Hoe onlinedatingapps voor meer multiculturele liefde zorgen

"Absoluut. Wij zorgen voor meer interraciale relaties. Net daarom voeren we nu campagne om emoji’s voor gemengde koppels erdoor te krijgen”, antwoordt Evan Bonnstetter, woordvoerder bij datingapp Tinder, op de vraag of de datingapp het aantal ‘gemengde’ koppels de hoogte in jaagt.

Er zijn een persbericht, een filmpje en een petitie waarin Tinder het Unicode Consortium, de organisatie die emoji’s over alle platformen heen beheert, dringend oproept om elektronische ‘emoticons’ voor ‘gemengde relaties’ te creëren: emoji’s die een verliefd koppeltje tonen waarbij de partners elk een andere huidskleur hebben.

Bonnstetter benadrukt het belang van de actie: “Het is hoog tijd dat ook de liefde van interraciale koppels vertegenwoordigd is in de universele taal van de digitale wereld. Daarom vragen wij drie alternatieve huidskleuropties voor elk van de figuurtjes in de koppel-emoji’s. Licht, medium en donker in plaats van het standaard geel.”

Een evidentie

Het mag duidelijk zijn dat ze bij Tinder meer bezig zijn met de emoji’s dan met de vaststelling op zich dat onlinedating voor meer gemengde, internationale, interculturele en interraciale koppels zorgt. Voor dit bedrijf is dat met andere woorden al een evidentie.

En daar zijn economen Josue Ortega (Universiteit van Essex) en Philipp Hergovich (Universiteit van Wenen) verantwoordelijk voor. Onlangs kwamen ze met een onderzoek (The Strength of Absent Ties: Social Integration via Online Dating) waarin ze tonen hoe het aantal gemengde huwelijken in de VS de laatste tweede decennia sterk is gestegen en hoe dat opvallend perfect gelijkloopt met de lancering van grote onlinedatingplatformen.

Tussen 1980 en 2015 steeg het aantal huwelijken tussen mensen van een ander ras in de VS van 6 naar 17 procent. “En ook al was er al vijftig jaar een stijging aan de gang, het is intrigerend dat er een piek was kort na de lancering van de eerste grote datingsites zoals March.com in 1995, en dat in de eerste tien jaar na 2000, wanneer die platformen echt doorbraken, het aantal interraciale huwelijken met liefst de helft toenam”, schrijven Ortega en Hergovich.

En dat vinden zij geen toeval. Zeker, in een wereld waarin we steeds meer reizen, migreren en bereikbaar zijn voor elkaar, is die trend te verwachten. Een vakantielief kan makkelijker dan ooit een langeafstandslief worden en onder andere daardoor lijkt het aantal latrelaties ook toe te nemen.

Sprookjesscenario

De Amerikaanse Aimee Swartz (46) en haar Schotse man Terry Glancy (50) zijn zo’n koppel dat is ontstaan door veel gereis en verhuizen. Ze ontdekten elkaar in 2004 op een soort voorloper van Tinder – een site waarop expats in ons land praktische info uitwisselen.

Aimee: “Ik woonde voor mijn werk in België. Hij zat in Duitsland, maar had hier ook gewerkt en was nog actief op die site. We bouwden online een band op. Ik had er geen idee van hoe hij eruitzag, maar vond hem grappig en boeiend. Op een bepaald moment organiseerden mensen van de site een feestje. Daar kwam Terry speciaal voor terug naar België. Toen werden we een koppel.”

De twee trouwden in 2006, woonden daarna in Nederland en de VS en nu in een piepklein Schots dorp. “Ik had nooit kunnen denken dat ik hier met een Schot zou belanden, maar we zijn wel allebei internationaal ingesteld en zelf had ik altijd wel gehoopt op een buitenlandse man”, zegt Aimee.

Maar kosmopolieten, meer migratie en meer diversiteit kunnen de pieken in het aantal gemengde huwelijken niet volledig verklaren. Zelfs als de onderzoekers rekening houden met die factoren, blijft het specifieke verband tussen veel meer onlinedating dan ooit (zie grafiek) en meer interraciale huwelijken overeind. Het enorme aantal mensen op Tinder en gelijkaardige apps zoals Happn, Hinge, Badoo en Lovoo en de manier waarop ze mensen uit alle uithoeken van de wereld op één plek kunnen samenbrengen voor dates, spelen hier duidelijk ook een rol.

Wie een date zoekt op Tinder, dat zo’n 50 miljoen gebruikers heeft en dagelijks voor 12 miljoen matches zorgt, krijgt in geen tijd en moeiteloos een resem ‘opties’ voorgeschoteld die je alleen op basis van hun foto’s en hun locatie kunt ‘aanvaarden’ (swipe naar rechts) of ‘negeren’ (swipe naar links).

