal zetten, blijft.”

Inmiddels wijst nog een derde studie, eentje vanuit Zuid-Afrika, er eveneens op dat omikron milder zou zijn. Het onderzoek toonde aan dat mensen zelfs 70 procent minder kans hebben op behandeling in het ziekenhuis, afhankelijk van of omikron wordt vergeleken met eerdere golven of andere varianten die momenteel circuleren. “Onze gegevens suggereren echt een positief verhaal met een verminderde ernst in vergelijking met andere varianten”, stelt professor Cheryl Cohen van het Nationaal Instituut voor Overdraagbare Ziekten in Zuid-Afrika.

Kanttekeningen

Er zijn nog wel enkele belangrijke kanttekeningen. Het gaat allereerst om voorlopige studies die nog niet werden gecontroleerd door vakgenoten (niet peer-reviewed).

De gunstige resultaten stemmen alvast hoopgevend, maar hebben wellicht ook iets te maken met de opgebouwde immuniteit van de personen die deel uitmaakten van de studie. Tal van mensen zijn immers al gevaccineerd of hersteld van een infectie met Covid-19. Het Australische onderzoek - waar men ontdekte dat omikron de kans op een ziekenhuisopname met de helft reduceert - is daar echter een uitzondering. Slechts 2 tot 3 procent van de bevolking die er onderzocht werd, was reeds hersteld van een infectie.

Tot slot waarschuwen onderzoekers nog dat het wél zeker is dat omikron zich razendsnel verspreidt. De variant blijkt immers een stuk behendiger te zijn in het verschalken van de immuniteit. Daardoor neemt omikron het even snel over van delta in landen met een hoge natuurlijke immuniteit, zoals Zuid-Afrika, als in landen met een hoge vaccinatiegraad.

Zelfs al is de omikronvariant minder ziekmakend, door de hoge besmettingsgraad zouden er in totaal nog steeds meer mensen in het ziekenhuis kunnen belanden bij een omikrongolf. Dat rekenden enkele wetenschappers eerder al uit.

Afname van groeisnelheid

Maar ook over die opmerkelijk groeisnelheid van het aantal besmettingen omwille van omikron zijn er misschien al hoopvolle signalen. Biostatisticus Tom Wenseleers (KU Leuven) merkt op Twitter op dat de groeisnelheid van de omikronvariant ten opzichte van de deltavariant de afgelopen dagen lijkt te zijn afgenomen in Engeland, Schotland, Denemarken en ons land. Het blijft nog afwachten in welke mate die trend zich doorzet.