Hoopvolle cijfers: zijn versoepelingen niet zó veraf? ‘Ik wil geen pretbederver zijn, maar we zijn er nog niet’

Het staat nu wel vast: we zijn goed bezig. Het aantal besmettingen zakt weer naar het niveau van september en dat is hoopvol. Statistische modellen zijn voor ons land erg optimistisch. Als we verderdoen op de ingeslagen weg, zouden we in de tweede helft van januari al kunnen uitkomen op 800 besmettingen per dag, de grens die ons land vastlegde voor het invoeren van eventuele versoepelingen. België doet daarmee een pak beter dan de buurlanden. “We zijn een gunstig epidemiologisch eiland in een zee van slechte cijfers”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven).

Voor victorie is het evenwel te vroeg. Er zijn nog veel factoren die roet in het eten kunnen gooien. Kúnnen - niet moeten. Het is een dubbeltje op zijn kant, zegt professor Molenberghs. Met wat geluk hebben we eind januari weer uitzicht op meer vrijheden. Met wat pech, of als we de inspanningen niet volhouden, blijft onze leefwereld er nog lange tijd één van beperkingen. “Alles wijst er vandaag op dat we kerst en Nieuwjaar goed zijn doorgekomen. Het is nog te vroeg om de impact te zien, maar we zien toch dat vele mensen in hele kleine kring gevierd hebben, of in kleine groepjes buiten hadden afgesproken.”

We waren flink

We waren dus (waarschijnlijk, de cijfers moeten het nog aantonen) flink met kerst en nieuw, máár: er resten nog een paar andere, meer onzekere factoren. Zoals de terugkeer van de internationale reizigers. Als die straks massaal weer het land binnenkomen en ze zijn slordig met hun quarantaine, dan kan het op slag weer de verkeerde kant opgaan - kijk naar afgelopen voorjaar. Molenberghs: “Ik vrees vooral de mensen die terugkeren van familiebezoek. Wie met z'n gezin in een chalet in Frankrijk zat, liep wellicht minder risico dan wie nauw contact had met lokale bewoners in landen met zeer slechte cijfers.”

Nog zo'n onzekere factor is de heropening van de scholen. België slaagde erin die open te houden en die aanpak blijft voorlopig ongewijzigd - in nogal wat buurlanden bleven de klaslokalen wel noodgedwongen leeg. Uitbraken bleven in ons land, dankzij een systeem van deeltijds afstandsonderwijs, de afgelopen maanden uit en er is geen enkele reden waarom dat in januari niet meer zou lukken. Maar zeker is dat niet. “Al is het maar omdat je vanaf maandag weer te maken krijgt met een veel grotere mobiliteit, ook omdat meer mensen vaker uit werken gaan.”

Brits gevaar

Maar wat nog het meest van onze aandacht verdient, is de Britse variant van het coronavirus. In het Verenigd Koninkrijk zorgt die voor een grote belasting van het gezondheidssysteem en ook in Nederland worden steeds meer gevallen gemeld. Mocht het ook bij ons tot zo'n uitbraak komen, dan liggen de kaarten in geen tijd helemaal anders. Molenberghs: “Kijk naar Spanje of Denemarken. Daar worden steeds meer besmettingen met de Britse variant vastgesteld. Ik ben ook erg bezorgd om Zwitserland, waar men niet verantwoordelijk is geweest en waar een aantal skigebieden zijn opengegaan. Hier in België hadden we nog maar een paar gevallen van de Britse variant. Dat ging om een kleine cluster van mensen die contact hadden gehad met besmette Nederlanders. Niets wijst erop dat de Britse variant vandaag fel circuleert bij ons. Anders hadden we momenteel niet zulke goeie cijfers. Het komt er nu op aan om ervoor te zorgen dat het zo blijft. Dé vraag is: hoe houden we die Britse variant buiten onze grenzen? Reizigers in quarantaine steken is één ding. Grensbewoners verbieden om te winkelen en te werken over de landsgrens een ander.”

Pretbederver

“Ik wil geen pretbederver zijn, maar we zijn er nog niet”, vervolgt Molenberghs. “Het gevaar zit erin dat we nu nonchalant worden en de inspanningen loslaten. We mogen fier zijn op wat we al gerealiseerd hebben, maar moeten ook goed beseffen dat een paar factoren nu van grote invloed zijn op de komende weken. Vooral de Britse variant zou een gamechanger kunnen zijn.”

Als de grens van 800 besmettingen per dag bereikt wordt, kan er weer gepraat worden over versoepelingen. De situatie moet dan wel drie weken stabiel blijven. Dat zou betekenen dat de eerste versoepelingen, als echt alles meezit, ten vroegste voor half februari zijn.