Hoogleraar Bart Kerremans over de midterms: ‘Wat de Republikeinen doen, is een democratie onwaardig’

Twee weken geleden trokken de Amerikanen naar de stembus voor de belangrijke midterms. Meer dan over klimaat, Oekraïne of abortus gingen de verkiezingen over de verkiezingen zélf en de onvermijdelijke Trump, zegt hoogleraar Amerikaanse politiek Bart Kerremans (59). Nog niet alle stemmen zijn geteld of de voormalige president stapt opnieuw in de race voor het Witte Huis. Moeten de hopeloos verdeelde Amerikanen zich schrap zetten voor een staatsgreep in 2024?

Opvallende conclusie: de Republikeinen van Donald Trump hadden een klinkende overwinning verwacht, maar Joe Biden en zijn Democraten hielden grotendeels stand.

Mag de president opgelucht ademhalen?

Bart Kerremans: “Ja en nee. De midterms zijn na de presidentsverkiezingen de belangrijkste stembusgang in de Verenigde Staten. Ze vallen pal in het midden van het vierjarige mandaat van de president: Joe Biden heeft twee jaar achter de rug en heeft er nog twee voor de boeg. Op dat moment mogen de Amerikanen opnieuw stemmen over de samenstelling van de twee parlementen: het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.

“Beide kamers waren de afgelopen jaren nipt in handen van de Democraten, de partijgenoten van Joe Biden. Hoe dan ook heeft Biden de komende twee jaar minder speelruimte.”

En toch hadden de Republikeinen er meer van verwacht. Hoezo?

Kerremans: “Tijdens de midterms verliest de partij van de president zo goed als altijd. Of je nu Barack Obama of Ronald Reagan heet: na ongeveer twee jaar in het Witte Huis is élke politicus onpopulair. De president wordt verantwoordelijk gehouden voor alles wat in het land misloopt, zelfs wanneer hij er geen controle over heeft. In het geval van Joe Biden zijn dat de energiecrisis en de gestegen levensduurte: in die context was hij eigenlijk kansloos. Hij kan nog maar op de goedkeuring van minder dan 40 procent van de Amerikanen rekenen – alleen Donald Trump deed het slechter. Er werd dus een enorme overwinning voor de Republikeinen voorspeld, maar die rode golf is uitgebleven. Een beperkte nederlaag als deze was het best mogelijke resultaat voor de Democraten en een nachtmerrie voor de Republikeinen.”

Er stond heel wat op het spel. Dat merken we ook aan het vuur van uw betoog: u bent nu al haast buiten adem.

Kerremans (lacht): “Ja, ik moet bekennen: ik ben bijna geobsedeerd. Ik doorspit elke dag nieuwsartikelen en databanken. Maar één beeld zegt meer dan alle cijfers samen: een foto van president Biden tijdens een toespraak in Philadelphia. Achter Biden staan twee mariniers in uniform. Veel Amerikanen vonden dat niet kunnen, want je hoort het leger niet te gebruiken tijdens een politieke toespraak. Maar het versterkte wel de boodschap van de president: de Amerikaanse democratie ligt onder vuur.”

“Biden had gelijk: de midterms zijn altijd belangrijk, maar dit keer was er nog een extra dimensie. Het ging over de spelregels van de democratie zelf. Meer dan de helft van alle Republikeinse kandidaten vond dat de presidentsverkiezingen van 2020 vervalst waren: de zogenaamde verkiezingsontkenners beschouwen Joe Biden niet als de rechtmatige president. Die boodschap was een belangrijk deel van de Republikeinse campagnes: het waren verkiezingen óver de verkiezingen.”

Maar 2020 is toch al lang achter de rug?

Kerremans: “Het gaat ook over toekomstige verkiezingen. Er werd niet alleen gestemd voor het Huis en de Senaat: Amerikanen verkozen in hun eigen staten ook gouverneurs en staatssecretarissen. Die staan in voor een correct verloop van de verkiezingen. In staten als Nevada en Arizona hebben verkiezingsontkenners die belangrijke functies binnengehaald.”