Tinder gebruikt je locatie om in je buurt seks- of liefdespartners voor je te gaan zoeken. Bij die eerste Tinder-stap ga je dus in zee met knappe totale vreemden die wel in je buurt zijn, waardoor ze voor jou (tijdelijk) ‘beschikbaar’ zijn, maar die van ongeveer overal kunnen komen en die zeker niet per se jouw nationaliteit, cultuur en meningen delen.

Zeker in grootsteden heb je zo aanzienlijk meer kans om aantrekkelijke buitenlandse passanten zoals toeristen of zakenlui op doorreis te ontmoeten. Dankzij onlinedating is het er veel waarschijnlijker dat je vanuit je luie zetel iemand leert kennen uit pakweg Nigeria of Letland die momenteel in je buurt vertoeft.

Alleen maar seks

Ook zijn er steeds meer mensen die via die apps aan hun vakantielief blijven plakken. Dan zit je voor een congres in Oslo, sla je daar aan het tinderen en niet veel later ben je getrouwd met een Noor en woon je daar zelf. Uiteraard gebruiken velen de apps en sites voor tijdelijk lokaal vertier, maar gewoonweg omdat die onlinecupido’s bestaan, is ook zo’n sprookjesscenario nu minder uitzonderlijk dan niet zo heel lang geleden.

De Belgische Hannah Dusar (27) uit Antwerpen en David Do Vale (29) uit Lissabon zitten in zo’n Tinder-sprookje. Hij kwam begin 2016 naar België voor een jobaanbod, nu zijn ze tien maanden getrouwd en wonen ze samen in Antwerpen.

“Ik klopte lange werkdagen en wilde hier op een makkelijke manier mensen leren kennen”, zegt David. “Aan een scherm met een app die geolocatie gebruikt, is dat heel simpel. Zeker in een smeltkroes als Antwerpen match je dan al snel met uiteenlopende mensen. Ik was toen niet op zoek naar een lief, maar nu ben ik zo dus getrouwd.”

Hannah: “Zo’n app trekt je uit je eigen kringetje. David had ik zonder Tinder nooit ontmoet. Wij gingen niet naar dezelfde plekken en ook al omdat zijn leven in Portugal lag, was er geen enkele link. Toen ik hem op de app zag, swipete ik naar rechts omdat ik hem aantrekkelijk vond en een vrije, avontuurlijke geest zag. Dat bleek helemaal te kloppen.”

Ook voor de Mexicaanse Victoria (26) en Vlaming Sven (31) draait een ontmoeting op een app nu uit op een internationaal huwelijk. Zij kwam drie jaar geleden studeren aan de VUB. “Omdat zo’n app het veel makkelijker maakt om als buitenlander mensen te leren kennen, ging ik tinderen. Zoals vaak was dat geen positieve ervaring. Mannen willen enkel seks”, zegt ze.

“Ik had het bijna opgegeven toen ik overschakelde op Happn. Sven was de laatste die ik een kans zou geven. En dat bleek direct een perfecte match. We zijn nu een jaar samen en gaan trouwen. Onze families zijn enthousiast. We weten zeker dat we elkaar nooit hadden aangesproken mochten we elkaar in het echt hebben gekruist. Ik sprak de taal niet en hij is eerder introvert. Tussen al die mensen op zoek naar seks hebben wij vooral veel geluk gehad.”

Zoals Aimee en Terry, Hannah en David en Victoria en Sven zijn er dus steeds meer liefdes: online ontsproten tussen vreemden uit andere landen of werelddelen, ver weg van het onder-de-kerktorenscenario.

“Wie openstaat voor een fling of een relatie met een buitenlander of iemand van een ander ras, er geen probleem mee heeft of het zelfs graag wil, zal dat nu veel makkelijker kunnen doen omdat je via Tinder vlotter zulke mensen ontmoet dan in je eigen bubbel”, zegt communicatie-expert Elisabeth Timmermans, die aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam onderzoek doet naar onlinedating.

Lieven Denolf is zo iemand die actief op zoek ging naar een intercultureel huwelijk. Hij wilde graag een vrouw met Afrikaanse roots, maar die zoektocht liep in zijn Vlaamse realiteit niet meteen van een leien dakje. Via Badoo vond hij zijn vrouw, Jhanelle Bockondas.

“Mijn eerste vrouw, een Limburgse, leerde ik op de universiteit kennen”, zegt Lieven. “We waren zeventien jaar samen maar zijn gescheiden toen ik 37 was. Eigenlijk droomde ik van een vrouw met Afrikaanse roots. Maar alleen al een nieuwe partner vinden, was niet makkelijk. Het was eind jaren 90. Van internet was er amper sprake. Het was de tijd van de zoekertjes. Toen onlinedating ontstond, werd het plots veel eenvoudiger.”

Focus op uiterlijk

Badoo, nu ook een app, kun je ook op locatie laten zoeken en je kunt criteria aangeven zoals leeftijd en lengte maar dus ook etnische achtergrond. “Zo heb ik Jhanelle leren kennen. Ze groeide tot haar twintigste op in Congo-Brazzaville. Ze bleek sindsdien in West-Vlaanderen te wonen, waar ik geboren ben en tot mijn achttiende woonde. Ondertussen zijn we zes jaar samen en hebben we een kindje van vier.”

