'Het was als dagenlang in een toilet zitten'

Ze zingen 'Sweet Home Alabama', zwaaien met handdoeken en juichen wanneer de boot het dok wordt binnengesleept. Dan stromen ze aan wal en zijn meer dan 4.200 mensen blij dat de beproeving voorbij is. Sommigen kussen de grond, anderen omhelzen familieleden. "Ik ben zo gelukkig dat ik thuis ben", zegt Kendall Jenkins (24) in tranen. "Ik wil het woord 'cruise' nooit meer horen." Terwijl de passagiers eindelijk vaste grond onder hun voeten voelen, worstelt de eigenaar van het schip, Carnival Cruise Lines, met de aanpak van de situatie. De firma moet antwoorden op vragen hoe en waarom een brand het aandrijvingssysteem kon platleggen, net als de afvoer, verwarming en airconditioning van het veertien jaar oude schip.

Dat had vorige maand trouwens ook al mechanische problemen. Toen moest een gelijkaardige cruise naar Mexico worden uitgesteld. Het bedrijf zegt dat de twee voorvallen niets met elkaar te maken hebben, maar het feit dat ze zo kort op elkaar volgen, kan mogelijk voor een stroom aan rechtszaken zorgen. De problemen van de Triumph passen ook in het grotere plaatje, dat van een boomende cruise-industrie die zich met haar prijzen op de middenklasse richt maar die te snel te groot is geworden. De sector heeft strengere en betere controle nodig, menen experts.

Samen met de toename van de populariteit van cruises groeit ook de bezorgdheid over de veiligheid, vervuiling en impact van de duizenden toeristen die een cruiseschip met zich meebrengt. Plaatsen als Key West in Florida, Sitka in Alaska, en Charleston in South Carolina beginnen de economische voordelen af te wegen tegen de culturele en ecologische gevolgen van schepen met soms meer dan zesduizend mensen aan boord. "Er zijn meer schepen en cruises, dus we zullen meer van dit soort incidenten krijgen, en dat is niet goed voor de sector", zegt Ross Klein van de Memorial University in Newfoundland, die in het Amerikaanse Congres ging spreken over de veiligheid en ecologische impact van cruiseschepen.

Virussen

De passagiers waren op 7 februari uitgevaren in de haven van Galveston, Texas, voor een vierdaagse cruise naar Cozumel in Mexico. Uiteindelijk hebben ze vijf dagen op het open dek geslapen, op matten doordrenkt door rioolwater. Ze hadden zo weinig voedsel dat ze op snoep en broodjes met ketchup moesten leven. Het was als dagenlang in een werftoilet vastzitten", zegt Peter Cass, een dokter uit Beaumont, Texas.

De cruise-industrie groeit met bijna 8 procent per jaar sinds 1980. Vorig jaar stapten in de Verenigde Staten meer dan 14 miljoen mensen op een schip voor een vakantie die een belofte inhield van de open zee, exotische havens, casino's, eindeloze buffetten en cocktails.

"Wij beroemen ons erop dat we onze gasten een heerlijke vakantie-ervaring bezorgen", zegt Gerald Cahill, CEO van Carnival, de eigenaar van de Triumph, voor hij aan boord ging om zich te verontschuldigen bij de passagiers. "In dit geval zijn we daar duidelijk niet in geslaagd."

In 2011 ging zo'n 3 procent van de Amerikanen op cruise, volgens de Cruise Lines International Association. Dat is minder dan de helft van de mensen die gaan skiën, maar hun aantal groeit sneller. En zelfs het doembeeld van de passagiers die vijf dagen vastzaten op de Triumph zal de populariteit van de cruises niet afremmen, meent Matthew Jacob, analist van ITG Investment Research. Misschien heeft het wat invloed, denkt hij, maar de meeste reizigers zijn het al gewoon om tv-beelden te zien van cruiseschepen die werden geëvacueerd door mechanische problemen of door virussen die uitbreken aan boord. De Amerikaanse inspectiediensten rapporteerden in 2012 zestien uitbraken van het norovirus op cruises. "En toch zien we geen sterke terugval", zegt Jacob.

Dat was wel het geval vorig jaar, na het kapseizen van de Costa Concordia, uitgebaat door een dochtermaatschappij van Carnival. Tweeëndertig mensen stierven toen voor de kust van Italië. Carnival, de grootste cruisemaatschappij ter wereld, zette even haar reclamecampagnes stop. Er werd nauwelijks nog geboekt, en alle maatschappijen moesten hun prijzen verlagen en met promoties zwaaien om mensen te verleiden.

Hoe de affaire-Triumph ook in de publieke opinie overkomt, de structurele schade is al enorm. Woensdag schatte Carnival dat de herstellingskosten en het afgelasten van veertien reizen in de volgende drie maanden de halfjaarcijfers zwaar zullen beïnvloeden.

Nieuwe Reis

En dan is er de kwestie van mogelijke rechtszaken door passagiers, hoewel hun mogelijkheden om cruiseoperatoren te vervolgen beperkt zijn, volgens advocaten. Op de tickets staan duidelijke voorwaarden over hoeveel schadevergoeding een klant kan eisen. Ze leggen ook de plaats van een rechtszaak vast. En die voorwaarden zijn in het voordeel van het aangeklaagde bedrijf, weet Vincent J. Foley, een New Yorks advocaat, gespecialiseerd in maritiem recht. Dat recht beperkt ook claims over emotionele schade, tenzij kan worden aangetoond dat de firma nalatig was. De passagiers van de Triumph zouden enkel een zaak hebben als ze fysieke letsels hebben opgelopen.

Als een teken van goodwill aan de getroffen reizigers zal Carnival hun tickets en reiskosten terugbetalen. De firma bood ook een nieuwe reis aan, iets waar velen al schamper op reageerden. "Wie zou zo'n cruise nog zien zitten?", reageerde Travis Jackson, die haar dochter Karley kwam ophalen.