Kunnen zij over twee jaar de uitslag van de presidentsverkiezingen beïnvloeden?

Kerremans: “Ja. Gouverneurs kunnen weigeren de uitslag in hun staat te erkennen en staatssecretarissen kunnen gesjoemel met stemmen oogluikend toestaan. Als dat gebeurt, zit je met een serieus probleem.”

Zou het echt zover komen?

Kerremans: “O, zeker. Sommige kandidaten hebben uitdrukkelijk gezegd dat ze een ongunstige verkiezingsuitslag in 2024 niet zullen aanvaarden. Gelukkig raakten veel extreme figuren ook níét verkozen. Daardoor zullen de gevolgen voor de volgende presidentsverkiezingen relatief beperkt blijven.

“Dat betekent niet dat alles in orde is, want zulke praktijken zijn het nieuwe normaal in Washington: ze behoren nu gewoon tot de strategie van de Republikeinen. Daarom waren deze midterms zo historisch. Wat die partij doet, is een democratie onwaardig.”

Het doet u pijn, hè?

Kerremans: “Ja. Kijk, ik wil niet dat mensen denken dat ik voor de Democraten of tegen de Republikeinen ben. Discussies op het scherpst van de snee? Die zijn gezond! Maar de voorwaarde is wél dat de verkiezingen eerlijk verlopen en dat de verliezer de resultaten aanvaardt. Dat is in de VS niet langer het geval.

“Trump gaf vóór de presidentsverkiezingen van 2016 al aan dat hij zich niet zou neerleggen bij een eventuele nederlaag. Omdat hij die verkiezingen won, kwam het nog niet tot rebellie. Maar vandaag staat Trump niet langer alleen met zijn mening. Sinds de bestorming van het Capitool heeft hij een groot deel van de Republikeinse partij meegesleurd op een gevaarlijk pad. Als verkiezingen niet het gewenste resultaat opleveren, stappen ze voortaan naar de rechtbank of, erger nog, ze proberen de resultaten gewoon aan te passen. Verontrustend veel Republikeinen komen daar zelfs openlijk voor uit.”

De sfeer is gespannen in de VS. Er waren incidenten in de buurt van stembussen.

Kerremans: “In de weken vóór de midterms waren er vooral problemen in Arizona. Mensen die hun stembrief in een stembus wilden stoppen – zodat ze op de verkiezingsdag niet moesten aanschuiven – werden opgewacht door tegenstanders, soms gewapend en in militaire kledij. Heethoofden volgden kiezers zelfs met de auto tot aan hun huis, wat heel intimiderend overkomt: ‘We weten waar je woont.’ Sommigen durfden daardoor allicht niet meer te gaan stemmen. En dat in Arizona, een staat waar de verschillen altijd heel klein zijn.”

ABORTUSWOEDE

Toch is de nederlaag van de Democraten beperkt gebleven.

Kerremans: “Ja. Door de boodschap dat de democratie in gevaar was, maar verrassend genoeg ook door de abortuskwestie. In juni schrapte het Amerikaanse Hooggerechtshof een belangrijke uitspraak over zwangerschapsonderbreking, waardoor elke staat afzonderlijk regels kon maken. Dat heeft abortus in sommige staten vrijwel onmogelijk gemaakt. Intussen is dat een halfjaar geleden: analisten verwachtten dat de abortuswoede geen groot effect meer zou hebben op de midterm-verkiezingen, maar vrouwen zijn massaal komen stemmen voor Democratische kandidaten. Abortus was volgens de Amerikaanse kiezers zelfs een belangrijker thema dan migratie en criminaliteit. Alleen de dure levenskosten waren nog belangrijker.

“De Democraten hebben wél heel wat stemmen verloren bij de latino’s. De partij heeft te lang gedacht dat een soepel migratiebeleid hen wel zou overtuigen, maar zeker in zuidelijke staten als Texas is dat niet het geval. Latino’s zijn vaak gelovig en conservatief, waardoor ze steeds vaker kiezen voor Republikeinse kandidaten. De Republikeinen zetten de Democratische Partij ook vaak weg als ‘socialistisch’: daar zijn migranten met roots in Cuba en Venezuela heel gevoelig voor. Over zo’n twintig jaar zullen de VS bestaan uit een meerderheid van minderheden, dus de Democratische partij kan zich niet permitteren die stemmen te verliezen.”