Toch is het niet zo dat datingsites en -apps ons op het vlak van relaties ruimdenkender maken, ook al voert Tinder nu campagne rond dat idee. Het kan ons meer dan ooit uit ons eigen wereldje trekken, maar het kan er ons ook nog dieper in duwen.

“Door de focus op uiterlijk gebeurt het nu wel dat mensen die anders nooit openstonden voor iemand van een ander ras of een andere cultuur gaan denken: ‘Tiens, wat een knapperd’ en dan toch eens daten met iemand die ze anders niet hadden overwogen”, zegt Timmermans. “Maar daarna gaan de meesten toch selecteren op basis van vaste voorkeuren, zoals opleidingsniveau of afkomst.”

Ook Janelle Ward, die als assistent-professor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam onderzoek doet naar onlinedating, stelt: “Het wordt vooral makkelijker voor wie er sowieso positief tegenover staat, maar de apps zelf zorgen niet voor meer openheid.”

Want zij en andere onderzoekers zien dat velen vooral dates met dezelfde achtergrond en bagage verkiezen en dat velen wel beweren dat ze geen raciale voorkeuren hebben, maar in de praktijk toch kiezen voor een partner met eenzelfde achtergrond. Zo staan maar weinig vrouwen open voor een Aziatische man en zien maar weinig niet-moslims een moslim als geliefde zitten.

En onlinedating versterkt eveneens die voorkeur om vooral voor ‘gelijken’ te kiezen. Want via de onlinecupido’s kun je heel gericht zoeken, en dus ook wie vooral herkenbaarheid wil, vindt sneller zijn of haar gading. Bovendien geven de apps keuzestress. “De eindeloze mogelijkheden doen sommigen juist extra hard teruggrijpen naar wat bekend is”, zegt relatiedeskundige Rika Ponnet. “Ik zie mensen die zich dan helemaal vastzetten en een uitgebreid lijstje maken met criteria waaraan hun match moet voldoen. Zeer vaak zijn dat zoektochten naar gelijkenissen en het bekende.”

Drempelvrees

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat er ook datingapps floreren die net gebaseerd zijn op ‘ons kent ons’-criteria. Er zijn er voor hoogopgeleiden en voor rijken, voor joden, christenen en voor moslims, zoals het in 2015 opgerichte Minder, de moslimversie van Tinder. Op Hater krijg je matches op basis van ‘dingen die je haat’ en in de VS is er onder andere één voor Trump-kiezers. Hun slogan: ‘Making dating great again.’

Sommigen zetten ook vraagtekens bij pionier Tinder en zijn broertjes en zusjes ‘als grote samenbrengers’. Zo klagen gebruikers die niet tot ‘de lokale meerderheid’ behoren over ‘fetisjisme’. Een zekere ‘Lilian’, een Aziatisch-Amerikaanse die op haar Instagram-account @thefleshlightchronicles de draak steekt met dat probleem, vertelt bijvoorbeeld tegen Vice: “Als Aziatische vrouw had ik helemaal niet het gevoel dat ik in een zee van ruimdenkende mensen terechtkwam. Mannen staarden zich blind op mijn ras. Dan kreeg ik boodschappen als ‘Ik wil mijn eerste Aziatische eens proberen’ of ‘Ik zou graag je kut eten zoals gebakken rijst met garnalen’.”

Lilian bespeurde dus een iets ander verband dan Ortega en Hergovich: “Hoe langer ik op Tinder zat, hoe meer ik online grote gelijkenissen zag met het dagelijkse offline racisme en seksisme.”

Ook de Franse journalist en tinderaar Stéphane Raes, dertiger, vindt Tinder eerder benepen. “Omdat alles om je foto draait en er zo veel mensen passeren, heeft alleen wie de perfecte foto’s biedt echt succes. Dat bevordert de sociale of etnische mix niet want wie niet tot de blanke middenklasse behoort, of er niet goed in geïntegreerd is, kent die codes veel minder goed. Tussen al die perfecte plaatjes lijken de foto’s van bijvoorbeeld de Afrikaanse vrouwen die ik soms zie, wat goedkoop of klungelig.”

Drempelvrees

Jhanelle had last van drempelvrees en onwennigheid. “Ik vermoedde vooral mensen te ontmoeten die uit waren op iets vluchtigs maar ik voelde ook schaamte om binnen mijn Afrikaanse gemeenschap toe te geven dat ik mijn relatie via onlinedating had gevonden”, zegt ze.

Op een bepaalde manier zijn Tinder en co. dus toch ook ‘ons kent ons’ en conformistisch, stelt Stéphane. “Niet per se op basis van je huidskleur, maar wel heel erg op basis van of je tot de groep mensen behoort die de juiste filters gebruikt en van die afgelikte, hippe kiekjes van zichzelf weet te posten.”