Hongarije dreigt miljarden Europees geld te verliezen, ernstige vermoedens van fraude en corruptie

Als de Commissie straks concludeert dat de regering van premier Viktor Orbán daadwerkelijk de financiële belangen van de EU schaadt, zal ze voorstellen subsidies stop te zetten of op te schorten. Het zijn de EU-landen die hierover beslissen. Hongarije kan komende jaren rekenen op zo’n 40 miljard euro aan EU-subsidies en heeft dus veel te verliezen.

De nieuwe rechtsstaattoets kwam er eind 2020, omdat de bestaande maatregelen tegen fraude met EU-geld tekortschieten. Het irriteerde sommige EU-leiders, het Europees Parlement en burgers al jaren dat Hongarije en Polen een loopje nemen met de EU-uitgangspunten voor democratie maar tegelijk grote ontvangers van Europees geld zijn. Het Europees Hof van Justitie zette in februari dit jaar het licht op groen voor de nieuwe subsidietoets, door de bezwaren van Warschau en Boedapest van tafel te vegen.

Vriendjespolitiek

De brief die de Commissie woensdag naar Boedapest stuurde, liegt er volgens betrokken ambtenaren niet om. Het is een lange lijst met ‘bewijzen en zware vermoedens’ van misstanden met EU-geld: vriendjespolitiek bij de aanbesteding van met EU-subsidie gefinancierde projecten; gebrekkige controle op de besteding van EU-geld; fraude en corruptie; tegenwerking bij de vervolging van misbruik van het EU-budget; alsook het ontbreken van antifraudebeleid. De afgelopen tien jaar moest Hongarije vaker dan welk ander EU-land dan ook al subsidies terugbetalen. “Maar dat heeft niet tot verbetering geleid”, aldus een Commissie-ambtenaar.

De nieuwe rechtsstaattoets is een zwaardere strafmaatregel dan de bestaande ‘financiële correcties’. Als het financiële belang van de EU geschaad is – of de kans groot is dat het gebeurt – kan de Commissie in principe EU-subsidies op alle terreinen stilleggen. Hoeveel geld Hongarije dan verliest, hangt af van de omvang van het misbruik en de duur.

Negen maanden

De brief van de Commissie aan de regering van Orbán is de eerste stap. Boedapest heeft nu twee maanden om te antwoorden op de verdenkingen en maatregelen te nemen. Blijven die uit, dan volgt een tweede brief. Volgt ook daarop geen bevredigend antwoord, dan maakt de Commissie een voorstel om de subsidiestroom af te knijpen.

Daarover beslissen de EU-landen met gekwalificeerde meerderheid, Polen en Hongarije kunnen dat dus niet blokkeren. De hele procedure mag maximaal negen maanden duren.

Polen heeft nog geen brief ontvangen. Volgens de Commissie heeft dat niets te maken met hoe Polen momenteel de meeste Oekraïense vluchtelingen opvangt en vooroploopt in het verzet tegen de Russische agressie in Oekraïne. Volgens Commissie-ambtenaren is het misbruik van EU-geld in Polen minder eenduidig dan in Hongarije en is daarom meer onderzoek vereist.