Hoe een bouwpromotor met een vingerknip het licht dacht te kunnen doven. ‘Mensen hebben echt het gevoel: dit gaat te ver’

De Lange Nelle blijft dan toch trots zijn licht over Oostende werpen. Na hevig protest werd de folie die het licht moest tegenhouden al na enkele dagen verwijderd. ‘Mensen hebben echt het gevoel: dit gaat te ver. Een bouwpromotor moet maar met zijn vingers knippen en krijgt alles.’

“De Ensor Tower wordt een ode aan het licht, zoals Ensor de meester van het licht was.” Dixit bouwpromotor Bart Versluys, in 2016. Oh ironie: jaren later vraagt diezelfde Versluys om het licht te doven in de Lange Nelle, de iconische vuurtoren in de havengeul van Oostende. Het licht van de toren schijnt namelijk om de paar seconden binnen in zijn Ensor Tower, die een paar tientallen meters verder staat.

Versluys trekt met zijn vraag naar het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, dat met een oplossing komt. Een deel van de torenkoepel wordt bedekt met folie, zodat het licht tegengehouden wordt wanneer het landinwaarts schijnt. Een proefproject van korte duur, want het verzet in de badstad laait hevig op. Al na enkele dagen beslist bevoegd minister Matthias Diependaele dat de folie weggehaald moet worden.

Maar wat verklaart de Oostendse volkswoede? Is het echt zo erg dat het licht van de toren niet meer over land schijnt?

De Lange Nelle is een monument waaraan niet geraakt wordt, zo blijkt. Letterlijk: de toren en het licht zijn beschermd erfgoed. En ook figuurlijk: de vuurtoren is een iconisch onderdeel van het Oostendse kustzicht, vereeuwigd in het officieuze volkslied van de badstad, ‘De torre van Ostende’.

“Het verzet heeft niks te maken met het nut van de toren of het licht. Als het dat maar was, kan je evengoed een deel van het Belfort in Brugge afbreken omdat de stadskeuren er niet meer bewaard worden”, zegt Danny Drooghenbroodt, die met vzw Restart ijvert om de haven opnieuw een ferrylijn te geven. “Het is een gevoelsding. Het licht dat 360 graden ronddraait is voor de Oostendenaar een baken: hier ben je thuis.”

De torre een stuk authentiek Oostende in een authentieke Oostendse wijk. De Lange Nelle overschouwt de volkse vuurtorenwijk, in de volksmond den Opex geheten. Tussen de Opex en de toren ligt het havengebied waar tot enkele jaren terug nog enkele duizenden mensen hun brood verdienden in de visserij. Tot de projectontwikkelaars kwamen.

“Het vissersgebied had echt absoluut nood aan opwaardering”, zegt gemeenteraadsvoorzitter Wouter De Vriendt (Groen). “Het toenmalige stadsbestuur heeft tien jaar geleden gekozen om dat stuk Oostende te vermarkten. Er is daar op korte tijd een enorm volume aan appartementsgebouwen gekomen.”

Middelvinger

“Dat het licht van de Lange Nelle moet wijken, is de climax van de manier waarop bouwpromotoren die wijk inpalmen. Het voelt echt als een middelvinger naar het Oostende van weleer - alsof die nieuwe bewoners van de luxeflats zomaar hun wet konden opleggen”, zegt De Vriendt.

“Het maritieme is het hart en de ziel van Oostende. Maar de vismijn is al verhuisd en door de bouwwoede is ook de visserij moeten uitwijken”, zegt ook Drooghenbroodt. “Mensen hebben echt het gevoel: dit gaat te ver. Een bouwpromotor als Versluys moet maar met zijn vingers knippen en krijgt alles.”

Het gevoel dat alles van waarde wijken kan voor het grootkapitaal, ligt de Oostendenaar zwaar op de maag. Te meer omdat de problemen met de Lange Nelle al jaren geleden voorspeld werden. Hoe meer torens Versluys plant, hoe ongeruster de inwoners worden. De Lange Nelle staat vlak naast de bouwsite: iedereen ziet dat het licht van de toren voortdurend in de nieuwe appartementen zal schijnen. Toen al steigerde Oostende: aan de vuurtoren wordt niet geraakt.

Versluys zelf zag het probleem niet. “De lichtinval in de vuurtoren is perfect op te lossen”, klinkt het in 2016. “In de zomer valt de lichtbundel nauwelijks te bespeuren of je moet laat opblijven. De bewoners kunnen zelf beslissen of ze het storend vinden en dan brengen wij de nodige binnenscreens of ondoorzichtig glas aan. Op de meest ongunstige plaats op de gevel waar het licht maximaal binnenkomt kunnen wij ook een fitness organiseren of technische ruimte creëren. Dus oplossingen genoeg voor de hand.”

Toch gaat zes jaar later niemand op de rem staan wanneer Versluys alsnog vraagt het licht van de toren tegen te houden. Ook dat versterkt de indruk dat vastgoedontwikkelaars in de badstad doen wat ze willen - een gevoel dat overigens op verschillende plaatsen langs de Vlaamse kustlijn gedeeld wordt.

“Wij waren niet op de hoogte van de folie. De administratie heeft dit niet overlegd met ons. In principe is dat ook niet nodig. We verwachten ook dat het agentschap constructief op zoek gaat naar oplossingen. Maar hier heeft men de gevoeligheid niet goed ingeschat”, klinkt het bij Vlaams minister van Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA).

“Het is nu eenmaal een feit: het ene staat er al langer dan het andere”, zegt Diependaele nog. “Hier is echt gebleken hoe trots Oostende is op die vuurtoren. “Het algemeen belang is hier van grotere waarde. Voor die beperkte impact op de appartementen zijn er andere oplossingen mogelijk maar gaan we het historische licht van de Oostendenaar niet doven.”

“Deze commotie had niemand verwacht”, reageert Bart Versluys. “Mooi om te zien dat de vuurtoren zo’n krachtig symbool is voor de Oostendenaar. Wij respecteren uiteraard de beslissing van alle betrokken partijen.”