‘Het Wit-Russische regime handelt op een uiterst cynische en koelbloedige manier’

Bent u verrast door het Wit-Russische staatsgeweld?

“Dit had ik wel verwacht. De laatste maanden is er van de kant van het Wit-Russische regime steeds meer agressie. Er is geen realiteitszin binnen het staatsapparaat. Misdaden blijven ongestraft en het regime krijgt daarbij ook nog eens steun van Rusland en China. De internationale gemeenschap kijkt gewoon toe.

“Voor de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko is de kaping van het vliegtuig om Pratasevitsj te arresteren een manier om wraak te nemen. De man is woedend omdat het volk zich tegen hem verzet. Grote tegenstanders van het regime moeten daarom liefst in de hoofdstad van Wit-Rusland berecht worden. Op die manier kan Loekasjenko angst onder de bevolking creëren en zo mogelijke opstanden tegenhouden. Medeverzetsleider Raman Pratasevitsj was een belangrijk doelwit. In een land zonder persvrijheid slaagde hij erin met zijn nieuwsmedium Nexta miljoenen mensen te informeren via het Telegram-kanaal, een soort Whatsapp.

“Bovendien hebben zijn nieuwskanalen in 2020 een lijst gepubliceerd met alle kopstukken van het anonieme Wit-Russische repressie-apparaat, wat als een terreurdaad wordt beschouwd. De omleiding van de vlucht was dus een directe vergeldingsactie.”

Europa sluit nu het luchtruim voor Wit-Russische vliegtuigen. Denkt u dit effect zal hebben?

“Ik ben blij met de sancties, maar ze zijn te gemakkelijk. Op dit moment maken we nog altijd een wereldwijde pandemie door. Wit-Rusland staat in de Europese Unie sowieso al op de lijst van landen waar je niet naartoe mag reizen. Veel invloed heeft de sluiting van het luchtruim voor Wit-Russische vliegtuigen dus niet. Europa komt ook nu pas in actie, omdat dit voorval tijdens een Ryanair-vlucht gebeurde. De voorbije maanden zijn heel wat redacties agressief opgedoekt. Journalisten worden dagelijks gefolterd in gevangenissen. Deze extreme brutaliteiten gaan gewoon door omdat Europa lange tijd geen reactie gaf.

“Zelfs over deze kwestie is de EU verdeeld en dient ze verschillende belangen van landen te verzoenen. Europa voert nooit een harde buitenlandpolitiek. Begin er dan maar eens aan tegenover een tegenstander die op een uiterst cynische en koelbloedige manier handelt.”

Wat kon de EU beter doen?

“Ik denk dat we het best aan realpolitik doen. Er moeten harde onderhandelingen volgen. Niet met Wit-Rusland, maar met Rusland. Het al dan niet stopzetten van de Nord Stream-pijplijn moet daarin uitgespeeld worden. Er zal dus een deal met president Poetin gesloten moeten worden. Hij is de enige die het regime in Minsk kan doen verdwijnen.

Kunnen blokkades helpen?

“Landen als Oekraïne en Polen hebben er al voor gekozen om alle transportlijnen naar en van Wit-Rusland te stoppen. Ik hoop dat Europa daarin gaat volgen, dat zou eigenlijk al lang gebeurd moeten zijn. De EU moet de schurkenstaat aan haar buitengrens dringend harder gaan bestraffen. Wit-Rusland is de paria van Europa. Tegelijk ben ik er niet van overtuigd dat blokkades het Wit-Russisch regime op de knieën zullen dwingen. Het regime staat sterk door de financiële steun die het krijgt van onder andere China, Rusland en Arabische naties.”