Hoe koopzondagen en volle winkelstraten voor een potje politiek zwartepieten zorgden

De ingreep om niet-essentiële winkels te sluiten werd vrijdag afgekondigd door het Overlegcomité, waar de regeringen van ons land samenzitten. Omdat de beslissingen nog verfijnd en juridisch uitgewerkt moesten worden, konden de nieuwe regels pas zondag om middernacht ingaan.

Het gevolg van de aankondiging liet zich zaterdag meteen merken met overvolle winkelstraten. Maar ook zondag trokken nog heel wat mensen naar de winkel, bijvoorbeeld op de Antwerpse Meir. Door de koopjesdag die daar elke eerste zondag van de maand geldt waren heel wat winkels er gewoon open.

Het hele weekend lang regende het oproepen van politici om toch maar niet naar de winkel te trekken en werd de politieke verantwoordelijkheid voor de ontstane chaos heen en weer gespeeld. Burgemeester van Antwerpen Bart De Wever (N-VA) riep in een videoboodschap op om de veiligheidsmaatregelen te respecteren, maar kreeg niettemin zware kritiek omdat hij de koopjesdag niet had geannuleerd. Ook van Antwerps gouverneur Cathy Berx (CD&V). “Cynisch en onbegrijpelijk”, liet zij zich ontvallen.

‘Waarom verbieden ze het dan niet?’

Na kritiek van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) en minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) kaatste N-VA-fractieleider Peter De Roover kaatste de bal terug. “Als minister Vandenbroucke winkelen deze zondag gevaarlijk vindt, waarom verbiedt zijn regering het dan niet?”

Zo simpel is het niet, klonk het bij Verlinden. Het opstellen van het Ministerieel Besluit, dat de maatregelen wettelijk vastlegt, vraagt tijd. Dat is hetzelfde argument als Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) vorige week gebruikte toen er kritiek kwam op Vlaamse maatregelen die dinsdag aangekondigd werden en pas vrijdag ingingen.

In afwachting van het Besluit was het volgens Verlinden aan de lokale besturen om in te grijpen als ze dat nodig vonden. Dat gebeurde onder meer in Kortrijk, waar de koopzondag door de burgemeester werd geschrapt. Volgens jusitieminister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) was het risico in het lokale shoppingcenter te groot. Ook op het Overlegcomité werd volgens hem gesproken over het risico op mensen die nog snel zouden gaan shoppen. “We wisten dat dat zou gebeuren, maar we hoopten dat burgemeesters de koopzondag zouden verbieden.”

De Wever kaatste de bal ’s avonds terug richting federale regering. “Het ministerieel besluit om de winkels te sluiten was gisteravond klaar. Dit is zondag afgekondigd om 11.36 uur. Dan waren de winkels net open”, zei hij aan VRT NWS en Het Laatste Nieuws. “Als men dat ’s ochtends had afgekondigd, had men in heel het land de winkels kunnen sluiten en had men ook het grensoverschrijdend shoppen nog kunnen verbieden. Maar men heeft dat niet gedaan.”