Onderwijs
Hoe hou je jonge leerkrachten aan de slag in grote steden? Schakel een coach in
Antwerpen experimenteert dit schooljaar in zeven scholen met lange stages voor leraren in opleiding, om hen te wapenen tegen stedelijke problemen als diversiteit en kansarmoede. Drie Vlaamse steden stellen met diezelfde reden ook mentors aan. ‘Te veel jonge leerkrachten haken af.’
Beginnende leerkrachten haken snel af. Binnen de vijf jaar na hun eerste les, stapt bijna 20 procent van de kleuterleiders en onderwijzers de klas uit. Jobonzekerheid is een grote factor, maar er zijn velerlei oorzaken. Het probleem stelt zich het sterkst op scholen die ook nog eens kampen met stedelijke uitdagingen zoals anderstaligheid, kansarmoede en culturele verschillen.
In Vilvoorde heeft het Stedelijk Onderwijs na het aansturen van Onderwijsschepen Jo De Ro (Open Vld) een mentor aangesteld die startende leerkrachten moet begeleiden. Vilvoorde is de snelst groeiende stad van Vlaanderen en zag in tien jaar tijd het aantal leerlingen in het basisonderwijs toenemen met 14 procent.
Andere context
“We ervaren dat jonge mensen die net van de lerarenopleiding komen, vaak stage hadden gelopen in scholen die niet dezelfde context als onze scholen hebben”, zegt de schepen. “Hier zijn veel meer anderstalige kinderen, meer verschillende origines en meer kansarmoede.”
Linda Verschueren, die dertien jaar directrice was van een van de scholen in Vilvoorde, zal de beginnende leerkrachten voortaan bijstaan. Dat soort mentorprogramma’s loopt ook in Gent en Antwerpen. Nochtans maakt de Vlaamse overheid hier sinds 2010 geen budget meer voor vrij, nadat bleek dat veel scholen met dat geld extra uren gaven aan leerkrachten die niet aan een voltijds pakket kwamen.
“In plaats van de uitwassen aan te pakken, heeft men het mentorsysteem afgeschaft”, zegt Gents schepen Elke Decruynaere (Groen), die in het Stedelijk Onderwijs drie mentors heeft aangesteld, twee halftijdse en een voltijdse functie. Steden als Vilvoorde, Gent en Antwerpen leggen de resturen van verschillende scholen bij elkaar om een leerkrachtencoach te kunnen betalen. Daarnaast zijn er in zogeheten mentorencafés, regelmatige bijeenkomsten tussen mentoren en startende leerkrachten.
In Antwerpen startte vorig jaar een pilootproject in de stedelijke basisschool De Wereldreiziger. Drie laatstejaarsstudenten in de lerarenopleiding volgden er geen stage van enkele weken, maar van een heel schooljaar. Een idee van directeur Dirk Bicker. “Geen verwijt gericht tot de hogescholen, maar bij elke afgestudeerde leerkracht die bij ons startte, moesten we toch nog een intensieve training geven”, zegt Bicker, die hiervoor samenwerkt met Artesis Plantijn Hogeschool.
Shock van de praktijk
“Te veel leerkrachten haakten na enige tijd toch nog af. Hier zitten leerlingen uit Afghanistan, Libië en Irak. Dat brengt extra uitdagingen met zich mee. Neem bijvoorbeeld een aanslag in Parijs. Op onze school moet je daarover praten, want zoiets leeft. Hier klinken meer dan zestig verschillende talen.”
Zijn project geeft studenten de mogelijkheid om in hun laatste jaar volop mee te draaien. “Ze starten al eind augustus, want je mag die start niet missen. Van die afzonderlijke leerlingen een echte groep vormen, een klas, is een onontbeerlijke vaardigheid.”
Leerkrachten in opleiding zijn drie dagen per week op school, en voltijds tijdens de periode die normaal voorzien is voor hun stage. Sinds dit schooljaar is het Werkplektraject uitgebreid naar twee kleuterscholen en vier andere lagere scholen in het Stedelijk Onderwijs Antwerpen.
“Wie op die manier zijn of haar laatste jaar doet, heeft evenveel ervaring als iemand die twee jaar werkt”, maakt Bicker zich sterk. “Het zal de shock van de praktijk drastisch verkleinen wanneer ze erna effectief als juf of meester starten.”
