Het weer wordt nog veel grilliger, ook hier: dit zijn de laatste inzichten

Dat er met de opwarming van de aarde meer water naar beneden komt, is geen nieuws. Een hogere, gemiddelde temperatuur doet meer water verdampen, en een warmere atmosfeer kan meer vocht bevatten, dus is er meer water beschikbaar voor (zware) regenbuien. De buien die de afgelopen weken delen van Duitsland, België en Nederland hebben geteisterd, zijn niet stuk voor stuk direct toe te schrijven aan klimaatverandering, maar passen wel in een patroon. En op meer dan één manier, laten Chinese en Britse onderzoekers zien.

Onzekerheid is groot

Met computermodellen bekeken de onderzoekers wat klimaatverandering doet met neerslag, en niet alleen de hoeveelheid neerslag maar ook de variatie daarin. Die laatste, noem het de grilligheid van het weer, groeit tweemaal zo hard als de gemiddelde hoeveelheid neerslag, melden de wetenschappers in vakblad Science Advances.

Klimaatverandering heeft niet overal hetzelfde effect. Natte gebieden zullen nog natter worden, droge gebieden droger. Maar dat is slechts een algemene wetmatigheid, zeggen de onderzoekers. Als je op regionale schaal gaat kijken, zie je dat de onzekerheid in de hoeveelheid neerslag groot is. Dat komt doordat lokale klimatologische factoren grote invloed hebben op de hoeveelheid neerslag.

De grilligheid is – merkwaardig misschien – juist met grotere zekerheid te voorspellen. In natte regio’s zal het neerslagpatroon grilliger worden. Gebieden die meer neerslag krijgen maar mínder variatie, zijn er bijna niet. Op de kaart van de wetenschappers is ook te zien dat het overgrote deel van de wereld door klimaatverandering meer neerslag zal krijgen én dat de grilligheid daarin zal toenemen. Dat geldt voor twee derde van het landoppervlak op aarde.

Invloed van de straalstroom

Droger maar ook grilliger wordt het weer op flinke delen van de oceanen, maar op slechts 16 procent van het landoppervlak. Dat gaat delen van Europa treffen, en van Noord-Amerika en Zuid-Oost Azië. In deze regio’s neemt de kans op onregelmatige periodes van grote droogte toe, zeggen de onderzoekers, en kan een constante aanvoer van zoetwater een probleem worden. De gebieden rond de Middellandse Zee en rond de Amazone worden ook droger, maar krijgen juist een regelmatiger neerslagpatroon.

De patronen precies voorspellen blijft lastig, omdat verschillende factoren een rol spelen. Door klimaatverandering wordt de atmosfeer niet alleen vochtiger (wat de neerslag grilliger maakt), maar ook stabieler (wat de grilligheid vermindert). Bovendien zijn er lokale invloeden, zoals in onze contreien de straalstroom, die de weerpatronen altijd van west naar oost jaagt. Door de opwarming van de Noordpool wordt de straalstroom verzwakt. Weersystemen, zoals depressies, kunnen daardoor langer blijven hangen, zoals het geval was bij de overstromingen van de afgelopen weken.

Dat de extremen in neerslag en droogte toenemen, is regel voor het grootste deel van de wereld. Het maakt maatregelen tegen klimaatverandering alleen maar urgenter, zeggen de onderzoekers, en stelt waterbeheer hoe dan ook voor een enorme uitdaging.