Hoe droogte en hitte onze vakantie kunnen verzuren: ‘In de zomer naar het Zuiden? Dat wordt almaar problematischer’

Spanje zweet nu al bij temperaturen boven de 30 graden, de droogte in Zuid-Frankrijk en Noord-Italië baart ongemeen vroeg op het jaar zorgen. De klimaatverandering neemt duidelijk geen vakantie. ‘Tegen 2050 zullen maar weinig mensen meer in de zomer naar het Middellandse Zeegebied trekken.’

Turkije, Spanje, Italië en Griekenland. Dat zijn de risicogebieden die klimaathistoricus Pieter Boussemaere (Vives Hogeschool Brugge) aanduidt op het gebied van droogte. “Wat hitte betreft, mag eigenlijk heel Europa zich de komende zomer aan golven met temperaturen richting de 40 graden verwachten. Maar Spanje staat in de frontlinie wat mogelijke impact betreft. Naast verwoestijning kent Spanje een hoog risico op bosbranden, net als Portugal en Griekenland. Dat risico neemt niet enkel toe door tekorten aan neerslag, ook toegenomen verdamping leidt ertoe dat de vegetatie nog droger komt te staan dan vroeger.”

In de zomermaanden op vakantie gaan naar het Middellandse Zeegebied wordt zoetjesaan iets voor mensen die extreem hoge temperaturen goed kunnen verteren. Dan spreken we over 40 graden en meer. “Tegen 2050 zullen niet veel mensen meer naar de landen rond de Middellandse Zee op zomervakantie trekken. Dat worden reisbestemmingen voor de paasvakantie, of de maanden september en oktober. Voor de zomer kan je beter beginnen uitkijken naar andere vakantieoorden”, stelt Boussemaere. “Het goede nieuws is dat zomervakanties in eigen land interessanter worden. Daarnaast worden landen als Denemarken en Polen wellicht belangrijker als zomerbestemming.”

De klimaatverandering zorgt er mee voor dat de straalstroom vaker vast komt te zitten, wat bepaalde weerpatronen voor langere periodes als het ware betonneert. “We zullen vaker wekenlang in hetzelfde weer zitten, zowel qua neerslag als qua hitte, wat vroeger veel minder vaak voorkwam”, zegt Boussemaere.

Hydroloog Patrick Meire (UAntwerpen) wijst erop dat in onze favoriete vakantielanden Frankrijk, Italië en Spanje de waterreserves in heel wat regio’s nu al bijzonder laag staan. “De droogte zal in het zuiden van Europa in toenemende mate voor problemen zorgen en samen met de hoge temperaturen zal die de aantrekkingskracht van dat gebied doen afnemen indien we geen actie ondernemen. Wat we moeten doen? Simpel: onze uitstoot van CO2 verminderen, en dat kan enkel door zo snel mogelijk over te schakelen naar hernieuwbare energiebronnen. Cru gesteld: als we binnen tien, twintig jaar nog op vakantie willen naar Zuid-Europa, dan moeten we nu die energietransitie maken.”

Villa met zwembad

Dat is geen negatieve boodschap, benadrukt Meire, het is een kwestie van bouwen aan een gezonde toekomst. “En ja, dat zal geld kosten. We moeten dat echter niet als een kost, maar als een investering zien. We moeten ook inzien dat wanneer wij geen vakantievilla met gevuld zwembad in Zuid-Frankrijk meer kunnen huren, dat vooral de mensen ginds problemen bezorgt. Niet enkel in het toerisme, maar ook in de landbouw en tal van economische sectoren.”

Meire acht het nog te vroeg om voorspellingen voor de zomer te maken, maar waarschuwt dat ook bij ons watertekorten dreigen. “Vijf van de zes voorbije zomers waren zeer droog, en vandaag zijn de grondwaterstanden op verschillende plaatsen laag, dus tekorten en daarmee gepaard gaande maatregelen worden realistisch. Tenzij het de hele maand april regent.”

Begin deze maand vertoonden acht op de tien meetplaatsen in Vlaanderen een lage tot zeer lage grondwaterstand voor de tijd van het jaar. Hoge waterstanden bij het begin van de lente vormen de beste bescherming tegen eventuele droogte later op het jaar.