Wat evenmin hielp, was de onpopulariteit van Biden. Hij is een president van veel woorden maar weinig daden, zo luidt de kritiek.

Kerremans: “Eigenlijk klopt dat niet, want Biden heeft heel wat voor elkaar gekregen. Hij heeft 900 miljard dollar geinvesteerd in de Amerikaanse infrastructuur: dat is historisch veel. Biden heeft bij de grote farmabedrijven lagere prijzen voor belangrijke geneesmiddelen afgedwongen en de studieschuld van tientallen miljoenen Amerikanen met 10.000 dollar verlicht. En, misschien nog het belangrijkste: hij heeft historische investeringen gedaan in de strijd tegen de klimaatverandering. Er zal 430 miljard dollar vloeien naar belastingverminderingen voor elektrische voertuigen, subsidies voor schone energie, het koolstofarm maken van de zware industrie, enzovoort. Biden is op sommige vlakken een revolutionair.”

Op welke vlakken heeft Biden gefaald?

Kerremans: “Veel zwarte Amerikanen snakten naar een politiehervorming. De George Floyd-wet (naar de Afro-Amerikaanse man die in 2020 in Minneapolis gedood werd tijdens een arrestatie, red.) moest leiden tot een verantwoordelijker optreden van de politie, maar Bidens voorstel is gestrand.

“Dé blunder van Biden was de chaotische terugtrekking van de Amerikanen uit de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Over twintig jaar zullen die beelden nog altijd aan zijn presidentschap kleven. De paniek rond de luchthaven, burgers die zich vastklampten aan vliegtuigen… Op dat moment is zijn populariteit gekelderd. Biden had tijdens zijn presidentscampagne benadrukt dat het voorbij was met de chaos van Trump: hij zou weer rust en orde brengen. Kaboel bewees het tegendeel.”

Wat met zijn imago van de verwarde, oude man?

Kerremans: “Wanneer Biden over zijn woorden struikelt, zijn zinnen niet afmaakt of traag naar het vliegtuig wandelt, stellen de Amerikanen telkens vragen over zijn fysieke paraatheid. Ik vind dat ook logisch: hij is de oudste Amerikaanse president in de geschiedenis. Kijk maar eens goed naar hem: hij is echt een zeer oude man.

“In de Democratische partij klonk de roep om vernieuwing aan de top de laatste maanden steeds luider. Biden zelf blijft volhouden dat hij de enige is die Trump van een nieuwe overwinning kan houden – hij heeft het in 2020 al bewezen, zegt hij. De gunstige uitslag van de midterms zal hem nog meer wind in de zeilen geven: binnen de partij zal Biden plots véél meer slagkracht hebben. Maar in 2024 wordt hij 82. Kan zo iemand nog president zijn van de Verenigde Staten?”

Wie anders dan Biden moet Trump verslaan?

Kerremans: “Dat is inderdaad de vraag. Bernie Sanders is te oud, hij zal volgens mij niet meer opkomen. De belangrijkste kandidaten zijn minister van Transport Pete Buttigieg en vicepresident Kamala Harris. Maar wie het ook wordt, een campagne tegen Trump: begin er maar aan.”

MIGRANTEN IN DE BUS

Volgens u stelt Trump zich binnenkort opnieuw kandidaat voor het presidentschap.

Kerremans: “Alles wijst in die richting. Trump heeft weinig geïnvesteerd in de kandidaten die hij steunde tijdens de midterms, hij heeft dus nog veel dollars in reserve voor een nieuwe presidentscampagne. Op dinsdag 15 november plant hij een grote aankondiging: mijn kop eraf als hij dan zijn kandidatuur niet bekendmaakt.”

Nu al. Krijgen we dan twéé jaar campagne?

