NieuwsOrka
Hoe kwam een orka op het strand in Cadzand terecht? ‘Orka’s zijn intelligente dieren, die spoelen niet zomaar aan’
Het is bijna een eeuw geleden dat er voor het laatst een orka aanspoelde vanuit de zuidelijke Noordzee. De orka overleed in de nacht van zaterdag op zondag. Hoe kwam ze op het strand van Cadzand terecht?
Belletjes over aangespoelde orka’s krijgen de hulpverleners van SOS Dolfijn, een noodhulporganisatie voor walvisachtige dieren, best vaak. “Maar het komt bijna altijd neer op een aangespoelde bruinvis of potvis. Een aangespoelde orka is écht uniek”, zegt Annemarie van den Berg, directeur van SOS Dolfijn. Dus toen de telefoon zaterdagmiddag roodgloeiend stond, wachtte Van den Berg met spanning op beeld van de situatie op het strand in het Zeeuwse Cadzand. Geen potvis of bruinvis deze keer, maar een zwart-witte orka.
Van den Berg hield de situatie nauwlettend in de gaten. Er kwam steeds meer informatie haar kant op over het dier. Hoe oud en hoe groot ze was, bijvoorbeeld. Tussen de tien en vijftien jaar werd ze geschat. En met haar vijfenhalve meter was al snel duidelijk dat ze geen kalf meer kon zijn en dus niet meer afhankelijk was van haar moeder. Dat betekende voor SOS Dolfijn en de ook ingeschakelde Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) al snel dat ze haar terug de zee in moesten krijgen.
Een tijdje op het strand is geen probleem
Orka’s zijn zoogdieren en kunnen daarom zonder al te veel problemen een tijdje op land liggen. Maar de nadruk ligt wel op ‘een tijdje’. Want, legt Van den Berg uit, het lijf van een orka is niet gewend aan de drukkende zwaartekracht, waar ze onder water bijna geen last van hebben. “Op het land liggen is zwaar voor zo’n lijf. Hun spieren kunnen schade oplopen.”
De organisaties zetten in op een ‘terugzetactie’. Dat moest met de hand, want reddingsacties waar groot materieel aan te pas moet komen, zoals takelwagens, kan je volgens Van den Berg eigenlijk geen reddingsoperatie noemen. “Het dier gaat daar kapot aan.” Een orka van vijfenhalve meter weegt wel zo’n tweeduizend kilo, dus om de orka het water in te begeleiden, was veel menskracht nodig. Daar kwamen volgens Van den Berg veel mensen van de KNRM aan te pas, die hebben geprobeerd de orka eerst rechtop te krijgen en haar via het opkomende water de zee weer in te helpen.
Orka was al stervende
Dat lukte in eerste instantie, maar al snel kwam de orka opnieuw vast te zitten in het zand. Het was haar niet gelukt om op eigen houtje het open water weer op te zoeken. En ondertussen ging het steeds slechter met het dier, zagen Van den Berg en haar collega’s. Nu de terugzetpoging mislukt was, werd de vraag opgeworpen of het niet beter was om de orka in te laten slapen. Uiteindelijk hoefde een aanwezige dierenarts slechts sedatiemiddelen toe te dienen. De orka was al stervende, aldus Van den Berg.
De waaromvraag moet in de komende paar weken beantwoord worden. Het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit heeft de Universiteit Utrecht gevraagd om uit te zoeken hoe de stranding kon gebeuren. Het lichaam van de orka is daarvoor naar de faculteit diergeneeskunde gebracht. Dat onderzoek moet ook duidelijk maken hoe het kon dat de orka in de zuidelijke Noordzee terechtkwam en of ze ziek was. Voor Van den Berg van SOS Dolfijn blijft het tot die tijd koffiedik kijken, maar één ding weet ze wel zeker: “Orka’s zijn zeer intelligente dieren, die spoelen niet zomaar aan”.
