Hoe 'gevaarlijk gek' is de 45ste president van de VS?

Over de nieuwe president van de VS hebben meer dan 3.000 psychologen en psychiaters in een manifest verklaard dat hij te gestoord is om het belangrijkste politieke mandaat ter wereld op te nemen. Hij lijdt volgens hen onder andere aan narcistische persoonlijkheidsstoornis, paranoia en antisociale persoonlijkheidsstoornis.

Tony Schwarz, de co-auteur van Trumps biografie, verklaarde dat het boek vandaag een andere titel zou krijgen: ‘De Sociopaat’. “Ik ben ervan overtuigd dat als hij wint en de kerncodes krijgt, dat het einde van de wereld kan betekenen”, verklaarde Schwarz. In januari is het zover.

De overwinningsspeech van Trump lijkt aan te geven dat de haatdragende, racistische, seksistische, impulsieve, empathieloze, manipulatieve, dreigende, liegende, zelfverheerlijkende, de macht misbruikende, wartaal uitkramende horrorclown die niet tegen kritiek kan mogelijk wat zal dimmen.

Maar wat zegt dat voorgekauwde moment over de échte ‘Donald’ die aan de knoppen van de wereldmacht zal zitten?

Sociopaat?

Psychiaters blijven verdeeld. De vooraanstaande American Psychiatric Association (APA) houdt zich aan de Goldwater-regel. Die stelt dat het onethisch is een diagnose te plakken op iemand die je zelf niet in behandeling hebt.

In 1973 voerde de APA de regel in nadat Republikeins senator Barry Goldwater in de verkiezingsrace van 1963 door professionals als een onbetrouwbare gek was weggezet. Dat bleek onterecht. Goldwater werd een van de meest gerespecteerde politici in zijn partij.

Met andere woorden: omdat er bij politiek bedrijven heel wat theater komt kijken, is het erg moeilijk om op basis van iemands publieke strapatsen in te schatten of hij of zij echt gestoord is. En hoe en in welke mate.

Zelfs ‘klassieke gevallen’ scoren geregeld laag op psychopatentests. “Je kunt perfect een erg seksistische, aandachtszieke, arrogante, paranoïde, aanstootgevende persoonlijkheid hebben zonder dat je psychisch ziek bent. Net zoals je psyschisch ziek en een erg aangename mens kunt zijn”, vat neuroloog Dean Burnett (University of Cardiff) het samen.

Een prangender onderzoeksvraag vindt hij wat het zegt over de psyche van miljoenen burgers dat ze zo zijn aangetrokken tot schuim- en vuilbekkende types als Trump.

Anderen vinden dat hij zo overduidelijk gestoord is dat ze de Goldwater-regel wel moéten doorbreken en dat ook in grote getale doen. Verwijzingen naar Adolf Hitler duiken hier en daar op. “Dit geval is een bedreiging voor de democratie”, stelt William Doherty (University of Minnesota) samen met dus de duizenden anderen die manifesten en petities lieten circuleren.

Publiek personage

Hij benadrukt dat vandaag een lawine aan uitspraken, reacties, posts en video’s op sociale media beschikbaar is. “Al dat materiaal geeft wel een diepe inkijk in zijn publieke personage. En we kunnen zeker een relevante, cruciale diagnose over dat personage maken zonder te hoeven weten of hij ook altijd zo doet als hij thuis bij zijn familie is”, zegt Doherty.

En dan wordt het lijstje dus erg lang, met als steeds terugkerende thema’s de narcistische en antisociale persoonlijkheidsstoornis. Onbetrouwbaarheid, gebrek aan inlevingsvermogen, grootheidswaanzin, agressie en roekeloosheid zijn daarbij de voor een leider meest zorgwekkende kenmerken.

Sommigen wagen Freudiaanse uistapjes en verwijzen naar Trumps koude, werkverslaafde en autoritaire vader en zijn moeder die hem daar niet tegen kon beschermen. Vandaar de killermenatileit. Vandaar de vrouwenhaat.

Ondanks de onenigheid, is iedereen het erover eens dat president Trump maar best omringd wordt door bedaarde slimme medewerkers die hem intomen. Dat vindt ook zijn andere biograaf, Michael d’Antonio. Hij noemt niet psychische ziekte als reden, maar een minstens even zorgwekkende vaststelling: “Nee, Trump is niet gek. Hij mist een moreel kompas.”