Kerremans: “Trump wilde wellicht nog sneller communiceren, maar van de Republikeinen mocht hij zijn kandidatuur niet aankondigen vóór de midterms. In dat geval zouden die een soort referendum geworden zijn: voor of tegen Trump. Dat zou té veel boze Democraten naar de stembus gelokt hebben. Door de matige verkiezingsuitslag krijgt Trump nu kritiek uit zijn eigen partij: de hoge prijzen aan de pomp en de onvrede met Biden hebben niet de verhoopte winst opgeleverd, Trump had zich nog beter moeten verstoppen. Maar zijn schaduw hing over de hele campagne.”

U zei toch net dat hij er weinig in heeft geïnvesteerd?

Kerremans: “Er zijn overal kopieën van Trump opgedoken. In Pennsylvania heb je Douglas Mastriano en Mehmet Oz, in New Hampshire Don Bolduc, in Arizona was er Kari Lake… Dat zijn geen klassieke Republikeinen uit de school van George W. Bush of Ronald Reagan, het zijn trumpisten. Ze zetten zich in de markt als verlengstukken van de ex-president: ‘Een stem voor mij is een stem voor Trump.’ Ze kopiëren ook Trumps stijl: ze gebruiken dezelfde woorden en schelden hun tegenstanders de huid vol. Ze beweren dat de mainstreammedia en academici alle touwtjes in handen hebben en de aanhangers van Trump willen cancelen.

“Sommige trumpisten hebben dankzij die tactiek gewonnen, zoals J.D. Vance in Ohio, maar opvallend veel Trump-kandidaten zijn níét verkozen geraakt.”

Is Trumps positie in de Republikeinse partij daardoor beschadigd?

Kerremans: “Zeker, hij staat minder sterk dan vroeger. De toplaag van de partij beseft dat de figuur Trump hen nu al twee stembusgangen op rij geschaad heeft: tijdens de Senaats- en presidentsverkiezingen van 2020, en nu ook tijdens de midterms. Ook de Democraten hebben dat begrepen, want belangrijke Democratische geldschieters hebben in de Republikeinse voorverkiezingen campagnes gefinancierd tégen gematigde Republikeinen. Ze wisten dat hun Democratische kandidaten meer kans zouden maken tegen de extreme trumpisten, en ze hebben gelijk gekregen.

“Maar ondanks de matige resultaten zal Trump zich gewoon kandidaat stellen. In zijn wereld is een nederlaag altijd de schuld van anderen, óf zijn de verkiezingen vervalst. Trumps grootste uitdager bij de Republikeinen wordt Ron DeSantis.”

De controversiële gouverneur van Florida. Heeft die dan zoveel macht?

Kerremans: “Hij werd tijdens de midterms herverkozen met een monsterscore. DeSantis is lang niet zo charismatisch als Trump, zelfs een beetje grijs en saai, maar hij is bijzonder populair onder de Republikeinen. Hij kopieert Trump door te focussen op linkse vijanden en the wokes: hij weert schoolboeken over racisme en transgenders uit de bibliotheken en voert een streng anti-immigratiebeleid. Daaraan koppelt hij een conservatieve moraal die veel Amerikanen aanspreekt: hij is tegen abortus en het homohuwelijk.

“DeSantis is een gewiekst politicus. Hij stopt bijvoorbeeld migranten in bussen en voert ze af naar New York en Boston, steden die door ruraal Amerika gezien worden als linkse oorden van verderf. Zulke stunts vinden veel conservatieve stemmers geweldig.”

Kan DeSantis Trump verslaan in de voorverkiezingen voor de Republikeinse nominatie?

Kerremans: “Absoluut. DeSantis zou enórm veel Amerikanen naar de stembus lokken. Trump ziet hem duidelijk als een bedreiging. Niet zo lang geleden steunde hij DeSantis nog, nu is hij met een smeercampagne begonnen. Hij heeft gedreigd met allerlei persoonlijke onthullingen over DeSantis als die zich kandidaat zou stellen: ‘Ik weet meer over hem dan wie ook – behalve misschien zijn vrouw.’ Trump is jaloers, bang en argwanend, en zal dus zo snel mogelijk zijn kandidatuur aankondigen.”

