Hoe onze stranden ‘verpretparken’, en niet alleen in Blankenberge

Cathy Galle is journalist.

Wie graag met de teentjes de temperatuur van ons zeewater polst, moet zich vanaf deze paasvakantie weer eerst tussen strandcabines, ligzetelverhuurbedrijven en vooral een hoop strandbars wurmen. Strandbars zijn tijdelijke horecaconstructies op het strand, waar je bij voorkeur cocktails drinkt in gemakkelijke zetels met Ibiza-beats op de achtergrond.

De strandbaruitbaters zijn blij. “Eindelijk weer een échte zomer”, klinkt het in strandbar Sun Beach in Blankenberge. Uitbater Michael Polen is al aan zijn vijftiende seizoen bezig. Al mag je de twee vorige eigenlijk niet echt meetellen, vindt hij. In het eerste coronajaar mochten de bars pas open in juni, in het tweede coronajaar mochten er dan weer geen zetels geplaatst worden en golden er allerhande regels. Bovendien was het weer een hele zomer lang niet om over naar huis te schrijven. Het enige positieve was dat veel mensen niet op reis gingen en dan maar naar de kust kwamen. Volk zat, dus.

“Maar nu corona eindelijk geweken is, mag alles weer”, zegt Polen opvallend goedgeluimd. Dat de coronacurves opnieuw met een rotvaart omhooggaan, willen ze aan de kust graag even negeren.

Frigoboxtoerist

Strandbars zijn een dingetje geworden aan onze kust. Enkele jaren geleden kwam er hier en daar een piepen. Ondertussen zijn er al meer dan zestig, verspreid over de tien kustgemeenten. Strandbars zijn een treffend voorbeeld van hoe we in Vlaanderen met onze ruimtelijke ordening omgaan. Publieke ruimte hoort publiek te zijn. Maar in zo’n strandbar kan je als dagjestoerist niet zomaar eventjes in een zeteltje neerploffen om er een van thuis meegebracht boterhammetje op te eten. Je moet er verplicht consumeren.

Wat wijlen Leopold Lippens ooit beroemd maakte, de strijd tegen de frigoboxtoerist in zijn Knokke, geldt nu voor zowat de hele kust. Het was trouwens Lippens zelf die meer dan vijftien jaar geleden als eerste met strandbars begon. Om het strand en zijn gemeente toch wat ‘elitairder’ te maken.

De andere kustgemeenten vonden het idee eerst belachelijk, tot ze er de commerciële voordelen van begonnen in te zien. Want niet alleen de ondernemers die een hele zomer lang geld verdienen, zijn er blij mee. Ook de gemeentekassen gaan er op vooruit. En soms lopen die twee zaken al eens door elkaar. In Blankenberge moest vorig jaar een schepen opstappen omdat hij gesjoemeld zou hebben met concessies voor die strandbars.

Moeten we het oké vinden dat de helft van de stranden ondertussen betalend geworden is? De lokale politici zien weinig graten in die commercialisering van het strand. “De strandbars zijn hip en trendy en geven een positieve impuls aan het strand”, zei voormalig gedeputeerde Franky De Block (Vooruit) ooit toen hem die vraag werd gesteld in de provincieraad. Volgens hem waren die bars ook belangrijk om het jonge volkje aan te trekken. Ze kunnen de kust het toch nog altijd wat oubollige imago doen afschudden.

Jongeren moeten dus blijkbaar cocktails kunnen zuipen op het strand in luxezeteltjes, lijkt de redenering te zijn. “Dat zuipen deden we vroeger ook al, zonder die strandbars”, merkt een Blankenbergenaar, die staat te kijken hoe een strandbar opgebouwd wordt, nogal laconiek op. “Dat ging toen wel een stuk spontaner. Iedereen bracht bier, wijn of sterke drank mee. We zaten op het strand tot ’s nachts en genoten. We deden gewoon ons goesting. En het was een stuk goedkoper.”

Strandbars zijn de ‘verpretparking’ van onze stranden. Het lijkt wel alsof kustbezoekers altijd maar geëntertaind moeten worden en niet meer zelf voor plezier kunnen zorgen. En daar willen ze ook nog eens voor betalen. Terwijl je bij uitstek op een strand niet veel nodig hebt om je te kunnen amuseren. De mooiste plek op aarde voor wie zand met schelpjes lust.

Sinds de Tweede Wereldoorlog ijverden politici voor het publiek toegankelijk maken van de stranden. Daarvoor was het vooral de elite die ervan genoot. Nu lijken we, zonder dat we er veel erg in hebben, opnieuw op te schuiven naar een privatisering. Alles voor de commerce.