Hoe gaan koffiebars om met ‘profiteurs’? ‘Zelfs nu het druk is, heb ik daar geen probleem mee’

Gratis wifi, een warme omgeving en sanitair. En dat voor de prijs van een kop koffie. De vele koffiebarwerkers met hun laptop zorgen voor kopzorgen bij heel wat uitbaters. ‘Het is niet rendabel als twintig klanten één koffie bestellen en drie uur blijven zitten met hun laptop.’

De deur van de Gentse koffiebar Labath staat wagenwijd open. Een zachte bries komt binnenwaaien terwijl de zon op de hoge ramen staat. Wellicht is het een van de laatste keren dat de herfst ons zo’n aangenaam temperatuurtje gunt vooraleer het echt koud wordt.

Net die koude is eigenlijk de beste periode voor een koffiebar, zo leert uitbater Thomas Labath ons. “Dan zijn de studenten hier nog, evenals de mensen die naar het centrum komen voor de koopjesperiode”, zegt hij. “Van oktober tot januari kruipt iedereen dan binnen: dat is altijd mijn topseizoen.” Dus keert voor Thomas Labath ook de jaarlijkse tweestrijd terug: weert hij in die periode ook de mensen met een laptop uit zijn zaak of niet?

Elk door een laptop ingenomen tafeltje betekent immers minder omzet. Want, zo verzekeren heel wat uitbaters ons: werkende klanten consumeren doorgaans minder. De ruime meerderheid zorgt er dan wel voor dat ze er geen twee uur over doen om de onderkant van hun kopje te bereiken, een kleine groep maakt het wel echt bont. “Ooit had ik een discussie met een meisje dat aan het werk was op het drukste moment op een zaterdag en twee tafeltjes innam, ‘voor een vriendin die misschien zou komen’”, zegt Labath. “Ze vond dat ze daar ‘evenveel recht op had als andere mensen’.” Of wat te denken van de twee collega’s die klanten deze week hun tas zagen bijvullen met een thermos?

Niet zo bij Houde Fettaka, die zit te werken in Labath. “Het is toch een ongeschreven regel dat je geen hele dag kan werken en maar één thee bestelt?” zegt ze. Zelf hanteert ze de regel: glas leeg staat gelijk aan nieuwe bestelling. Met zulke klanten heeft Labath absoluut geen probleem. Al mist hij datzelfde aanvoelen dus bij anderen.

Dat zorgt op wel meer plekken voor ergernis. Eerst en vooral omdat steeds meer mensen thuiswerken sinds corona. “En voor veel mensen is thuis waar hun koffie staat”, zegt Labath. “Dus in de koffiebar.” Maar ook omdat de verwachting is dat er nu nog meer mensen op café zullen gaan werken, om thuis de verwarming niet aan te hoeven zetten. “Dat lijkt me inderdaad logisch”, zegt Elisah Vandaele, woordvoerster van VIERNULVIER (de vroegere Vooruit), een traditionele hotspot in Gent voor studenten met laptop.

Laptopverbod

In het VIERNULVIER Café trekken ze sinds vorige winter een duidelijke lijn. De voorste helft van het café is een laptop free zone, terwijl er achteraan en boven speciaal plaats werd ingericht voor werkende klanten. “We zijn bovenal een café en restaurant”, zegt Vandaele. “Tijdens de lunchbreak komen mensen hier om te eten. Als iedereen dan een tafel van vier inneemt om te werken, is er geen plaats voor die mensen. Dus hebben we een lijn getrokken.”

In de Brusselse koffiebar JAT gaan ze nog een stap verder: daar geldt sinds twee weken een laptopverbod over de middag. Tussen 11 en 14 uur moet iedereen zijn scherm dichtklappen. “Tijdens de middagrush hebben we die plaatsen nodig om mensen een plek te geven om te eten”, zegt manager Edgar Kabalgu.

Een klein bordje aan de toog licht klanten in over het nieuwe beleid. “Om tien voor elf gaan we langs bij iedereen en lichten we ons beleid toe”, zegt Kabalgu. “Dan leggen we uit dat het gewoon niet rendabel is als een twintigtal klanten één koffie bestellen en drie uur blijven zitten met hun laptop. Als ik gewoon zou zeggen: ‘Dit is de regel, laptop toe’, zie ik mezelf in confrontatie komen met klanten.”

Dat is exact de reden waarom Labath niet tot zo’n verbod wil overgaan: die confrontatie. Ook is het dubbel: in de zomer ziet hij de werkende klanten binnen net graag komen omdat de meerderheid toch gewoon op het terras zit. Maar vooral ziet hij de vele praktische problemen niet zitten. “Want wat met iemand die eerst een bestelling van 15 euro plaatst en laat leveren en pas nadien zijn laptop openklapt?” zegt hij.

Thesis gered

Voor elke koffiebar die probeert om laptops (deels) te weren, zijn er die dat net omarmen. Ook Erza Feller van het Gentse Full Circle Coffee heeft eigenlijk een plek voorzien voor werkende klanten, in de vorm van een lange tafel met stevig veel stopcontacten. Dat is doorheen de jaren gegroeid. “Helemaal in het begin, toen het hier nog regelmatig rustig was, zag ik liever een paar mensen die minder bestelden dan een lege zaak”, zegt Feller. “Maar zelfs nu het druk is, heb ik daar geen probleem mee.”

Nog verder gaat het Antwerpse Kornél, waar de helft van de zaak expliciet als coworking space is ingericht. “Daar is het echt de bedoeling dat mensen komen werken”, zegt uitbaatster Ellen Bultinck. “Het enige wat we vragen, is dat mensen bestellen van de bar en niet hun eigen eten of drinken meebrengen.” En ja, geeft ze toe, die helft van de zaak brengt minder op. Maar daar gaat het hen niet om.

“Los van de businesskant is het gewoon geweldig om ook op die manier een positieve invloed te hebben op mensen hun leven”, beaamt Feller. “Ik krijg vaak de reactie van mensen dat ‘ik hun thesis gered heb’, nadat ze hier een hele zomer zijn komen kamperen om die te schrijven. Dat is toch de max?”