De onderzoekscommissie naar de bestorming van het Capitool was een kijkcijferhit in de VS. Trump werd er door het slijk gehaald.

Kerremans: “De commissie onderzocht één belangrijke vraag: werd de bestorming uitgelokt door wat gestook op sociale media, of hadden Trump en zijn entourage ermee te maken? In de commissie is overduidelijk geworden dat Trump op zijn minst heeft aangestuurd op de bestorming. Op die bewuste 6 januari wist hij dat er rellen op til waren, en toch gooide hij olie op het vuur tijdens een speech in Washington. En tijdens de bestorming zelf heeft hij te lang gewacht om de heethoofden terug te fluiten.”

Verbazingwekkend was de getuigenis van Cassidy Hutchinson, een medewerkster van het Witte Huis. Volgens haar hoorde Trump in de auto het nieuws over de bestorming en wilde hij absoluut naar het Capitool: ‘Ik ben de fucking president’, zei hij, en hij greep naar het stuur. Toen een medewerker hem tegenhield, greep Trump hem bij de keel.

Kerremans: “Wat mij het meest opviel in de commissie, was de onthulling dat Trump de verkiezingsresultaten eerst wel degelijk voor waar aannam. Hij begreep simpelweg niet hoe hij had kunnen verliezen van iemand als Biden. Pas toen mensen in zijn omgeving gekke theorieën verzonnen over gestolen verkiezingen, sprong Trump ook op die trein.”

Een politieke onderzoekscommissie kan niemand veroordelen of straffen, dat kan alleen een rechter na een rechtszaak. Denkt u dat Trump ooit écht veroordeeld wordt? Dan belandt hij in de gevangenis en kan hij ook geen president meer worden.

Kerremans: “Eerlijk: ik wéét het niet. De bal ligt in het kamp van één man: minister van Justitie Merrick Garland. Er is voldoende aanleiding en bewijs voor een strafrechtelijke procedure, maar durft Garland dat aan? Alleen al zo’n procedure starten zal enorm veel controverse veroorzaken. En wat als Trump daadwerkelijk veroordeeld wordt: zullen we dan geen situaties krijgen die nog veel erger zijn dan de bestorming van het Capitool?”

Niemand staat toch boven de wet?

Kerremans: “In een normale rechtsstaat niet, nee. Maar Garland moet verder denken dan de wet, want misschien creëert hij met een proces net een veel groter probleem in Amerika. Ik denk dat Garland het zelf ook nog niet goed weet. Het is niet ondenkbaar dat hij de rechtszaak op de lange baan zal schuiven. En als Trump een tweede keer president wordt, komt hij misschien gewoon met alles weg.”

PRATEN MET POETIN

Wat betekent de machtswissel in het Huis van Afgevaardigden voor de Amerikanen?

Kerremans: “De Republikeinen zullen de komende twee jaar wegen op het beleid. Er zullen wetten komen die nieuwe olie- en gasboringen gemakkelijker maken, zodat Amerika onafhankelijker wordt van Rusland en het Midden-Oosten. Bedrijven en superrijken zullen belastingverlagingen krijgen, én er komt misschien een federale abortuswet.”

Ondanks de tegenstand?

Kerremans: “Het is de droom van sommige Republikeinen om strenge abortustermijnen vast te leggen voor het héle land. Er wordt bijvoorbeeld veel gesproken over de heartbeat-wetten: zodra het hartje van het embryo klopt, mag abortus niet meer. Dat is erg vroeg, veel vrouwen weten dan nog niet eens dat ze zwanger zijn. Het abortusdebat zal binnenkort alleszins volledig losbarsten, want ook binnen de Republikeinse partij is niet iedereen het met elkaar eens.

“Voor de rest veroorzaakt deze situatie ongetwijfeld nog meer verbittering en stilstand. De Republikeinen hebben Biden in een armklem. Als hij niet luistert, leggen ze het land plat met een government shutdown: dan worden de overheidsdiensten stilgelegd.”

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft het geld en de militaire ondersteuning van de VS broodnodig. Veranderen de verkiezingsresultaten iets?

Kerremans: “In de komende weken nog niet. Maar Biden zit binnenkort wel met een mogelijk probleem. Als hij nieuwe steunpakketten naar Oekraïne wil sturen, heeft hij de goedkeuring van zowel het Huis als de Senaat nodig. De Republikein Kevin McCarthy, de toekomstige voorzitter van het Huis, heeft al gezegd dat Oekraïne geen blanco cheques meer zal krijgen.”

Kijken de Republikeinen dan anders naar de oorlog in Oekraïne dan Biden?

Kerremans: “Ja. Een klein, extremistisch deel van de partij schurkt aan tegen Poetin. Maar veel meer Republikeinen vinden het gewoon geen Amerikaans probleem: ‘Waarom pompen we in deze moeilijke tijden zoveel geld in een oorlog die niet de onze is?’ Door de gasleveringen aan Europa schieten de gasprijzen voor Amerikanen ook nog eens de hoogte in.

“Pas op: momenteel blijft een meerderheid van de Republikeinen én de Democraten voorstander van steun aan Oekraïne. Maar McCarthy zal als voorzitter van het Huis de trumpisten tegemoet moeten komen. Oekraïne zal dus nog steeds middelen krijgen, maar de steun zal minder royaal zijn. Bovendien zal de druk op Zelenski toenemen om met Poetin te onderhandelen.”

De Verenigde Staten hebben Oekraïne achter gesloten deuren aangespoord om te onderhandelen met Rusland, schreef The Washington Post vorige week.

Kerremans: “Dat verbaast me niet, want ook heel wat progressieve Democraten laten die boodschap horen aan Biden. Uit peilingen blijkt dat het aantal voorstanders van steun aan Oekraïne daalt. Dat draagvlak zal alleen maar blijven krimpen, dus Amerika zal de druk op Zelensky stelselmatig verhogen. De boodschap is duidelijk: je kunt niet wachten met onderhandelen tot Poetin is verdwenen, want de Amerikaanse steun droogt beetje bij beetje op.

“Maar goed, Biden zal de arm van Zelensky nooit écht omwringen. Als hij Oekraïne dwingt om met de bezetter te praten, geeft hij eigenlijk groen licht aan China om Taiwan binnen te vallen. Het conflict kan dus nog lang duren.”

Republikeinen en Democraten maken over alles ruzie, behalve over China: dat land is de grote rivaal.

Kerremans: “De Amerikanen hebben last van tunnelvisie. Ze gaan voortdurend de confrontatie aan met China, waarop Peking telkens boos reageert. En dan zeggen de Amerikanen: ‘Zie je wel, China is de vijand!’ In het Engels heet dat een selffulfilling prophecy: je krijgt wat je voorspelt omdát je het voorspelt.

“Een voorbeeld: Biden is bezorgd over de tekorten aan computerchips uit Azië door de oplopende spanningen met China over Taiwan, een van de belangrijkste chipproducenten ter wereld. Daarom pompt hij meer dan 50 miljard dollar in de Amerikaanse chipindustrie. Wel, voor Peking is zo’n plan een regelrechte oorlogsverklaring. Die overheidsinjectie gaat in tegen alle beginselen van eerlijke wereldhandel, maar hij oogst er in de VS wel applaus mee op bijna alle banken.”

Is Europa niet naïef door zo innig te blijven handelen met China? Ex-premier Yves Leterme en politicoloog Jonathan Holslag gingen in De afspraak in de clinch over de kwestie.

Kerremans: “Zo’n discussie is fantastisch! In de VS is China de grote vijand, wij práten tenminste nog over de voor- en nadelen van een open relatie met Peking. Wellicht zullen we de komende decennia China niet radicaal uitsluiten, maar wordt het een voortdurende evenwichtsoefening. Dat vind ik geen slecht nieuws. We mogen niet altijd aan het handje van de Amerikanen lopen.”

Dat hoor je vaak. Tot er een oorlog uitbreekt.

Kerremans: “Inderdaad! We hebben een heel dubbelzinnige relatie met de VS. Ik vergelijk het met puberkinderen en hun ouders: we hoeven die vervelende Amerikanen niet in de buurt en willen onze eigen koers varen, tót het heet onder onze voeten wordt. ‘Mama! Papa! Waar zijn jullie?’(lacht) We dachten misschien dat onze afhankelijkheid van de VS voorbij was, maar sinds de invasie in Oekraïne kijken we toch weer allemaal hulpeloos naar de Amerikanen.”

Biden trok deze zomer naar zijn andere grote vijand, Saoedi-Arabië. Jarenlang wilde hij niet met kroonprins Mohammed bin Salman praten vanwege de mensenrechtenschendingen in diens land.

Kerremans: “In autogek Amerika zijn de prijzen aan de benzinepomp voor een president van levensbelang. Biden slikte daarom zijn trots in en ging in het Midden-Oosten op de koffie in de hoop er wat meer olie te kunnen losweken: hoe meer olie op de wereldmarkt, hoe lager de prijzen. Alleen heeft zijn bezoekje weinig uitgehaald. Enkele weken voor de midterms werd duidelijk dat Saoedi-Arabië net mínder olie zou oppompen.”

Volgens bronnen van The Wall Street Journal drijft de kroonprins privé de spot met Bidens blunders.

Kerremans: “Voor Biden was dat hele verhaal een regelrechte vernedering, maar wat moest hij anders doen? Het zijn barre tijden voor het Westen. Omdat we allemaal zo afhankelijk zijn van olie, zijn we volledig overgeleverd aan een handvol autocratische leiders. Vroeger waren de VS en Saoedi-Arabië bondgenoten, vandaag bestaat er een sterke as tussen Saoedi-Arabië en Rusland. Samen hebben die landen buitengewoon veel macht. Er komt een zware recessie, maar ze houden de prijzen hoog omdat we toch niet zonder olie kunnen.”

Daarom is tanken dus al maanden peperduur.

Kerremans: “Niemand weet hoelang dat nog zo zal zijn. De leiders van oliestaten zijn nerveus, want het fortuin dat ze uit hun grondstoffen kunnen halen, is niet onbeperkt. Over tien à vijftien jaar is het voorbij met de olie, want de hele wereld zet in op schone energie. De producenten moeten nú nog zoveel mogelijk geld verdienen, dus zijn ze dit jaar all-in gegaan.

“Volgens mij speelde dat ook mee in Poetins beslissing om een oorlog te starten. Hij beseft dat hij gas en olie nu nog kan gebruiken als chantagemiddel tegen het Westen, maar in 2030 al veel minder. Poetin heeft gewacht tot Angela Merkel weg was, en heeft dan op de rode knop gedrukt.”

Bedankt voor uw tijd. Mag ik u nog een compliment geven? Het siert u dat u in tv-interviews soms gewoon ‘Ik weet het niet’ antwoordt.

Kerremans: “Bedankt. Interviews bezorgen me best veel stress. Ik ben een perfectionist, dus ik bereid me extreem goed voor, en ik ben er als de dood voor om iets te zeggen dat niet helemaal klopt. Daarom zeg ik het ook zonder verpinken als ik iets niet weet. Ik heb dat geleerd van mijn partner: gelijk hebben is leuk, ongelijk hebben is interessanter. Het geeft je de kans om iets bij te leren.”

Zeker? Onze tv-recensent (tr) schreef na een van uw passages in De afspraak een geinig stukje over uw ringbaard. U stuurde hem een e-mail: ‘Ik heb geen ringbaard, ik heb een sik.’ U verspreidde zowaar nepnieuws!

Kerremans (lacht): “Inderdaad! Ik heb een sik, maar ik was mijn snor vergeten. Raar, hè. Dus schrijf het maar duidelijk op: ik had ongelijk.”

© Humo